«شاد» نه دانش‌آموزان را شاد می‌کند نه معلمان را
اهمیتی ندارد پای آلودگی در میان باشد یا برودت هوا؛ تعطیلی مدارس همواره در اولویت است و نخستین انتخاب! انتخابی که بهانه‌اش سلامتی دانش‌آموزان است، اما باورش اندکی دشوار.
به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، پرتی‌های آموزشی طی سال‌های اخیر بلای جان دانش‌آموزان شده خصوصاً قشر ضعیف، دانش‌آموزانی که 60 درصد آموزش می‌بینند، اما باید 100 درصد امتحان دهند. مثل این می‌ماند که عملاً نیمی از کتاب را نخوانده و سر جلسه امتحان رفتند. حال بمانند که آن نیمه نخوانده می‌تواند مهم‌ترین قسمت آموزش باشد.
اهمیتی ندارد پای آلودگی در میان باشد یا برودت هوا. تعطیلی مدارس همواره در اولویت است و نخستین انتخاب! انتخابی که بهانه‌اش سلامتی دانش‌آموزان است، اما باورش اندکی دشوار.
کرونا می‌توانست نکته‌های مثبتی برای آموزش داشته باشد. تا پیش از آن به همین بهانه‌های واهی، عمده مدارس با تعطیلی مطلق مواجه می‌شدند. خصوصاً بابت آلودگی هوا. به طوری که این مسئله به مضحکه و سوژه مردم تبدیل شده‌بود که معتقد بودند تمام کشور بی‌سواد بار خواهند آمد، جز دماوند و فیروزکوه! چراکه فقط همین دو شهر از آلودگی در امان بودند. اما از آنجا که نه مدیریت بحران می‌دانیم و نه توانستیم تهدیدات را به فرصت تبدیل کنیم از کرونا نیز نتوانستیم بهره‌ای سودمندانه ببریم.
شاید «شاد» تنها ثمره کرونا برای آموزش و پرورش بود، هرچند نام پرطمطراقی دارد، اما شنیدنش هرگز نمی‌تواند نه دانش‌آموزان را شاد کند و نه معلمان را. در حالی که می‌توانست طی سال‌های اخیر به اپلیکیشنی قدرتمند جهت تقویت آموزش کشور تبدیل شود، اما نیاز به توضیح نیست که اینطور نشده‌است که اگر شده‌بود، امروز در پس تک‌تک تعطیلات، غم عالم بر دل خانواده‌ها، دانش‌آموزان و معلمان آوار نمی‌شد. هر چند که مهم‌تر از این غم آوار شده سرمایه‌هایی است که یکی پس از دیگری سوخت می‌شوند.
تعطیلات، بی‌برنامگی و ناتوانی‌ها
آموزش هزینه دارد، اما سال‌هاست هزینه گزافی می‌دهیم که نتیجه‌اش با هزینه‌اش همخوانی ندارد. حجت‌الله بنیادی، پژوهشگر مسائل آموزش‌وپرورش با اشاره به اینکه در زیان‌ها و لطمات ناشی از تعطیلات مدارس هیچ شک و شبهه‌ای نیست، گفت: «زیانبارتر از تعطیلات، بی‌برنامگی و ناتوانی آموزش‌وپرورش در جبران این عقب‌ماندگی در مدارس عادی دولتی و پیشی گرفتن مدارس خاص و غیردولتی در این زمینه و تشدید ناعدالتی در نظام آموزشی است.»
او ادامه داد: «در مورد تعطیلات پیش‌بینی‌نشده و اضطراری مدارس دو محور برای بحث وجود دارد؛ محور نخست، اینکه چه تعداد از این تعطیلات ضروری و اجتناب‌ناپذیر هستند و به چه میزان تصمیم‌گیری در مورد تعطیلی مدارس مبتنی بر ارزیابی‌های درست و کارشناسی انجام می‌پذیرد؟ محور دوم، اینکه با فرض اجتناب‌ناپذیر بودن تعطیلات، برنامه آموزش‌وپرورش برای کاهش آسیب‌ها و جبران عقب‌ماندگی چیست؟ که به نظر می‌رسد ما در هر دو محور فوق نیاز به بازنگری سازوکار‌ها و اتخاذ تدبیر اساسی داریم.»
بلاتکلیفی آموزش مجازی
هیچ صورت‌بندی دقیقی در حوزه آموزش مجازی نداریم و تکلیفمان با خودمون معلوم نیست. این موضوعی است که حمید رفیعی، پژوهشگر حوزه تعلیم و تربیت بدان اشاره می‌کند و به «جوان» می‌گوید: «تعطیل کردن آموزش به هیچ عنوان پذیرفتنی نیست. علت تعطیل کردن پی در پی مدرسه به این بازمی‌گردد که هم قانون دقیقی در این حوزه نداریم و به غیر از آن، برایش هیچ برنامه‌ریزی جدی و مناسبی نکردیم.»
او ادامه می‌دهد: «از زمان شروع سال تحصیلی تا اتمام آن، تعطیلات در همه مدارس یکسان است. در صورتی که تغییر و هوشمند شدن همین موضوع در نقاط گرمسیر و سردسیر می‌تواند بسیاری از مشکلات را حل کند. همچنین می‌تواند برخی از این بحرانی را که به عنوان اتلاف ساعات آموزشی داریم تا میزان زیادی کاهش دهد.»
رفیعی اظهار می‌دارد: «یک مسئله جدی وجود دارد، آن هم اینکه اساساً نتوانستیم تکلیف و راهبرد خودمان را با مسئله آموزش مجازی تعیین کنیم، بنابراین اول باید به این سؤال مهم پاسخ داده‌شود که نسبت ما اساساً با حوزه آموزش مجازی چیست؟ جایگزین آموزش حضوری است یا مکمل آن؟ یا اصلاً با این نوع آموزش کاری نداریم و نمی‌خواهیم از آن بهره ببریم؟»
این پژوهشگر حوزه تعلیم و تربیت می‌گوید: «سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی درسی، بسته‌های یادگیری ترکیبی را به عنوان راهکار ارائه کرده‌بود؛ راهکاری که می‌تواند بخشی از مسائل مرتبط با آموزش مجازی را حل و فصل کند، اما این راهکار، هنوز به سیاست و راهبرد تبدیل نشده و ما نتوانستیم ساز و کار لازم را برای انجامش فراهم کنیم.»
او به سختی آموزش در شاد نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: «شبکه شاد راه‌اندازی شد تا بار آموزش مجازی را به دوش بکشد؛ شبکه‌ای که امروز معلمان به واسطه آن و با وجود همه کم و کاستی‌هایش، تولید محتوا می‌کنند و زحمات بسیار می‌کشند؛ کاری که به شدت زمان‌بر و دشوار است. این در حالی است که برخی تصور می‌کنند آموزش مجازی از آموزش حضوری راحت‌تر است! اما اینطور نیست.»
رفیعی با بیان اینکه می‌توان از هوش مصنوعی برای ارائه هر چه بهتر آموزش مجازی بهره گرفت، تصریح می‌کند: «اگر قرار است از آموزش مجازی برای تلفیق با آموزش حضوری استفاده کنیم، می‌توان تکالیف با کاربست‌هایی برای آموزش مجازی با پیوسته‌های هوش مصنوعی یا شخصی‌سازی پیش‌بینی کنیم تا به ارتقای یادگیری دانش‌آموزان کمک کند و در مواقع بحران و ضرورت که مدارس تعطیل می‌شود، استمرار فرایند آموزش وجود داشته باشد.»
او با بیان اینکه حداقل با اقتضائات امروزی نمی‌شود جایگزینی برای آموزش حضوری پیدا کرد، بنابراین باید یک تداوم و استمراری برای این حوزه پیش‌بینی کنیم، می‌گوید: «شاید لازم باشد آموزش و پرورش برخی از موضوع‌های حافظه محورش را که نیازی به حضور در مدرسه ندارد، تفکیک کند و آنها را اساساً به آموزش مجازی واگذار کند. اینها تکالیف یا کار‌هایی است که اساساً باید روی آن، کار پژوهشی شود تا به نتیجه برسد، اما شاهد آن هستیم که این موضوع مهم دچار ساده‌انگاری شده‌است. متأسفانه یک کار کارشناسی شده یا یک گزارش و پژوهش جامع درباره اینکه اثربخشی آموزش مجازی چقدر است؟ یا «چقدر از دانش‌آموزان، خانواده‌ها و معلمان از این نوع آموزش رضایت دارند؟ نداریم.»
اتلاف 40 درصدی زمان آموزش
زمان آموزش بسیار کمتر از آن چیزی است که باید باشد. طبق سند ملی برنامه درسی، در دوره ابتدایی باید 925 ساعت آموزش در طول سال تحصیلی محقق شود. اما نتایج آزمون‌های بین‌المللی تیمز در ایران نشان داده که این میزان تنها حدود 620 ساعت است و در میان 58 کشور شرکت‌کننده، پایین‌ترین رتبه را داریم! برخی کارشناسان معتقدند که برای مدیریت این موضوع و جبران زمان از دست رفته آموزش به بازنگری تقویم آموزشی کشور نیاز است. البته باید این طرح با رعایت تمام جوانب عملیاتی شود تا منجر به شکست یا عدم رضایت دانش‌آموزان، معلمان و والدین نشود.
بابک نگاهداری، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس در رابطه با بازنگری در تقویم آموزشی می‌گوید: «براساس پژوهش‌های انجام شده در حال حاضر حداقل 40درصد زمان آموزش به دلایل مختلف اتلاف می‌شود و به دلیل تعیین ابتدا و انتهای سال تحصیلی با قانونی که در سال 1376 به تصویب رسیده‌است، عملاً امکانی برای جبران ساعات از دست رفته وجود ندارد. از سویی هم پراکندگی‌های جغرافیایی و شرایط مختلف کشور به ما نشان می‌دهد که نمی‌توان در خصوص امر خطیر ساعت آموزش به صورت متمرکز تصمیم گرفت. به همین دلیل مطابق راهکار 10- 21 سند تحول بنیادین در طرح بر انعطاف‌پذیری تقویم آموزشی و اعطای اختیارات به استان‌ها تکلیف شده‌است.»
امید است که مسئولان امر با بررسی همه‌جانبه میزان کارایی آموزش مجازی و آسیب‌هایی که این نوع آموزش در آینده به دنبال دارد، همه تلاش خود را برای تقویت آموزش مجازی و جبران زمان آموزشی اتلاف شده به کار گیرند.
منبع: جوان
انتهای پیام/
