اروپا / اهداکننده اسپرم حامل جهش سرطان‌زا، باعث تولد کودکان مبتلا به سرطان شده است
اسپرم مردی که حامل جهش نادری با قابلیت ایجاد سرطان بوده، برای تولد دست‌کم ۶۷ کودک مورد استفاده قرار گرفته است و ۱۰ نفر از این کودکان تاکنون به سرطان مبتلا شده‌اند. این پرونده، نگرانی درباره‌ی نبود محدودیت‌های مورد توافق بین‌المللی در استفاده از اسپرم‌های اهدایی را برجسته کرده است.
به گزارش زومیت، کارشناسان پیش‌تر هشدار داده‌اند استفاده از اسپرم یک اهداکننده برای تولد شمار زیادی کودک در کشورهای گوناگون می‌تواند پیامدهای اجتماعی و روانی جدی به‌همراه داشته باشد. پرونده اخیر که به تولد ده‌ها کودک بین سال‌های ۲۰۰۸ تا ۲۰۱۵ مربوط می‌شود، نگرانی‌های تازه‌ای را درباره دشواریِ ردیابی و اطلاع‌رسانی به این خانواده‌ها در صورت شناسایی مشکل جدی پزشکی، مطرح کرده است.
به گزارش گاردین، دکتر ادویژ کاسپر، زیست‌شناس بیمارستان دانشگاه روئن فرانسه که مورد یادشده را در کنفرانس سالانه انجمن اروپایی ژنتیک انسانی در میلان مطرح کرد، اظهار داشت: «لازم است در سطح اروپا محدودیتی برای تعداد فرزندان یا خانواده‌هایی که از یک اهداکننده اسپرم استفاده می‌کنند، تعیین شود.» او افزود: «نمی‌توانیم برای همه اهداکنندگان اسپرم، توالی‌یابی کامل ژنوم انجام دهیم و من چنین پیشنهادی مطرح نمی‌کنم، اما این مسئله مربوط به انتشار غیرعادی بیماری‌های ژنتیکی است. هیچ مردی به این شکل در سراسر اروپا ۷۵ فرزند ندارد.»
استفاده از اسپرم یک اهداکننده برای تولد شمار زیادی کودک می‌تواند پیامدهای جدی به‌همراه داشته باشد
ماجرا زمانی شروع شد که دو خانواده با کلینیک‌های باروری تماس گرفتند. دلیل تماس‌های آنها این بود که فرزندانشان دچار سرطان شده بودند و به‌نظر می‌رسید این سرطان‌ها به واریانت ژنتیکی نادری مرتبط باشند. بعد از این تماس‌ها، بانک اسپرم اروپا که اسپرم مورد استفاده در بارداری‌ها را تامین کرده بود، بررسی و تایید کرد این جهش ژنتیکی که در ژنی به نام TP53 قرار دارد، در بعضی از اسپرم‌های آن اهداکننده وجود داشته است.
جهش ژنتیکی نادر که بعدها مشخص شد با سرطان مرتبط است، در سال ۲۰۰۸ که اسپرم اهدا می‌شد، هنوز به عنوان عامل سرطان شناخته نشده بود. همچنین، روش‌های معمول و استاندارد آزمایش آن زمان قادر به شناسایی این جهش نبودند. از طرفی، خود اهداکننده اسپرم در آن زمان کاملا سالم بوده و مشکل پزشکی نداشته است.
با‌این‌حال، تجزیه‌وتحلیل‌های آزمایشگاه دکتر کاسپر نشان داد جهش مذکور به احتمال زیاد باعث سندرم لی-فرامنی می‌شود که از شدیدترین پیش‌زمینه‌های ژنتیکی ارثی ابتلا به سرطان به حساب می‌آید. دکتر کاسپر گفت: «این جهش را با استفاده از پایگاه‌های داده جمعیت و بیماران، ابزارهای پیش‌بینی کامپیوتری و نتایج آزمایش‌های عملکردی تحلیل کردم و به این نتیجه رسیدم که احتمالا سرطان‌زا است و کودکانی که از این اهداکننده متولد شده‌اند، باید تحت مشاوره ژنتیکی قرار بگیرند.»
هم‌زمان، چندین بخش ژنتیک و کودکان در کشورهای مختلف اروپا موارد مشابه خود را بررسی کردند که در نتیجه، ۶۷ کودک از ۴۶ خانواده در هشت کشور اروپایی تحت آزمایش قرار گرفتند. جهش مذکور در ۲۳ کودک مشاهده شد که از میان آنها ۱۰ نفر به سرطان، ازجمله لوسمی و لنفوم غیرهوچکین، مبتلا شده بودند.
بانک اسپرم اروپا که برای هر اهداکننده محدودیتی جهانی معادل ۷۵ خانواده تعیین کرده است، اعلام کرد بیش از ۶۷ کودک با استفاده از اسپرم این اهداکننده متولد شده‌اند، اما سیاست آنها این است که تعداد دقیق فرزندان هر اهداکننده را به‌صورت رسمی اعلام نکند. تمامی کلینیک‌های مرتبط نیز در جریان این موضوع قرار گرفته‌اند.
دکتر کاسپر می‌گوید موضوع تعداد فرزندان این اهداکننده هنوز نگرانی بزرگی است. او این سوال را مطرح کرده است که آیا فقط ۶۷ کودک با استفاده از اسپرم اهداکننده مذکور به دنیا آمده‌اند؟ اما بانک اسپرم حاضر نشده است تعداد دقیق تولدهای مربوط به اهداکننده را به وی اعلام کند.
پروفسور نیکی هادسون از دانشگاه دمونفورت در لستر اظهار داشت این پرونده نشانگر پیچیدگی چالش‌هایی است که ممکن است هنگام انتقال گامت‌های انسانی بین کشورها و استفاده گسترده از آنها برای تعداد زیادی دریافت‌کننده به وجود آید.
هادسون می‌گوید مشکل اصلی این است که تعداد زیادی کودک تحت‌تاثیر قرار گرفته‌اند، درحالی‌که اگر اسپرم فقط در یک کشور و مطابق با محدودیت‌های همان کشور استفاده می‌شد، تعداد این کودکان کمتر می‌شد. همچنین، یافتن و دنبال‌کردن خانواده‌های این کودکان بسیار دشوار است.
او می‌افزاید، با اینکه چنین مواردی تاکنون به ندرت رخ داده‌اند، لازم است برای جلوگیری از افزایش این اتفاقات در آینده، روش‌های هماهنگ و بین‌المللی اتخاذ کنیم. حداقل باید سیستم‌های دقیق‌تری برای ردیابی استفاده از اسپرم اهداکنندگان و اطلاع‌رسانی به دریافت‌کنندگان فراهم شود.
جولی پاولی بودتز، سخنگوی بانک اسپرم اروپا، اظهار داشت اهداکننده به‌طور کامل تحت آزمایش قرار گرفته بود، اما «از نظر علمی شناسایی جهش‌های بیماری‌زا در ژن‌های یک فرد ممکن نیست مگر اینکه دقیقا بدانید دنبال چه چیزی می‌گردید. ما از ادامه گفتگوها برای تعیین محدودیت بین‌المللی در تعداد خانواده‌ها حمایت می‌کنیم و بارها در این زمینه تلاش کرده‌ایم. به همین دلیل، به‌صورت پیشگیرانه محدودیت جهانی خود را مبنی بر حداکثر ۷۵ خانواده برای هر اهداکننده اعمال کرده‌ایم».
