ترامپ با آگاهی از خطوط قرمز ایران، درخواست مذاکره داد/ اگر توافقی در کار نباشد، باید جراحی اقتصادی را شروع کنیم
اقتصاد آنلاین_نسترن فراهانی: سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه در تحلیل سه سناریوی محتمل در روابط ایران و آمریکا گفت: اگر آمریکا بخواهد همچنان با ابزار تحریم، فشار حداکثری را ادامه دهد، ما چاره‌ای جز اصلاحات ساختاری عمیق در اقتصاد نداریم؛ باید جراحی اقتصادی را آغاز کنیم تا گذشت زمان ما را فرسوده نکند.
در گفت‌و‌گو با خبرنگار سیاسی اقتصادآنلاین، رامین مهمان‌پرست با اشاره به پیچیدگی وضعیت مذاکرات هسته‌ای و احتمال توافق با دولت جدید آمریکا اظهار داشت: بخشی از سرنوشت این مذاکرات به سیاست‌های دولت جدید ایالات متحده، به‌ویژه شخص آقای ترامپ بازمی‌گردد. بخشی دیگر نیز وابسته به موضع کشور‌های اروپایی همچون انگلیس، فرانسه و آلمان است که باید دید در مقابل واشنگتن چه تصمیمی می‌گیرند.
وی افزود: آقای ترامپ با وجود آگاهی از خطوط قرمز ایران در موضوع هسته‌ای که بار‌ها از سوی ما به‌صراحت بیان شده بود، درخواست مذاکره و نامه‌نگاری را آغاز کرد. آنچه امروز اهمیت دارد، تحلیل نیت واقعی آمریکایی‌هاست.
مهمان‌پرست سه سناریو را در خصوص نیت آمریکا محتمل دانست و ادامه داد: سناریوی نخست آن است که آمریکا واقعاً بخواهد با ایران، حداقل در حوزه هسته‌ای، به تفاهم برسد و زمینه همکاری‌های بیشتر را فراهم کند. این سناریو، هم به نفع ایران خواهد بود و هم برای آمریکا مزایایی خواهد داشت اما مخالفانی جدی، نظیر جریان تندرو در داخل اسرائیل به رهبری نتانیاهو و برخی جریان‌های افراطی تحت تاثیر لابی صهیونیستی در خود آمریکا، دارد. همچنین گروه‌هایی مثل منافقین و سلطنت‌طلب‌ها که هرگونه توافق را علیه منافع خود می‌دانند و یک جریان تندرو در داخل کشور خودمان نیز ممکن است این توافق را غیرموجه بدانند.
وی با اشاره به سناریوی دوم تصریح کرد: ممکن است آمریکایی‌ها به‌دنبال درگیری نظامی باشند، یا مستقیماً خود آنها و یا با کمک اسرائیل و حمایت پشت‌پرده آنها؛ در این صورت، مذاکرات ابزاری خواهد بود برای توجیه این مسیر که بگویند «ما مسیر دیپلماسی را رفتیم، نتیجه نداد». این سناریو به ضرر آمریکا، ایران، اروپا و کشور‌های عربی منطقه است و احتمال وقوع آن ضعیف به نظر می‌رسد.
سخنگوی پیشین وزارت خارجه ادامه داد: سناریوی سوم، یک حالت بینابینی است؛ نه توافق کامل و نه درگیری. این مسیر می‌تواند شامل توافقات موقت یا مرحله‌ای باشد که بخشی از تعهدات ایران در برابر بخشی از رفع تحریم‌ها قرار گیرد. هم آمریکا از آن یک دستاورد نمایشی می‌سازد و هم عرب‌ها ترجیح می‌دهند به جای یک ایران قدرتمند یا منطقه‌ای ناامن، چنین وضعیتی برقرار باشد.
مهمان‌پرست با تأکید بر اینکه این سناریو محتمل‌تر است، خاطرنشان کرد: آقای ترامپ تاکنون نتوانسته وعده‌هایش را محقق کند، حتی در موضوع تعرفه‌ها عقب‌نشینی کرده است. یک توافق محدود با ایران می‌تواند دستاوردی برای او باشد تا در عرصه سیاست داخلی آمریکا مانور بدهد و خود را فردی تصمیم‌ساز نشان دهد.
وی افزود: پیش‌بینی من این است که به سمت یک توافق محدود و مرحله‌ای خواهیم رفت، به شرطی که آمریکایی‌ها واقعاً قصد توافق داشته باشند. اما اگر همچنان بر مطالباتی پافشاری کنند که از نظر ما خط قرمز است، هیچ توافقی حاصل نخواهد شد و این روند بلاتکلیفی ادامه می‌یابد.
در پاسخ به احتمال فعال شدن مکانیسم ماشه، مهمان‌پرست گفت: فعال شدن مکانیسم ماشه عملاً ممکن نیست، چون برجامی باقی نمانده که بخواهند به آن استناد کنند. آمریکا از آن خارج شده و اروپایی‌ها نیز عملاً از تعهدات‌شان عدول کرده‌اند.
وی تصریح کرد: اروپایی‌ها در دوران جدید ترامپ با آمریکا اختلافاتی پیدا کرده‌اند، از جمله بر سر ناتو و تعرفه‌ها. برجام برای آنها تنها دستاورد دیپلماتیک قابل اتکا بود که می‌خواستند با آن هویت مستقل‌شان را نشان دهند. حالا شاید با طرح دوباره مکانیسم ماشه، صرفاً بخواهند اعلام موجودیت کنند؛ نه اینکه عملاً ابزار مؤثری در اختیار داشته باشند.
مهمان‌پرست در ادامه گفت: در واقع این ابزار را به‌عنوان یک اهرم فشار در مذاکرات به‌کار می‌برند، تا به ایران بگویند اگر توافق نکنید، ممکن است وارد فاز محکومیت شوید. ولی تا زمانی که مذاکرات در جریان است، حاضر نیستند علیه ایران قطعنامه‌ای صادر کنند.
وی با اشاره به ویژگی‌های شخصیتی دونالد ترامپ افزود: آقای ترامپ شخصیتی دارد که ممکن است حتی با نتانیاهو هم زاویه پیدا کند، چون نمی‌خواهد کسی در تصمیم‌گیری‌هایش نقش مؤثر داشته باشد. همان‌طور که اخیراً با ایلان ماسک هم اختلاف پیدا کرده، می‌خواهد خودش محور همه چیز باشد.
مهمان‌پرست تأکید کرد: بنابراین، تکلیف آمریکا با خودش روشن نیست.
ما تکلیف‌مان روشن است؛ اگر توافقی حاصل شود و منافع‌مان به‌طور کامل تأمین گردد، از آن استقبال خواهیم کرد. اگر وارد درگیری شوند، ما هم بی‌پاسخ نخواهیم گذاشت.
وی در پایان گفت: اگر روند فشار حداکثری ادامه یابد، ما باید به‌سرعت به سمت اصلاحات اساسی اقتصادی حرکت کنیم. باید تصمیمات بزرگ بگیریم و ساختار اقتصادی را جراحی کنیم تا در آینده توان بیشتری برای ایستادگی داشته باشیم. اگر چنین اصلاحاتی انجام شود، شاید آمریکا متوجه شود که اتلاف زمان هم دیگر ابزار فشاری علیه ما نخواهد بود، و عقلانی‌تر برخورد کند.
