بایدها و نبایدهای تغذیه در سفر حج

به گزارش ایرنا، تغذیه برای تمامی گروه های سنی و در موقعیت های مختلف اهمیت بسزایی دارد و به اعتقاد کارشناسان برای تغذیه سالم باید تعادل را رعایت کرد یعنی الگوی غذایی باید با سن، شرایط جسمی و فعالیت بدنی افراد متناسب باشد.

تغذیه یکی از موضوعات دارای اهمیت در سفر به ویژه سفرهای طولانی مدت مانند حج است که با رعایت این مهم می توان این سفر را به خوبی و خوشی به پایان رساند.

امسال طبق برنامه ریزی ها یک هزار و ۲۶۵ زائر از استان به سرزمین وحی برای انجام حج تمتع اعزام می‌شوند.

این زائران در قالب پنج پرواز طی روزهای ۲۷ و ۲۸ اردیبهشت سال جاری از فرودگاه استان به خانه خدا اعزام می شوند.

بازگشت حاجیان نیز طبق برنامه طی روزهای ۳۰ و ۲۱ خرداد سال جاری خواهد بود.

با توجه به طولانی مدت بودن این سفر، رعایت مسائل تغذیه ای برای زائران از اهمیت ویژه ای برخوردار است و پیروی از برنامه غذایی متنوع و متعادل و مصرف همه گروه‌های غذایی می تواند سلامت آنها را تضمین کند.

با توجه به اهمیت این موضوع خبرنگار ایرنا با سعیده محمدی سرپرست واحد بهبود تغذیه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی زنجان گفت و گو کرده است.

ایرنا: زائرین در سفر حج با چه چالش های تغذیه‌ای مواجه می شوند؟

یکی از موارد مهم، بروز یبوست و کمبود فیبر برای زائرین سفر حج است، کاهش مصرف سبزیجات و نان های سبوس دار به دلیل تغییر رژیم غذایی، همراه با کم تحرکی و کم آبی، خطر یبوست را افزایش می دهد و مصرف موز نارس نیز این مشکل را تشدید می کند.

برای رفع این مشکل نوشیدن روزانه حداقل سه لیتر آب، مصرف خیسانده آلو و انجیر قبل از خواب و همچنین استفاده از میوه های پرآب مانند هندوانه و پرتقال توصیه می شود.

از دیگر چالش ها تغذیه ای می توان به گرمازدگی و کم آبی اشاره کرد که دمای بالا و فعالیت فیزیکی سنگین در حج به تعریق شدید و از دست رفتن الکترولیت ها (سدیم، پتاسیم و منیزیم) منجر می شود.

همچنین سردرد، سرگیجه و کاهش ادرار از علائم گرمازدگی است که باید به آنها توجه داشت.

نوشیدن شربت های طبیعی مانند خاکشیر، تخم شربتی یا عرق نعنا با عسل این مشکل را برطرف می کند و در مقابل باید از نوشیدنی هایی مانند قهوه، چای پررنگ و نوشابه های گازدار دوری کرد.

همچنین مسمومیت غذایی نیز می تواند چالش دیگری برای زائران ایجاد کند به این دلیل که نگهداری غذا در اتاق به دلیل گرمای عربستان و مصرف خوراکی های فاسد شده، خطر مسمومیت را افزایش می دهد.

در این خصوص هم اجتناب از مصرف غذاهای بیرون از کاروان، همراه داشتن تنقلات غیر فاسد شدنی مانند مغزهای خام و میوه های خشک مشکل را کاهش می دهد.

ایرنا: در خصوص اصول کلی تغذیه سالم در حج توضیح دهید.

کارشناسان تغذیه توصیه می کنند تغذیه در سفر معنوی حج، وعده های غذایی سبک و پرانرژی باشد یعنی برای صبحانه نان سبوس دار، پنیر کم چرب، گردو و خرما و برای ناهار و شام غذاهای هضم عالی مانند حلیم گندم، برنج کته با گوشت کم چرب و سوپ جو و برای میان وعده بادام، پسته و کشمش برای تأمین انرژی فوری مد نظر قرار گیرد.

از طرفی باید از پرخوری و درهم خوری و مصرف همزمان چند نوع غذا (مانند مخلوط کردن ماست با غذا) اجتناب کرد چرا که هضم را مختل می کند و موجب سنگینی معده نیز می شود.

مصرف میوه و سبزیجات و شستشوی کامل میوه ها حتی اگر در بسته بندی باشد مورد توجه قرار گیرد و از مصرف میوه های نارس (مانند موز کال) به دلیل ایجاد حساسیت و یبوست اجتناب کرد.

ایرنا: تغذیه گروه های خاص در حج چگونه باید باشد؟

در سفر حج گروه های خاص نیز باید به تغذیه خود توجه داشته باشند، بنابراین بیماران دیابتی از نوشابه های صنعتی، آبمیوه های شیرین و مواد قندی،همراه داشتن مواد قندی سریع جذب (مانند آب نبات) برای پیشگیری از افت قند خون پرهیز کرده و از غذاهای رژیمی کم کربوهیدرات استفاده کنند.

بیماران کلیوی و دارای فشار خون هم در مصرف پتاسیم (میوه های پرپتاسیم مانند موز به خصوص بیماران کلیوی) و نمک محدودیت قائل شوند و از غذاهای کنسروی، ترشیجات و آجیل شور صرف نظر کنند.

سالمندان هم برای نوشیدن آب حتی در صورت نداشتن احساس تشنگی و کاهش مصرف گوشت به یک وعده در روز برای جلوگیری از خستگی گوارشی اقدام کنند.

ایرنا : زائرین برای پیشگیری از بیماری چه نکات بهداشتی را مورد توجه قرار دهند؟

توصیه می شود زائرین شستن دست ها با آب و صابون قبل و پس از غذا، همراه داشتن بطری آب شخصی و اجتناب از نوشیدن آب با لیوان های عمومی و نگهداری داروها در دمای مناسب (به ویژه داروهای یخچالی) را مد نظر قرار دهند.

همچنین تغذیه در روزهای خاص (مانند وقوف در عرفات)، استفاده از خوراکی های فشرده و پرانرژی مانند خرما، انجیر خشک و بارهای غلات خانگی، اجتناب از مصرف غذاهای سنگین و چرب برای جلوگیری از خواب آلودگی و تقسیم وعده های غذایی به پنج تا ۶ مرتبه در روز با حجم کم را مورد توجه قرار دهند.

زائران در این ایام، انتخاب مواد غذایی دیرفاسد، همراه بردن آجیل خام (بادام، فندق و پسته) در بسته بندیهای کوچک،استفاده از میوه های خشک بدون شکر افزوده مانند زردآلو، آلو سیاه، پرهیز از مصرف غذاهای خیابانی مانند شاورما و فالوده، انتخاب رستوران های دارای مجوز بهداشتی، ترجیح غذاهای پخته شده تازه و اجتناب از سالادهای آماده و سس های مایونز در مکانهای عمومی را مد نظر داشته باشند.

همچنین خواب ناکافی باعث افزایش اشتها به قند و چربی می شود، زائران باید ۶ تا هفت ساعت خواب شبانه داشته باشند که مصرف شیر گرم با زردچوبه قبل از خواب برای بهبود کیفیت خواب و کاهش التهاب مفاصل و پرهیز از مصرف کافئین پس از غروب آفتاب توصیه می شود.

مکمل های غذایی، پروبیوتیک ها، مولتی ویتامین، قرص زینک و پودر ORS برای پیشگیری از کم آبی توصیه می شود.

ایرنا: سخن پایانی در خصوص تغذیه حجاج:

زائران برای جلوگیری از استرس و پرخوری عصبی،آدامس بدون قند یا دمنوش بابونه به همراه داشته باشند و همچنین از پیروی کورکورانه از رژیم غذایی دیگران (مثلا مصرف بی رویه خرما به دلیل توصیه اطرافیان) پرهیز کرده و دیگران را به اشتراک گذاری غذای سالم و تهیه تنقلات مفید مانند نان و پنیر به جای شیرینی های صنعتی تشویق کنند.

در نهایت اینکه تغذیه در سفر حج، هنر تعادل بین تامین انرژی، پیشگیری از بیماری ها و احترام به محدودیت های جسمانی است که زائران با برنامه ریزی دقیق و آگاهی از اصول علمی می توانند این سفر روحانی را با حداقل چالش های سلامتی به پایان برسانند.