سوختن درخت کهنسال برغان هفته پیش با سهلانگاری و بیخردی برخی افراد براثر روشن کردن شمع حاجت درون تنه درخت شروع شد و بخشهایی از این درخت کهنسال را نابود کرد. خوشبختانه به نظر میرسد که اطفای حریق به موقع بوده و میتوان برای ادامه حیات آن کاری کرد. اما بسیارند درختانی که عمدتا بر اثر خطای انسان خاکستر شده و به خاطرهها پیوستهاند.
شهروندان چند هزارساله ایران
درختان کهنسال ایران به عنوان مخازن ژنتیکی، گیاهی، فرهنگی و تاریخی شناخته میشوند و تلاشهای زیادی برای نگهداری و حفاظت از آنها صورت میگیرد. این درختان با عمر طولانی به دلیل زیستگاههای طبیعی مناسب، بهرهوری بالا، قرار گرفتن در اماکن تاریخی و مذهبی و اعتقادات مذهبی خاص، عمر فوقالعاده طولانی دارند. بیش از ۲۰۰۰ نمونه درخت با عمر طولانی در ایران شناسایی و ثبت شده است. آنها کهنسالترین شهروندان ایراناند.
کهنسالترین درخت ایرانی سرو ابرکوه با قدمت ۴۰۰۰ سال است. پس از او درختان دیگری مانند سرو شهرستانک، ابرسج و سرانی با قدمت ۲۷۰۰ تا ۲۸۰۰ سال قرار دارند. گونههایی مانند چنار خاوری، گردو ایرانی، ارس، سرو و بنه بیشترین فراوانی را دارند. عوامل مؤثر در عمر طولانی این درختان شامل زیستگاههای مناسب، بهرهبرداری صحیح، موقعیت مذهبی و تاریخی، و باورهای فرهنگی است.
۴.۵-۴ هزار سال: کهنسالترین درخت ایران
۲ هزار: تعداد درختان کهنسال ایران
سرو، ارس، چنار، گردو، بلندمازو، بلوط ایرانی، بنه، کنار
تاریخ ثبت ملی: سال ۱۳۹۴ به شماره ۳۰۵
تاریخ آتشسوزی: ۲ اسفند ۱۴۰۳
دلیل آتشسوزی: سهلانگاری در روشن کردن شمع داخل تنه درخت
مکان: روستای برغان، استان البرز
شرح: این درخت چنار با قدمتی بین ۳۰۰ تا ۷۰۰ سال، در اثر روشن کردن شمع در داخل تنهاش دچار آتشسوزی شد. خوشبختانه، خسارات وارده جزئی بوده و قابل احیا است.
تاریخ ثبت ملی: سال ۱۳۸۹ با شماره ۱۰۸
تاریخ آتشسوزی: ۲۶ شهریور ۱۴۰۱
دلیل آتشسوزی: سهلانگاری گردشگران
مکان: روستای دوشنگان استان خراسان جنوبی
شرح: چنار ۷۵۰ ساله محمدآباد یکی از کهن ترین آثار طبیعی شهرستان مرزی اسدیه است با وجود مهار این آتش، بخش های زیادی از تنه آن سوخت.
تاریخ ثبت ملی: ثبت نشده است
تاریخ آتشسوزی: شهریور ۱۴۰۳
دلیل آتشسوزی: سهلانگاری گردشگران در ملک خصوصی.
مکان: شهر بافت استان کرمان
شرح: گردشگران در روستای گوغر بافت، اقدام به روشن کردن آتش در مجاورت یک درخت گردوی هزار ساله میکنند که موجب سرایت آتش به این درخت میشود.
تاریخ ثبت ملی: دی ۱۳۹۰ به شماره ۱۲۴
تاریخ آتشسوزی: نامعلوم
دلیل آتشسوزی: صاعقه
مکان: شهر خامنه، آذربایجان شرقی
شرح: یکی از درختان جنار این شهرستان با ۱۷۰۰ سال عمر در مظهر قناتی به همین نام به سبب وقوع حوادث طبیعی از جمله صاعقه چندین بار دچار آتشسوزی شده و نیمی از تنه آن نیز به همین دلیل از بین رفته است.