به گزارش تجارت نیوز، در حالی که رقابت جهانی برای تسلط بر فناوری هوش مصنوعی شدت گرفته، بریتانیا نیز با پروژه‌ای ۱۰ میلیارد پوندی در لینکلن‌شر وارد میدان شده است. مرکز داده‌ای که قرار است ستون فقرات محاسباتی نسل آینده باشد، با وعده ایجاد اشتغال و رشد اقتصادی معرفی می‌شود؛ اما همزمان، نگرانی‌هایی جدی درباره اثرات زیست‌محیطی آن به وجود آمده است. آیا این تحول فناورانه فرصتی برای پیشرفت است یا تهدیدی برای تعهدات زیست‌محیطی دولت بریتانیا؟
انتشار سالانه ۸۵۰ هزار تن دی اکسید کربن؛ معادل پنج برابر فرودگاه بیرمنگام
بر اساس اسناد ارائه‌شده در طرح توسعه مرکز داده Elsham، در صورت فعالیت کامل، این مرکز سالانه حدود ۸۵۷,۲۵۴ تن دی‌اکسید کربن منتشر خواهد کرد. این رقم معادل پنج برابر میزان انتشار سالانه گازهای گلخانه‌ای توسط فرودگاه بیرمنگام است؛ حتی با در نظر گرفتن برخاست و فرود هواپیماها.
برآوردها نشان می‌دهد این مرکز داده، ۳.۷ میلیارد کیلووات ساعت برق در سال مصرف خواهد کرد؛ یعنی بیش از مصرف سالانه برق بیش از یک میلیون خانه بریتانیایی. این پروژه متشکل از ۱۵ انبار رایانه‌ای پرمصرف است که به گفته کارشناسان، نقش کلیدی در آموزش مدل‌های هوش مصنوعی و ارائه خدمات جستجو به میلیاردها کاربر خواهند داشت.
گرمای مازاد؛ فرصتی برای تولید ۱۰ تن گوجه‌فرنگی در روز؟
یکی از نکات جالب در مورد این تأسیسات، تولید بالای گرمای اضافی است. توسعه‌دهندگان پیشنهاد داده‌اند از این گرما برای راه‌اندازی گلخانه‌هایی استفاده شود که قابلیت تولید بیش از ۱۰ تن گوجه‌فرنگی در روز را دارند. با این حال، منتقدان معتقدند که این مزیت نمی‌تواند تأثیر مخرب انتشار کربن را جبران کند.
در حالی که سازمان‌هایی مانند صلح سبز خواستار همزمان‌سازی گسترش مراکز داده با توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر شده‌اند، توسعه‌دهنده Elsham Tech Park استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در محل را “غیرعملی” دانسته است. برای مثال، اگر این تأسیسات بخواهد تنها با انرژی زیست‌توده کار کند، باید روزانه ۱۰۰ کامیون تراشه چوب حمل کند. استفاده از انرژی باد نیز به ۱۰ هزار توربین بادی ۲۰ متری نیاز دارد و اجرای انرژی خورشیدی نیازمند زمینی به وسعت پنج برابر محل برگزاری جشنواره موسیقی Glastonbury خواهد بود.
پاسخ دولت: راکتورهای هسته‌ای و تغییر در قوانین
دولت بریتانیا اعلام کرده که از منابع انرژی “پایدار و مسئولانه” استفاده خواهد کرد و نقش مهمی برای راکتورهای مدولار پیشرفته هسته‌ای در توسعه آینده قائل است. سخنگوی دولت همچنین تأکید کرده که قوانین برنامه‌ریزی را برای تسهیل ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای تغییر خواهد داد.
مراکز داده، موتورهای اقتصاد یا تهدیدی برای اقلیم؟
کارشناسان معتقدند که هوش مصنوعی اگر به درستی هدایت شود، می‌تواند نقشی مهم در کاهش اثرات اقلیمی ایفا کند؛ مثلاً با افزایش بهره‌وری انرژی یا توسعه فناوری‌های بدون کربن. در همین راستا، برخی از مقامات محلی مانند رابرت والتام، رهبر شورای لینکلن‌شایر شمالی، تأکید دارند که نباید فقط روی آلودگی تمرکز کرد بلکه باید به مزایای خدمات هوش مصنوعی، از جمله کمک به سالمندان و افزایش کارایی خدمات عمومی نیز توجه شود.
افزایش انتشار کربن غول‌های فناوری در مسیر هوش مصنوعی
با وجود تعهدات پیشین، غول‌های فناوری نیز با رشد مصرف انرژی مواجه شده‌اند. به عنوان نمونه، مایکروسافت اخیراً اعلام کرد که انتشار گازهای گلخانه‌ای آن نسبت به پنج سال پیش، ۲۳ درصد افزایش یافته است. همچنین، متا برای تأمین انرژی خود قراردادی ۲۰ ساله با یک نیروگاه هسته‌ای در ایلینوی بسته و آمازون و گوگل نیز در انرژی هسته‌ای سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
به گزارش گاردین، پروژه Elsham نمادی از چالش پیش‌روی جهان امروز است: چگونه می‌توان توسعه فناوری را با حفاظت از محیط زیست تلفیق کرد؟ از یک‌سو، این مرکز داده با سرمایه‌گذاری عظیم، نوید اشتغال‌زایی، رونق اقتصادی و پیشرفت علمی را می‌دهد؛ اما از سوی دیگر، ممکن است دستاوردهای اقلیمی بریتانیا را به خطر بیندازد.
در نهایت، موفقیت چنین پروژه‌هایی در گرو یک شرط کلیدی است: هم‌سویی توسعه با پایداری. اگر دولت‌ها، شرکت‌ها و نهادهای مدنی بتوانند بر راه‌حل‌های سبز و هوشمندانه تمرکز کنند، مراکز داده آینده می‌توانند نه‌تنها بار اقلیمی نداشته باشند، بلکه نقشی کلیدی در نجات آن ایفا کنند.
