نفرین نقره‌ای؛ یک نفر طلایی است و بقیه صرفا سریع هستند
عصرایران؛ علی خیرآبادی - در دنیای ورزش، کمتر رقابتی به اندازه دوی ۱۰۰ متر المپیک نماد سرعت و شکوه انسانی است. تاجی که تنها برای یک نفر کنار گذاشته شده: سریع‌ترین انسان روی زمین. اما در حالی که نگاه‌ها همیشه به نفر اول و مدال طلا دوخته شده، یک روایت کمتر شنیده‌شده در سایه‌ها شکل گرفته؛ داستان نفر دوم. دوندگانی که با رکوردهایی تاریخی، فقط به دلیل ظهور یک پدیده خارق‌العاده یا یک صدم ثانیه، از طلا محروم مانده‌اند.
از المپیک ۲۰۰۸ پکن تا المپیک ۲۰۲۰ توکیو، چهار دوره پیاپی، دونده‌ای که در فینال دوی ۱۰۰ متر مردان در جایگاه دوم ایستاده، عملکردی ثبت کرده که در هر زمان دیگری ممکن بود برای قهرمانی کافی باشد. اما آن‌ها همه قربانی پدیده‌ای عجیب و تکرارشونده شدند: نفر دوم بودن با رکوردی در حد قهرمانی.
پکن ۲۰۰۸: آغاز افسانه بولت و آغاز «نفرین نقره»
در المپیک پکن، یوسین بولت با ۹.۶۹ ثانیه، جهان را مبهوت کرد. این نخستین طلای او در المپیک بود. اما آن‌سوی خط پایان، تایسون گای، دونده آمریکایی، با زمان ۹.۷۱ از طلایی شدن بازماند. رکوردی که پیش از آن برای قهرمانی کافی بود، حالا فقط نقره به همراه داشت.
لندن ۲۰۱۲: وقتی ۹.۷۵ هم کافی نبود
چهار سال بعد، یوهان بلیک، هم‌تیمی بولت در تیم ملی جامائیکا، با زمان ۹.۷۵ ثانیه به خط پایان رسید. اما باز هم دوم شد. بولت، در همان شب تاریخی، رکوردی خیره‌کننده به جا گذاشت: ۹.۶۳ ثانیه.
ریو ۲۰۱۶: گاتلین، سریع اما باز هم دوم
در ریو، جاستین گاتلین آمریکایی، یکی از رقبای دیرینه بولت، زمان ۹.۸۹ را ثبت کرد. این بار هم کافی نبود. بولت، اگرچه در آن شب در بهترین فرم خود نبود، اما با ۹.۸۱ قهرمان شد. گاتلین، برای دومین بار در المپیک، در سایه بولت ماند.
توکیو ۲۰۲۰: بدون بولت، ولی باز هم نقره‌ای
در غیاب بولت، تصور می‌شد طلای توکیو فرصت خوبی برای گشایش طلسم نفر دوم‌ها باشد. اما این بار هم داستان متفاوت نبود. لمونت مارسل جیکوبز ایتالیایی با زمان ۹.۸۰ طلا گرفت، و فرد کرلی آمریکایی با ۹.۸۴ به نقره رسید. رکورد کرلی از بسیاری از قهرمانان ادوار گذشته بهتر بود، اما باز هم برای جایگاه اول کافی نبود.
نفرین یا واقعیت آماری؟
برخی این تکرار را صرفاً حاصل پیشرفت سطح جهانی رقابت‌ها می‌دانند. اینکه مرز بین طلا و نقره حالا به صدم ثانیه وابسته است. اما منتقدان می‌گویند این پدیده، فراتر از آمار است؛ نوعی «نفرین مدرن» که سایه‌اش بر گردن دوندگان بزرگ افتاده و شاید به اندازه طلای بولت، شایسته روایت باشد.
در دوره‌ای که تمرکز رسانه‌ها صرفاً بر قهرمانان است، شاید وقت آن رسیده که از قهرمانان نقره‌ای هم بگوییم. کسانی که در حد جهانی دویدند، اما همیشه یک قدم عقب‌تر ماندند.
