خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: آذربایجان غربی به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی به عنوان یکی از زیستگاه‌های مهم حیات وحش و گونه‌های گیاهی کشور شناخته شده اما ۳۸ گونه جانوری در این استان در لیست انقراض قرار دارد.
طبیعت زیبا، تنوع آب و هوایی، جریان رودهای فصلی و دائمی، وجود هزاران چشمه قنات و پارک ملی دریاچه ارومیه، آذربایجان غربی را به لحاظ امکانات زیست محیطی و تنوع زیستی از سایر استان‌ها متمایز کرده است.
گوزن زرد ایرانی از جمله گونه‌های بسیار مهم در دنیا به شمار می‌رود که این روزها حال و روز خوبی ندارد به طوری که هم اکنون طبق قوانین جزو گونه‌های در خطر انقراض و طبق لیست ارائه شده از طرف اتحادیه بین المللی حفاظت از طبیعت که به لیست سرخ معروف است در رده EN یعنی در معرض خطر محسوب می‌شود.
گوزن زرد ایرانی به همراه شوکا کوچک‌ترین گوزن ایرانی و مرال گوزن قرمز جزو سه گونه گوزن‌هایی محسوب می‌شوند که در ایران زیست می‌کنند ولی به دلیل ترکیب رنگ و خال های روی بدن گوزن زرد ایرانی به عنوان زیباترین گوزن در بین گوزن‌های ایرانی و حتی دنیا معروف است.
جنس نر این گونه باارزش دارای شاخ بوده که بسیار محکم، تو پر و استخوانی است ولی هر ساله در اواخر زمستان شاخ‌ها به تدریج می شکند و بلافاصله شاخ جدید از محل قبلی رشد می‌کند با این تفاوت که شاخ جدید کمی بزرگ‌تر و یک شاخک نیز اضافه کرد به طوری که از روی شاخک های گوزن زرد سن قابل تشخیص است.
در سال‌های اخیر با احداث زیستگاه در منطقه رشکان ارومیه با هدف تقویت ژنتیکی این گونه اقدامات اساسی برای حفاظت از این گونه با ارزش آغاز شده و روز گذشته تولد دو رأس گوساله نویدی است بر تداوم حیات این جاندار ارزشمند که از مدت‌ها پیش مورد تهدید جدی قرار گرفته بود.
تعداد گوساله‌های جدید گوزن زرد ایرانی به ۵ رأس می‌رسد
مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌غربی از تولد دو رأس گوزن زرد ایرانی در پارک ملی دریاچه ارومیه خبر داد و گفت: نخستین گوساله‌های گوزن زرد ایرانی در سال جاری، در سایت تکثیر و پرورش رشکان، واقع در محدوده پارک ملی دریاچه ارومیه به دنیا آمدند که نویدبخش موفقیت در حفظ یکی از گونه‌های در خطر انقراض ایران است.
حجت جباری در گفت و گو با خبرنگار مهر با بیان اینکه در حال حاضر ۱۳ رأس گوزن زرد ایرانی در رشکان داریم تحت حفاظت هستند، اظهار کرد: با اقدامات حفاظتی و تغذیه‌ای پیش بینی می‌شود ۴ الی ۵ رأس در ماه‌های آتی جمعیت این گونه افزایش یابد.
وی با بیان اینکه گوزن زرد ایرانی سال‌ها در جزیره اشک پارک ملی دریاچه ارومیه در حال زیست و زاد و ولد است، گفت: آمار دقیقی از جمعیت این گونه در جزیره اشک وجود ندارد اما با توجه به افزایش جمعیت در رشکان با بررسی وضعیت تعدادی به مناطق امن منتقل می‌شود.
جباری تصریح کرد: تولد این گوساله‌ها نشانه‌ای امیدبخش از روند موفق تکثیر گوزن زرد ایرانی در سایت رشکان است؛ سایتی که سال‌هاست مأمن پرورش و مراقبت از این گونه ارزشمند به‌شمار می‌رود. این موفقیت بدون تلاش‌های شبانه‌روزی محیط‌بانان، دامپزشکان و کارشناسان حوزه حیات وحش محقق نمیشد.
وی ادامه داد: با تلاش‌های انجام شده و توجه ویژه مأموران این سایت تکثیر و نگهداری گوزن زرد در رشکان، شرایط نگهداری از گونه کمیاب یاد شده که در خطر انقراض است به نحوی فراهم شد که از ابتدای سال تاکنون شرایط بهتری برای زیست و زاد و ولد داشته باشد و این کمک شایانی به احیای این گونه ارزشمند کرده است.
تداوم زادآوری گوزن زرد ایرانی
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان آذربایجان‌غربی با تأکید بر اهمیت ایجاد شرایط پایدار برای تولیدمثل طبیعی گوزن زرد ایرانی، افزود: تداوم زادآوری در این مرکز نشان‌دهنده آن است که فاکتورهای زیستی از جمله امنیت، آرامش زیستگاه، کیفیت تغذیه و شرایط نگهداری در سطحی مطلوب قرار دارد.
وی خاطرنشان کرد: گوزن زرد ایرانی از حساس‌ترین گونه‌های حیات وحش کشور است و کوچک‌ترین اختلال در محیط نگهداری می‌تواند تأثیرات منفی بر جمعیت آن داشته باشد.
جباری با اشاره به اقدامات انجام گرفته در راستای برنامه عمل ملی حفاظت از گوزن زرد ایرانی گفت: احداث آب انبارها و ترمیم آبشخورها، نصب دوربین‌های مداربسته، اجرای برنامه مهار گونه‌های مهاجم گوشتخوار، افزایش گشت و کنترل در جزیره اشک و احداث مرکز تکثیر گوزن زرد ایرانی در پارک ملی دریاچه ارومیه برای جلوگیری از انقراض این گونه، بخشی از برنامه ملی حفاظت از گوزن زرد ایرانی است.
لزوم مشارکت مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی برای حفاظت از گوزن زرد ایرانی
وی تاکید کرد: حفاظت مؤثر از گوزن زرد ایرانی، به‌عنوان یکی از گونه‌های منحصربه‌فرد منطقه خاورمیانه، مستلزم گسترش سایت‌های تکثیر، تأمین اعتبارات پایدار برای زیرساخت‌ها، و همکاری علمی مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان آذربایجان‌غربی افزود: در صورت تأمین حمایت‌های لازم، این امکان وجود دارد که در آینده نزدیک شاهد رهاسازی تدریجی این گوزن‌ها در زیستگاه‌های اصلی و طبیعی خود باشیم، اقدامی که گام بزرگی در احیای تنوع زیستی کشور خواهد بود.
وی با اشاره به جایگاه پارک ملی دریاچه ارومیه به‌عنوان یکی از زیست‌بوم‌های شاخص کشور گفت: تقویت برنامه‌های حفاظتی در این منطقه، نه‌تنها به بقای گوزن زرد ایرانی کمک می‌کند، بلکه الگویی موفق برای احیای سایر گونه‌های در معرض تهدید خواهد بود.
