پیامدهای کناره‌گیری رونن بار از ریاست شین بت

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، رونن بار، رئیس سازمان امنیت داخلی اسرائیل (شین بت)، به صورت رسمی اعلام کرد از 15 ژوئن 2025 از سمت خود کناره‌گیری خواهد کرد. این تصمیم پس از ماه‌ها تنش میان او و بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر این رژیم گرفته شد. البته بار با پذیرش مسئولیت شکست سازمان تحت رهبری‌اش در پیشگیری از حمله 7 اکتبر 2023 حماس، از همان هفته های نخست جنگ تصمیم خود برای کناره‌گیری پس از پایان نبرد را اعلام کرده بود.

تنش بین رئیس شین بت و نخست‌وزیر زمانی شدت یافت که در ماه فوریه 2025 نتانیاهو ابتدا رون درمر، دستیار خود را به عنوان رئیس هیئت مذاکره با حماس برگزید و بار و داوید بارنیا، رئیس موساد را در سایه او قرار داد. سپس در ماه مارس وقتی بار از باز شدن پرونده تحقیق در شین بت پیرامون پرونده «قطر گیت» خبر داد و این اتفاق تصمیم بی بی برای اخراج او را نهایی کرد. نتانیاهو علت این تصمیم را بی اعتماد شدن به رونن بار اعلام کرد ولی بار ادعا کرده نخست وزیر به دلایل شخصی و منافع سیاسی این تصمیم را گرفته است.

رونن بار هفته گذشته شهادتنامه‌ای برای دیوان عالی فرستاد و ادعا کرد نتانیاهو از او خواسته به نخست‌وزیر وفادار باشد نه به دادگاه‌ها، و همچنین قصد داشته از قدرت‌های شین بت سوءاستفاده کند.

وی شب گذشته در سخنرانی خود بر چند نکته تأکید کرد؛ او اولاً با پذیرش مجدد مسئولیت شکست در 7 اکتبر 2023 گفت: «به عنوان رئیس سازمان، من مسئولیت این شکست را برعهده گرفته‌ام.» وی سپس تصریح کرد همه مسئولان رژیم صهیونیستی باید در برابر این شکست پاسخگو باشند. بار در ادامه با دفاع از عملکرد شاباک گفت: «در شین بت رخوتی وجود نداشت. برعکس، از تهدید حماس شناخت وجود داشت.» وی سپس افزود: «شین بت باید از حمایت‌های نهادی برخوردار باشد که به هر رئیس اجازه دهد نقش خود را مستقل و بدون فشار انجام دهد.» بار در نهایت خواستار تشکیل کمیسیون حقیقت‌یاب حاکمیتی برای اصلاح ساختارها از جمله در شین بت شد.

نبرد قضایی

پس از اعلام استعفای بار، دیوان عالی اسرائیل باید درباره درخواست‌های موجود که خواستار لغو تصمیم دولت برای اخراج رئیس شین بت بودند، تصمیم‌گیری کند. با توجه به کناره‌گیری داوطلبانه بار، احتمالاً دادگاه به صدور حکم نهایی در اصل پرونده نخواهد پرداخت، اما می‌تواند بیانیه‌های اصولی درباره تعهد کابینه برای اجرای ملاحظات حرفه‌ای در انتصاب و اخراج مقامات امنیتی ارائه دهد. کناره گیری رونن بار البته سطح دعوا و اختلاف میان‌نهادی در سرزمین‌های اشغالی را کاهش خواهد داد و از بروز «بحران قانونی» موقتاً جلوگیری خواهد کرد.

هم‌کنون چند نفر گزینه‌های اصلی جانشین رونن بار هستند؛ نفر اول فردی با نام «مِم» است که معاون رونن بار بوده است. دومین نفر یائیر (رولی) ساگی (معاون سابق شین بت) و سومین نفر شالوم بن حنان (مقام ارشد سابق شین بت با 27 سال سابقه) است. همچنین از ایال تسیر کوهن (رئیس سابق بخشی از موساد) به عنوان گزینه دیگر نام برده می‌شود. مدتی قبل نتانیاهو دریاسالار بازنشسته الی شارویت را برای این سمت انتخاب کرده بود که به دلیل فشارهای سیاسی، این انتصاب پس از 24 ساعت لغو شد.

واکنش‌ها به استعفای رونن بار

واکنش‌ها به استعفای بار به شدت متفاوت و مبتنی بر دو قطبی موجود در سپهر سیاسی اسرائیل بوده است. یائیر لاپید، رهبر رسمی اپوزیسیون این اقدام بار را «مسئولیت‌پذیری» دانسته است. یائیر گولان، رهبر حزب چپ‌گرای دموکرات‌ها نیز ضمن تشکر از رونن بار خواستار کناره‌گیری نتانیاهو شده است. بنی گانتس، رهبر ائتلاف بلوک دولت نیز با تکرار ایده گولان تصریح کرده: «خوب است که مقامات سیاسی نیز همان مسئولیت‌پذیری را از خود به نمایش بگذارند.»

از سوی دیگر هواداران ائتلاف حاکم نیز با حمله به رونن بار تصریح کردند که بار باید زودتر کنار می‌رفت، از این جمله آریل کالنر، نماینده حزب لیکود در این باره گفت: «رونن بار با رفتن به کسی لطف نمی‌کند... او رئیس غیرقانونی شین بت است.» آویخای بوآرون دیگر نماینده حزب حاکم نیز رونن بار را «بی‌ادب، متکبر و خودشیفته» خوانده ولی آوی ماعوز، رهبر حزب راست افراطی نوعم که ماه گذشته از ائتلاف کناره‌گیری کرد نیز در این مورد نوشته: «تو استعفا ندادی. تو اخراج شدی.»

کناره‌گیری بار می‌تواند آغازگر تغییرات گسترده‌تر در ساختار امنیتی اسرائیل باشد. اگرچه این تحول را باید به نفع نتانیاهو بدانیم، اما لزوم تشکیل کمیته حقیقت‌یاب حاکمیتی بار دیگر در جریان برکناری و استعفای رونن بار نیز مطرح شده و به نظر می‌رسد این کمیسیون رفته رفته به یک مطالبه سراسری در سرزمین‌های اشغالی مبدل شود. در حقیقت استدلالی که نتانیاهو درباره شکست شاباک در 7 اکتبر 2023 مطرح می‌کند، از سوی مخالفان او درباره کابینه نیز موضوعیت دارد. مخالفان معتقدند کابینه نتانیاهو نیز در میان متهمان ردیف اول این شکست قرار دارد و باید پاسخگوی این شکست باشد.

انتهای پیام/