به گزارش ایرنا؛ مبلمان منبت ملایر نمادی از هنر، ظرافت و اصالت است که هر خط و هر نقش روی چوب، با دستان هنرمند منبت‌کار این شهرستان با گذشت قرن‌ها و دهه‌های متمادی خلق شده تا روایتی از فرهنگ و سنت این دیار باشد.
نهم دی‌ماه ۱۳۹۸ روزی ماندگار در تاریخ صنایع دستی ملایر، استان همدان و ایران است، روزی که با تایید شورای جهانی صنایع دستی، ملایر موفق به کسب عنوان «شهر جهانی مبلمان منبت» شد، روزی که منبت‌کاران شهر جهانی ملایر با طی مسیری پر فراز و نشیب به آرامش رسیدند و مدال طلایی صنایع دستی «مبلمان منبت» جهان را به گردن آویختند.
هنر مبلمان منبت؛ جلوه‌ای از اصالت و زیبایی و نفس هنر بر چوب است که با دوست‌داران صنایع دستی داستان می‌گویند، حکایت دوران‌هایی که در کُنج کارگاه‌های کاهگلی نقش روی نقش زدند و به تن خشک چوب جان بخشیدند تا اصالت را به خانه‌های هر ایرانی بنشانند.
هنرصنعت مبل و منبت ملایر امروز نیمی از راه هنری خود را طی کرده است و بازدید بیش از ۲۰۷ هزار گردشگر از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی و رشد ۳۵ درصدی ورود گردشگران به ملایر و گردش مالی ۹ هزار میلیارد ریالی از فروش مبلمان منبت، خود گویای این پیشرفت است.
نقش کمرنگ مبلمان منبت در بازارهای خارجی
با وجود تمام پیشرفت‌هایی که هنرصنعت مبل و منبت ملایر به دست آورده است، اما با موانع و مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کند، گرانی چوب مرغوب و تامین مواد اولیه با وجود تحریم‌ها برای فعالان این صنعت دشوار است، از سوی دیگر با وجود کمبود چوب پایدار، افزایش هزینه‌های تولید، بازاریابی و فروش و رقابت با محصولات ارزان خارجی، بازار این هنرصنعت را تحت تأثیر قرار داده و مشکلات اقتصادی موجب کاهش تقاضا برای محصولات مبلمان منبت شده است.
نبود تبلیغات مؤثر، بیمه هنرمندان، تسهیلات مالی برای توسعه کسب‌وکارهای کوچک، چالش‌های فنی، نوآوری در طراحی‌ها، حفظ اصالت هنری از دیگر موانع این هنرصنعت به شمار می‌رود، در عین حال منبت‌کاری هنری زمان‌بر است و جوانان تمایل کمتری به یادگیری آن دارند و برخی کارگاه‌ها از فناوری‌های جدید همچون CNC یا طراحی دیجیتال استفاده می‌کنند.
از سوی دیگر صادرات و بین‌المللی‌سازی عمده‌ترین مانع و مشکلی است که صادرات مبل‌های منبت‌کاری‌شده به دلیل حجیم بودن و قوانین سختگیرانه دشوار است، نبود برندینگ قوی نیز دیوار بلند مشکلات این هنرصنعت است و بسیاری از محصولات مبلمان منبت ایران در بازار جهانی ناشناخته هستند.
لزوم نوآوری در طراحی مبلمان منبت
این در حالیست که صنعت مبلمان منبت همچنان قدرت رقابت با برندهای معتبر کشورهایی همچون ایتالیا و ترکیه را ندارند و این کشورها سهم بیشتری از بازار جهانی را در اختیار دارند و برای جذب بازارهای فروش بیشتر و رقابت با کشورهای تولیدکننده مبلمان، باید این موانع و مشکلات از پیش روی جهان شهر ملایر برداشته شود.
با بررسی‌های انجام شده ترویج آموزش منبت‌کاری در مدارس و دانشگاه‌ها، حمایت دولت از طریق اعطای وام‌های کم‌بهره و معافیت‌های مالیاتی، بهینه‌سازی تولید و کاهش هزینه‌ها، تبلیغات و بازاریابی دیجیتال برای جذب بازارهای جهانی، تلفیق سنت و مدرنیته، برندسازی و جذب بازارهای خارجی از جمله راهکارهایی است که می‌تواند صنعت مبلمان منبت ملایر را در رشد گردشگری و اقتصادی کمک کند، در عین حال نمی‌توان از نقش تاثیرگذار علم در روند توسعه این هنرصنعت غافل شد.
صنعت مبل و منبت به واسطه مزیت‌های منحصر به فرد، آن را از سایر محصولات چوبی متمایز کرده است، زیبایی و هنر اصیل ایرانی، طرح‌های منبت‌کاری شده، دوام و ماندگاری بالا، ارزش افزوده اقتصادی، تنوع در طراحی و سفارشی‌سازی و اشتغال‌زایی و حفظ میراث فرهنگی از جمله مزیت‌هایی این هنرصنعت است که امروز بسیار مورد توجه خریداران قرار گرفته است.
همچنین مبلمان منبت امکان صادرات به بازارهای جهانی به‌ویژه کشورهای علاقه‌مند به هنر شرقی همچون اروپا و کشورهای عربی و حاشیه خلیج فارس را دارد، مبلمان منبت ملایر به واسطه استفاده از چوب‌های سازگار با محیط زیست، قابلیت بازیافت و تعمیر به جای دورانداختن را دارند و مشتریان خاص همچون مجموعه‌داران، هتل‌ها و دفاتر مجلل، ارزش بیشتری برای این هنر دستی قائل هستند.
بکارگیری هوش مصنوعی در طراحی مبلمان
رییس مرکز تحقیقات مبل و منبت ملایر با اشاره به تأثیر پژوهش‌های بنیادی و کاربردی صنعت مبل و منبت بر نوآوری در محصولات تولیدی و حفظ و توسعه بازار هدف این صنعت، اظهار کرد: نبود پژوهش در کوتاه‌مدت منجر به یکنواختی و شباهت محصولات و استقبال کم مشتریان می‌شود.
«روح‌الله کریمی» افزود: با هدف به روز بودن و گام برداشتن براساس نیازهای بازار داخلی و خارجی، دانشگاه ملایر در سال ۱۳۹۸ مرکز تحقیقات پیشرفته مبل و منبت با دو گروه پژوهشی مهندسی صنایع مبل و منبت و اقتصاد و بازاریابی پژوهشکدگان و نیز دفتر همکاری‌های بین‌المللی را راه‌اندازی کرد.
رییس پژوهشکده مبل و منبت: در تلاش برای استفاده از ظرفیت اساتید دانشگاه در جهت به کارگیری هوش مصنوعی در طراحی مبلمان، رنگ و پارچه مبلمان، شناسایی نقاط مستعد برای کاشت گونه‌های سازگار در شهر جهانی ملایر هستیم.
وی با اشاره به نقش مؤثر این پژوهشکده در به سرانجام رسیدن ثبت جهانی مبل و منبت، ادامه داد: این مرکز هم اکنون نقش کلیدی در برنامه‌های کلان و تصمیم های صنعت مبلمان ملایر دارد.
رییس مرکز تحقیقات مبل و منبت ملایر با بیان اینکه این پژوهشکده با هدف انجام پژوهش‌های کاربردی متناسب با نیاز بازار در صنعت مبل و منبت، فعالیت‌های خود را از سرگرفته است، افزود: با توجه به ماموریت‌های محول شده به این پژوهشکده و با کمک دانشگاه ملایر، با کمک مجموعه شهرستان و دیگر دستگاه‌های مرتبط پای کار هستند تا بتوانیم از ظرفیت برند جهانی مبلمان ملایر در راستای شکوفایی اقتصاد این شهرستان و استان گامی عملی و موثر برداریم.
کریمی برگزاری کارگاه‌های آموزشی، برگزاری اولین کنفرانس ملی صنعت مبل در سال جاری، استفاده از ظرفیت اساتید دانشگاه برای به کارگیری هوش مصنوعی در طراحی مبلمان، رنگ و پارچه مبلمان، شناسایی نقاط مستعد برای کاشت گونه‌های سازگار با این شهرستان برای تامین منابع چوب و مطالعات کاشت فرا استانی و فرا سرزمینی گونه‌های درختی لازم برای صنعت مبل را از برنامه‌های این مرکز برشمرد.
کیفیت و اصالت؛ ویژگی بازار مبلمان منبت برای توسعه
مدیر گروه مهندسی صنایع مبلمان دانشگاه ملایر نیز در گفت وگو با خبرنگار ایرنا گفت: زمانی کارگاه‌ها و نمایشگاه‌های ملایر تقریبا رو تعطیلی رفتند و حتی خیلی از استادان و منبت‌کاران به شهرهایی همچون قم و تهران مهاجرت کردند و این تلنگری شد تا مسوولان به فکر چاده‌اندیشی برای این هنرصنعت افتادند تا بتوانیم این صنعت را دوباره در ملایر شکوفا کنیم.
«ایمان پژوهان» با بیان اینکه همزمان با تلاش‌ها برای ملی شدن این هنرصنعت در سال ۱۳۹۶، اقدامات برای جهانی شدن آن نیز در دستور کار قرار گرفت، گفت: کیفیت، اصالت، تاریخچه و نوآوری از جمله عواملی بود که به گفته بازرسان شورای جهانی صنایع دستی، جهانی شدن این صنعت را رقم زد.
پژوهان: بیش از ۳۰ هزار نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم در این صنعت فعالیت می‌کنند و بیش از ۱۲۰ هزار از مردم زندگی‌شان وابسته به این صنعت است که باید تلاش کنیم این صنعت سهمی در صادرات داشته باشد.
وی با اشاره به اینکه دانشگاه ملایر نیز در راستای این رشد و پیشرفت، گام‌های عملی خود را با راه‌اندازی مرکز تحقیقات و جذب رشته مهندسی صنایع مبلمان برای توسعه مبلمان منبت برداشت، ادامه داد: ما تاکنون حدود ۵۰ دانشجو در حال تحصیل و دانش آموخته در دانشگاه داشتیم که بسیاری از آنها دانش‌آموخته شدند و تعدادی نیز در مقاطع ارشد دانشگاه‌های مطرح مشغول تحصیل هستند و برخی نیز وارد بازار کار شدند.
مدیر گروه صنایع مبلمان دانشگاه ملایر ادامه داد: با ابتکار دانشجویان انجمن علمی مبل و منبت راه‌اندازی شد که قرار است حاصل علم و هنری که دانشجویان مهندسی صنایع مبلمان این دانشگاه کسب می‌کنند، بلافاصله بعد از دوران کارشناسی، وارد بازار کار شوند و اولین دست‌سازه خود را ساختند.
پژوهان با بیان اینکه علم می‌تواند کمک حال توسعه مبلمان منبت ملایر باشد و از ظرفیت دانش‌آموختگان این حوزه بهره‌مند شد، تاکید کرد: ما نیاز به تجهیز کارگاه‌ها و خرید تجهیزات برای این رشته دانشگاهی هستیم و در تلاش برای جذب رشته مبلمان در مقاطع تحصیلات تکمیلی هستیم.
وی یادآور شد: بیش از ۳۰ هزار نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم در این صنعت فعالیت می‌کنند و بیش از ۱۲۰ هزار از مردم این شهرستان زندگی‌شان وابسته به این صنعت است که باید با توجه به گردش مالی بسیار بالای این صنعت در جهان، تلاش کنیم مبلمان منبت ملایر سهمی در صادرات داشته باشد.
برای دانش‌افزایی و صادرات مبلمان گام‌های اساسی برداریم
از سوی دیگر نماینده مردم ملایر در مجلس شورای اسلامی با اعلام اینکه همچنان حامی صنعت مبلمان منبت هستیم، افزود: امروز جهان شهر ملایر جایگاه واقعی خودش را در عرصه ملی و بین‌المللی پیدا کرده و این اتفاق در مرکز علمی و پژوهشی انجام شده است.
حجت الاسلام «احد آزادیخواه» با تاکید بر اینکه در حوزه دانش‌افزایی، استانداردسازی و استفاده از ظرفیت‌های فراملی مبلمان منبت باید گام‌های اساسی برداریم، اظهار کرد: در رقابت که متغیر از استانداردهای مختلف است، باید حداقل در تراز استانداردهای رقبا باشیم.
وی با اشاره به اینکه در حال توسعه یافتگی هستیم، نقش دانشجو و پژوهشگر را در این حوزه بسیار تاثیرگذار دانست و ادامه داد: زحمات بسیار زیادی برای ثبت جهانی مبلمان منبت ملایر کشیده شده، اما هنوز در حوزه بازاریابی کاری انجام نشده و با وجود اینکه بازار کشورهای عربی شیفته صنعت مبلمان ملایر هستند، اما هیچ سهمی در صادرات نداریم.
حجت الاسلام آزادیخواه خاطرنشان کرد: تولید زمانی زیاد می‌شود که بازار وسیع شود و باید از بازارهای داخلی بگذرد، در این راستا ما با تمام توان حمایت می‌کنیم تا صنعت مبلمان منبت به جایگاه جهانی برسد.
لزوم تسلط به علم روز برای رقابت در بازارهای جهانی
دیگر نماینده مردم ملایر در مجلس نیز همت دانش‌آموختگان دانشگاه‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و هوش مصنوعی را عامل مهمی برای پیشرفت دانست و گفت: به واسطه بهره‌مندی از این ظرفیت‌ها دارای رتبه‌های جهانی در عرصه‌های مختلف هستیم.
«احمد آریایی‌نژاد» بر ضرورت تسلط بر علم به روز در رقابت داخلی و خارجی توسط فعالان این هنرصنعت تاکید کرد و افزود: باید تلاش کنیم با حضور در بازارهای جهانی و صادرات، اثر تورم بر بازارهای داخلی را خنثی کنیم.
وی با بیان اینکه با ابزار علم می‌توان به صنعت مبلمان منبت خدمت کرد و برای توسعه آن گام برداشت، ادامه داد: مراکز علمی و آموزشی باید چالش‌ها و مشکلات این هنرصنعت را از صاحبان حرفه و فعالان این حوزه احصاء کنند تا کانونی فعال و پویا داشته باشیم و از رقابت جهانی عقب نیفتیم.
نماینده ملایر: مراکز علمی و آموزشی باید چالش‌ها و مشکلات این هنرصنعت را از صاحبان حرفه و فعالان این حوزه احصاء کنند تا کانونی فعال و پویا داشته باشیم و از رقابت جهانی عقب نیفتیم.
به گفته رییس اتحادیه درودگران مبل و منبت ملایر، براساس فاکتورهای ثبت شده، فعالان مبلمان منبت ملایر امسال بیش از هفت هزار دست مبلمان به فروش رساندند که ۹ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال برای این شهرستان آورده مالی داشت و رشد ۳۰ تا ۴۰ درصدی میزان فروش را رقم زد.
در عین حال بر اساس اعلام میراث فرهنگی؛ به واسطه تبلیغات بسیار خوب صنعت مبلمان منبت و برگزاری جشنواره نوروزی، امسال ۲۰۷ هزار و ۹۴۲ نفر از جاذبه‌های فرهنگی، تاریخی و طبیعی و دست‌ساز این شهرستان بازدید کردند در کنار آن ضمن بازدید از فروشگاه‌ها و کارگاه‌های مبلمان منبت، خرید خود با بهره‌گیری از تسهیلات در نظر گرفته شده انجام دادند که بیانگر رشد چشمگیر این هنرصنعت در جذب گردشگر و رشد اقتصادی این شهرستان است.
رهاورد:
مبل و منبت‌کاری نه‌تنها یک کالای کاربردی، بلکه نماد هنر، اصالت و کیفیت است و با وجود چالش‌هایی همچون گرانی مواد اولیه و رقابت با محصولات ارزان، مزیت‌های این صنعت، به‌ویژه ماندگاری، زیبایی و ارزش فرهنگی، آن را همیشه در زمره محصولات باارزش قرار میدهد.
توسعه صنعت مبل و منبت نیازمند ترکیب خلاقیت، فناوری و بازاریابی هوشمند است و با اجرای راهکارهای فوق، می‌توان این هنرصنعت اصیل را نه‌تنها حفظ ، بلکه به یک کالای صادراتی باارزش تبدیل کرد.
