به گزارش ایرنا، در دنیایی که بحران‌های زیست‌محیطی، کم‌آبی و تغییرات اقلیمی سایه سنگینی بر سر کشاورزی انداخته‌اند، اهمیت خلاقیت و نوآوری در تولید غذا بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.
کشاورزی امروز دیگر فقط به توان بدنی و تجربه پدران وابسته نیست؛ بلکه نیازمند ذهنی خلاق، نگاهی علمی و رویکردی نوآورانه است. در چنین فضایی، ظهور کشاورزانی که سنت و دانش را با هم پیوند می‌زنند، اتفاقی نویدبخش به‌شمار می‌رود.
هاشم رحیمی، کشاورز جوان و پرتلاش روستای صالح آباد از توابع شهرستان ساوه، یکی از همین چهره‌های الهام‌بخش است. او نه در آزمایشگاه‌های تحقیقاتی، بلکه در دل زمین و زیر آفتاب سوزان، با آزمون و خطا و مطالعه و پشتکار، توانست سامانه‌ای برای آبیاری هوشمند طراحی کند که اکنون نه‌تنها در باغ خود او نتایج درخشانی داشته بلکه قابلیت الگوبرداری در سطح وسیع‌تری را دارد.
او برخلاف بسیاری از فعالان این حوزه، به جای گلایه از کمبود منابع یا انتظار برای حمایت‌های بیرونی، خود دست به کار شد تا این نوآوری، او را به فهرست کارگران نخبه ملی رساند؛ افتخاری که به پشتوانه سال‌ها کار شبانه‌روزی، باور به تغییر و اعتماد به خانواده حاصل شد.
رحیمی از معدود افرادی است که مسیر تبدیل یک مشکل به یک فرصت را با دستان خود هموار کرده است. او به‌جای آنکه در برابر چالش‌های کم‌آبی و فرسایش خاک تسلیم شود، به جستجوی راه‌حل پرداخت.
نتیجه این جستجو، یک سیستم آبیاری هدفمند و کم‌هزینه بود که به ثبت رسمی نیز رسید. او نه‌تنها در اندیشه افزایش بهره‌وری اقتصادی مزرعه خود است، بلکه تلاش دارد دانسته‌های خود را به دیگر کشاورزان هم منتقل کند.
خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) به مناسبت هفته کارگر، در گفت‌وگویی اختصاصی با این کشاورز خلاق، پای صحبت‌هایش نشسته تا داستانی واقعی از امید، تلاش و ابتکار در دل خاک روایت شود.
ایرنا: آقای رحیمی، لطفاً ابتدا از سابقه فعالیت‌تان در حوزه کشاورزی بفرمایید.
رحیمی: من از کودکی در کنار پدرم در مزرعه کار می‌کردم. کشاورزی برای خانواده ما فقط یک شغل نبود بلکه سبک زندگی‌مان بود.
از همان سال‌های نوجوانی به این فکر افتادم که کار در مزرعه فقط به زور بازو نیست و می‌شود با خلاقیت، کارها را ساده‌تر و بهره‌ورتر کرد. به همین خاطر به مطالعه درباره روش‌های جدید آبیاری و مدیریت باغ مشغول شدم و همزمان، تحصیلاتم را هم ادامه دادم.
ایرنا: چه شد که به فکر طراحی و اجرای یک سیستم آبیاری نوآورانه افتادید؟
کشاورز ساوجی: واقعیت این است که کم‌آبی در منطقه ما یک بحران واقعی است. باغداری در شرایطی که بارش کم و منابع محدود است، نیازمند تدابیر هوشمندانه است.
من به مرور با بررسی شیوه‌های مختلف آبیاری با مشاوره یکی از کارشناسان این حوزه، متوجه شدم که می‌توان با ترکیب روش‌های سنتی با فناوری ساده، یک سامانه بهینه طراحی کرد که هم مصرف آب را کاهش دهد و هم محصول بیشتری به بار بیاورد. این بود که با کمک برادرانم وارد مرحله اجرا شدیم.
ایرنا: از اختراع‌تان بگویید. دقیقاً چه کاری انجام می‌دهد و چه تأثیری دارد؟
کارگر نخبه ملی: این سامانه با عنوان "آبیاری داربستی" که به ثبت اختراع رسیده، بر پایه کنترل دقیق میزان و زمان آبیاری طراحی شده است. یعنی بر اساس نیاز دقیق هر درخت، آب‌رسانی انجام می‌شود.
این سامانه یک سیستم آبیاری هدفمند و زمان‌بندی‌شده است که بر اساس نیاز واقعی گیاه کار می‌کند. ما ابتدا زمین را به صورت دقیق نقشه‌برداری کردیم، بعد خطوط انتقال آب را به‌گونه‌ای طراحی کردیم که فشار در همه نقاط یکنواخت باشد.
از طرفی، شیرهای کنترل با مکانیزم ساده‌ای ساخته شدند تا کشاورزان محلی هم بتوانند به‌راحتی با آن کار کنند. این سامانه طوری طراحی شده که آب به ریشه درخت برسد، نه به سطح خاک یا علف‌های هرز. همین مسئله باعث شده راندمان مصرف آّب سه برابر شود و همزمان، کیفیت محصولات باغی هم بهبود پیدا کرد.
ایرنا: چه شد که این طرح به ثبت اختراع رسید؟ روند ثبت چگونه بود؟
رحیمی: بعد از اینکه مطمئن شدیم این سیستم جواب می‌دهد و در چند باغ مختلف هم آن را آزمایش کردیم، تصمیم گرفتیم آن را ثبت کنیم تا از نظر حقوقی هم تثبیت شود. مستندات فنی را جمع‌آوری کردیم، نقشه‌ها، محاسبات و نحوه اجرا را مستندسازی کردیم و از طریق اداره ثبت اختراعات پیگیری‌ها را انجام دادیم.
با همکاری یک مشاور حقوقی و حمایت‌های معنوی خانواده، این کار انجام شد و حالا این طرح به‌عنوان یک اختراع رسمی در سامانه ثبت اختراعات کشور به ثبت رسیده است.
ایرنا: حمایت خانواده چه نقشی در این مسیر داشت؟
رحیمی: اگر خانواده‌ام همراهی نمی‌کردند، این مسیر هیچ‌وقت هموار نمی‌شد. هفت برادر هستیم که چهار نفرمان در کشاورزی و سه نفرمان در صنعت مشغول بکار هستیم اما در مراحل اجرا کمک حال هم هستیم، هم از نظر عملیاتی و هم از نظر فکری. ما با هم آزمایش کردیم، خطا رفتیم، اصلاح کردیم تا به نتیجه رسیدیم. این موفقیت یک کار جمعی بود.
ایرنا: اخیراً به عنوان کارگر نخبه ملی معرفی شدید. این انتخاب برای‌تان چه معنایی دارد؟
کشاورز ساوجی: برای من این انتخاب، یک دلگرمی بزرگ است. نه به خاطر عنوانش، بلکه به خاطر اینکه نشان می‌دهد زحمت و خلاقیت دیده می‌شود. امیدوارم این اتفاق باعث شود مسئولان و نهادها بیشتر به ظرفیت نخبگان روستایی و کشاورزان مبتکر توجه کنند.
ایرنا: به نظر شما چه موانعی بر سر راه خلاقیت در بخش کشاورزی وجود دارد؟
رحیمی: بزرگ‌ترین مانع، نگاه سنتی و بسته به کشاورزی است. هنوز هم خیلی‌ها فکر می‌کنند که کشاورزی فقط با روش‌های قدیمی جواب می‌دهد. در حالی که امروز نیاز داریم به سراغ ایده‌های نو، فناوری‌های ساده و قابل اجرا، و البته آموزش مستمر برویم. اگر از خلاقیت و تحقیق در مزرعه حمایت شود، نتایج بسیار درخشانی خواهیم دید.
ایرنا: حرف پایانی شما برای کشاورزان و جوانان چیست؟
کارگر نخبه ملی : به جوان‌ها می‌گویم اگر کشاورزی را بلد هستید، با دانش و انگیزه به سراغ آن بروید و از نوآوری نترسید. و به کشاورزان باتجربه عرض می‌کنم که تجربه شما گنج است، اما این گنج با علم روز کامل‌تر می‌شود. اگر این دو نسل کنار هم باشند، آینده کشاورزی کشور روشن خواهد بود.
