تجربه جهانی امنیت سفر/ اوبر چگونه صلاحیت رانندگانش را می‌سنجد؟
اقتصادآنلاین، مهرین نظری: وقتی که میلیون‌ها نفر روزانه به تاکسی‌های آنلاین اعتماد می‌کنند، امنیت مسافران دیگر یک «امتیاز» نیست، بلکه «ضرورت» است. اوبر به‌عنوان بزرگ‌ترین بازیگر این حوزه، باید ثابت کند که نه‌تنها سریع و مقرون‌به‌صرفه است، بلکه در هر کشوری که فعالیت می‌کند، صلاحیت رانندگانش را به درستی تأیید می‌کند.
ایالات متحده، مدل پایه برای غربال جهانی
در آمریکا اوبر از شرکت Checkr برای استعلام دوبخشی استفاده می‌کند. گزارش سابقه رانندگی و پیشینه جنایی هفت‌ساله. اگر متقاضی کمتر از ۲۵ سال داشته باشد باید سه سال سابقه رانندگی ارائه دهد. پس از پذیرش، رانندگان هر سال دوباره ارزیابی می‌شوند و از سال ۲۰۱۸ سامانه «پایش مستمر» فعال است؛ هر اتهام تازه‌ای در پایگاه‌های قضایی ظرف چند ساعت به اوبر گزارش می‌شود. همچنین برای جلوگیری از جعل هویت، راننده باید پیش از شروع هر شیفت، سلفی بگیرد تا با عکس پروفایل تطبیق داده شود. خودرو نیز باید از آزمون فنی عبور کند و به‌طور دوره‌ای بازبینی شود.
بریتانیا، سخت‌گیرترین مقررات اروپایی
در لندن، راننده اوبر تنها زمانی می‌تواند فعالیت کند که مجوز «راننده کرایه خصوصی» را از Transport for London دریافت کند. این مجوز نیازمند گواهی «Enhanced DBS» است؛ کامل‌ترین سطح بررسی پیشینه که حتی موارد بدون محکومیت را هم شامل می‌شود. متقاضی همچنین باید گواهی سلامت عمومی ارائه دهد. از سال ۲۰۲۰ نیز همه رانندگان موظف شده‌اند پیش از ورود به سیستم، سلفی ثبت کنند و در سیستم آنلاین به‌روزرسانی پلیس عضو باشند تا هرگونه تخلف جدید بلافاصله گزارش شود.
استرالیا، تلفیق چک دولتی و پایش خصوصی
در ایالت نیو ساوت ولز، رانندگان باید مدرکی رسمی برای حمل مسافر کسب کنند که شامل بررسی سوابق کیفری، رانندگی و پزشکی است. اوبر نیز بررسی جداگانه‌ای از طریق یک شرکت خصوصی انجام می‌دهد. اگر نتیجه نهایی با استاندارد‌های داخلی اوبر مطابقت نداشته باشد، دسترسی راننده لغو خواهد شد.
هند، غربال چندلایه با همکاری پلیس ایالتی
پس از جنجال‌های امنیتی در دهلی، اوبر روند جذب راننده را با همکاری شرکت First Advantage و پلیس ایالتی سخت‌گیرانه‌تر کرد. اکنون بررسی سوابق قضایی، تأیید آدرس و مدارک هویتی الزامی شده است. پلیس می‌تواند در موارد شکایت، به داده‌های سفر دسترسی داشته باشد. همچنین در برخی شهر‌های بزرگ هند، احراز هویت زنده با سلفی فعال شده و بدون این تأیید، امکان آنلاین‌شدن راننده وجود ندارد.
برزیل، استعلام سراسری و الزام آزمون روان‌شناختی
در برزیل، بررسی سوابق راننده به‌صورت ملی انجام می‌شود و همه‌ی ایالت‌ها را در بر می‌گیرد. راننده باید گواهی «EAR» را روی گواهینامه داشته باشد که مستلزم عبور از آزمون روان‌شناسی است. این آزمون توسط روان‌شناسان تاییدشده انجام می‌شود و هر پنج سال تمدید می‌گردد. الزام به سلامت روان، برزیل را از دیگر کشورها متمایز کرده است.
ابزارهای مشترک جهانی
اوبر در سراسر جهان از سامانه پایش مستمر سوابق استفاده می‌کند. این سامانه در صورت ثبت هر تخلف جدید، بلافاصله اوبر را مطلع می‌سازد. همچنین ابزار Real-Time ID Check با استفاده از فناوری تشخیص چهره، برای جلوگیری از استفاده غیرقانونی از حساب‌های کاربری راه‌اندازی شده است. در کنار این، سیستم RideCheck با استفاده از GPS و شتاب‌سنج خودرو، رفتار راننده را حین سفر رصد می‌کند و در صورت بروز توقف مشکوک یا تصادف، هشدار‌هایی برای مسافر و راننده ارسال می‌شود.
آیا سلامت روان غربال می‌شود؟
در برخی کشورها مانند برزیل، آزمون روان‌شناسی پیش از صدور گواهینامه الزامی است. در استرالیا، بسته به سن و سابقه پزشکی، ممکن است ارزیابی سلامت تکمیلی درخواست شود، اما آزمون روانی عمومی وجود ندارد. در آمریکا و بریتانیا، بررسی سلامت روان تنها در صورت وجود سابقه قضایی یا بیماری‌های خطرناک لحاظ می‌شود. در هند، برنامه‌هایی برای مشاوره روانی و سلامت روان رانندگان در حال اجراست، اما آزمون رسمی پیش از آغاز فعالیت وجود ندارد.
الگوی نظارتی اوبر بر صلاحیت رانندگانش، ترکیبی از استاندارد جهانی و سازگاری محلی است. تقریباً در همه کشورها، بررسی سوابق کیفری، رانندگی و صحت مدارک جزو مراحل ابتدایی است. اما تفاوت‌های قابل توجهی میان کشورها وجود دارد؛ در بریتانیا و برزیل، نظارت‌ها سخت‌گیرانه و با همکاری تنگاتنگ با نهاد‌های دولتی انجام می‌شود، در حالی‌که در کشور‌هایی مانند هند یا ایالات متحده، بخشی از فرآیند نظارت به شرکت‌های ثالث خصوصی سپرده شده است.
اوبر با استفاده از ابزار‌هایی مانند تشخیص چهره زنده، پایش مستمر سوابق و نظارت هوشمند سفر، تلاش دارد استاندارد امنیت را بالا نگه دارد. با این حال، فقدان ارزیابی سراسری سلامت روانی در بسیاری از کشورها، یکی از گلوگاه‌های بالقوه خطر محسوب می‌شود. این در حالی‌ست که ماهیت شغل رانندگی در سیستم‌های حمل‌ونقل اینترنتی به‌گونه‌ای است که استرس، فشار روانی، و تعامل مداوم با افراد ناشناس، نیازمند حداقلی از سلامت روان و مهارت‌های رفتاری است.
اگرچه اوبر در سال‌های اخیر گام‌هایی برای ارتقای امنیت کاربران برداشته، اما همچنان برای رسیدن به سطحی فراگیر از استاندارد‌های جهانی، به پیاده‌سازی دقیق‌تر تست‌های سلامت روان، نظارت میدانی و پاسخگویی شفاف به شکایات نیاز دارد. موفقیت این پلتفرم در تأمین امنیت، نه تنها به فناوری بلکه به تعهد عملی و شفافیت در اجرای مقررات وابسته است.
