کلید طلایی مقابله با ام‌اس: تشخیص زودهنگام، سد راه ناتوانی!

بیماری ام‌اس (Multiple Sclerosis) یک چالش جدی برای سلامت عمومی، به‌ویژه در میان جوانان، محسوب می‌شود. دکتر مسعود غیاثیان، متخصص داخلی و فلوشیپ ام‌اس، در تشریح این بیماری اظهار داشت: ام‌اس یک بیماری خودایمنی است که در آن سیستم دفاعی بدن به اشتباه به غلاف میلین (پوشش محافظ سلول‌های عصبی) در مغز و نخاع حمله می‌کند. این حمله، انتقال پیام‌های عصبی را مختل کرده و منجر به بروز طیف وسیعی از علائم عصبی می‌شود که می‌تواند روندی پیشرونده و ناتوان‌کننده داشته باشد.

ام‌اس در آمار و واقعیت: جوانان در خطر

دکتر غیاثیان با تاکید بر شیوع ام‌اس در جوانان ۲۰ تا ۴۰ سال، این بیماری را یکی از مهم‌ترین علل ناتوانی جسمی در این گروه سنی دانست. او خاطرنشان کرد که شیوع ام‌اس در خانم‌ها تقریباً دو برابر آقایان است. با توجه به اینکه بیماری در اوج فعالیت‌های اجتماعی و شغلی فرد بروز می‌کند، پیامدهای اجتماعی، خانوادگی و شغلی قابل توجهی به دنبال دارد.

طبق آمارهای موجود، حدود ۱۰۰ هزار نفر در ایران و بین سه تا چهار هزار نفر در استان همدان به ام‌اس مبتلا هستند. این آمار بالا، لزوم افزایش مراقبت‌های بهداشتی، خدمات تخصصی و حمایت‌های روانی و اجتماعی از بیماران را بیش از پیش آشکار می‌سازد.

نشانه‌های پنهان: از گزگز تا تاری دید

یکی از چالش‌های اصلی در مواجهه با ام‌اس، تنوع، تغییرپذیری و گاهی غیراختصاصی بودن علائم آن است. دکتر غیاثیان توضیح می‌دهد که از آنجا که ام‌اس می‌تواند بخش‌های مختلف سیستم عصبی مرکزی را درگیر کند، طیف وسیعی از علائم بالینی را شامل می‌شود که گاهی اوقات حتی برای پزشکان نیز گمراه‌کننده است.

او به علائم هشداردهنده کلیدی ام‌اس اشاره کرد:

• گزگز، بی‌حسی یا مورمور شدن اندام‌ها: به صورت غیرقرینه (به ویژه در یک سمت بدن) و با دوام بیش از ۲۴ ساعت.

• تاری دید یک‌طرفه همراه با درد پشت چشم: این می‌تواند نشانه اولیه التهاب عصب بینایی باشد.

• اختلالات حرکتی و ضعف عضلانی: به ویژه اگر غیرقرینه باشد و با اختلال در راه رفتن همراه شود.

• مشکلات تعادلی و احساس گیجی یا ناپایداری: به صورت مداوم یا در حملات موقت.

• اختلالات ادراری: شامل تکرر ادرار، بی‌اختیاری یا احساس تخلیه ناقص مثانه، بدون وجود عفونت یا ناهنجاری ساختاری.

این فلوشیپ ام‌اس توصیه می‌کند که اگر یک فرد جوان با هر یک از این علائم، به‌ویژه به صورت مداوم یا تکرارشونده، مراجعه کند و علت مشخصی برای علائم یافت نشود، باید حتماً احتمال ابتلا به ام‌اس بررسی شود. ارزیابی توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب، ترجیحاً با تجربه در زمینه ام‌اس، حیاتی است.

درمان ام‌اس: نوری در پایان تونل ناتوانی

دکتر غیاثیان با تاکید بر پیشرفت‌های چشمگیر در زمینه درمان ام‌اس، خاطرنشان کرد که خوشبختانه داروهای مؤثر با کیفیت مناسب و در دسترس در ایران وجود دارند. او تصریح کرد: "اگر بیماری به‌موقع تشخیص داده شود و درمان آن آغاز گردد، شانس بیمار برای حفظ استقلال، فعالیت شغلی و کیفیت زندگی بسیار بالا خواهد بود."

این در حالی است که اگر درمان به درستی صورت نگیرد، احتمال پیشرفت بیماری و ناتوانی جدی پس از ۱۵ تا ۲۰ سال وجود دارد و حتی تا ۸۰ درصد احتمال نیاز به ویلچر و وابستگی حرکتی محتمل است. دکتر غیاثیان یادآور شد که درمان ام‌اس یک فرایند چند وجهی است که علاوه بر دارودرمانی، شامل توان‌بخشی، فیزیوتراپی، مشاوره روان‌شناختی و حمایت‌های خانوادگی و اجتماعی نیز می‌شود.

وی در پایان با اشاره به وضعیت مطلوب امکانات تشخیصی (مانند MRI و آزمایش‌های تخصصی) و دسترسی به داروهای مدرن ام‌اس در ایران، از جامعه خواست تا نسبت به این بیماری هوشیار باشند. او تاکید کرد: "در صورت بروز علائم مشکوک، از خوددرمانی یا تأخیر در مراجعه به پزشک پرهیز شود. تنها با تشخیص زودهنگام و آغاز به‌موقع درمان، می‌توان آینده بیماران را تغییر داد و از ناتوانی‌های بلندمدت پیشگیری کرد."