به گزارش تجارت نیوز، در ماه‌های منتهی به موسم حج، تقاضای سفر به عربستان در میان شهروندان ایرانی به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد. ایران با داشتن مرزهای آبی و هوایی نزدیک به عربستان از نظر موقعیت جغرافیایی یکی از کشورهای در اولویت برای انجام سفرهای زیارتی محسوب می‌شود و فاصله هوایی تهران تا جده به حدود 1600 کیلومتر می‌رسد.
با این حال داده‌های به‌دست‌آمده از وب‌سایت‌های رزرو پرواز از جمله booking.aero، نشان می‌دهد که قیمت بلیت رفت‌وبرگشت تهران و جده به‌طور میانگین به حدود ۶۷ میلیون تومان رسیده است؛ رقمی که با در نظر گرفتن فاصله کوتاه میان دو کشور و مقایسه آن با دیگر کشورها از منظر اقتصادی قابل توجیه نیست.
البته نگاهی به پروازهای لحظه آخری نشان می‌دهد که قیمت بلیط رفت و برگشت در ایرلاین‌هایی مانند ایر عربیا تا محدوده 45 میلیون تومان هم قابل خرید است، اما از سوی دیگر هواپیمایی امارات این بلیط را در محدوده بالاتر از 530 میلیون تومان عرضه می‌کند. به هر ترتیب خرید عادی سایر پروازها به صورت رفت و برگشت در کمترین حالت 67 میلیون تومان هزینه دارد و در این گزارش مبنا همین رقم در نظر گرفته شده است.
در تصویر زیر، یکی از نمونه‌های قیمتی این مسیر پروازی در بازه زمانی حج قابل مشاهده است.
بررسی قیمت پروازهای رفت‌وبرگشت به عربستان در تاریخ 18 خرداد تا 22 خرداد از طریق وب‌سایت booking.aero نشان می‌دهد که قیمت بلیط هواپیما رفت و برگشت از ایران به‌طور میانگین بالاتر از مسیرهای مشابه از لندن یا استانبول است.
تصویر زیر، بخشی از این مقایسه قیمتی را نشان می‌دهد؛ با وجود آنکه فاصله هوایی لندن تا جده حدود 4700 کیلومتر، یعنی حدود سه برابر بیشتر از ایران است، اما قیمت پروازهای رفت‌وبرگشت در بسیاری از موارد پایین‌تر از نرخ بلیط‌های صادره از ایران است.
همچنین کشورهایی مانند ترکیه توانسته‌اند با ساختار رقابتی شرکت‌های هواپیمایی و سیاست‌های حمایتی، هزینه سفرهای مذهبی را به شکل قابل توجهی کاهش دهند. بررسی نرخ پروازها در هفته‌های اخیر نشان می‌دهد که قیمت رفت‌وبرگشت پرواز استانبول و جده از حدود ۳۲ میلیون تومان آغاز می‌شود. این مبلغ به‌طور تقریبی نصف نرخ پرواز مشابه از ایران است. تصویر زیر، بخشی از این مقایسه قیمتی را نشان می‌دهد.
علت افزایش قیمت بلیط هواپیما در ایران
سیاست‌های ارزی ایران به مانع جدی برای مدیریت قیمت تمام‌شده بلیط تبدیل شده است. شرکت‌های هواپیمایی ایرانی بخش بزرگی از خدمات، قطعات، سوخت و تعمیرات خود را بر پایه دلار تأمین می‌کنند، اما در عین حال درآمد اصلی آنها ریالی است. این شکاف میان هزینه دلاری و درآمد ریالی در کنار نوسانات دائمی نرخ ارز، فشار زیادی بر قیمت نهایی بلیط وارد می‌کند.
در کشورهای دیگر مانند ترکیه یا انگلستان، بازار هواپیمایی تحت حاکمیت رقابت آزاد است. رقابت واقعی شرکت‌های هواپیمایی، زیرساخت‌های پیشرفته فرودگاهی و حمایت دولتی از صنعت گردشگری باعث شده تا قیمت بلیط هواپیما به عربستان برای مسافران خارج از ایران بسیار پایین‌تر باشد.
این در حالی است که در ایران تعدد ایرلاین‌ها هم تاثیری در رقابتی‌شدن بازار بلیط هواپیما نداشته است. به‌عنوان مثال در حالی که در ترکیه تنها سه ایرلاین اصلی فعالیت دارند، در ایران 26 شرکت هواپیمایی، یعنی 9 برابر ایرلاین‌های ترکی، به ارائه خدمات می‌پردازند.
همزمان، باید به نقش تحریم‌ها و مشکلات روابط سیاسی ایران و عربستان نیز توجه کرد. تا همین چند وقت پیش، روابط دیپلماتیک دو کشور قطع بود و این موضوع محدودیت‌هایی در برنامه‌ریزی و تردد پروازها ایجاد می‌کرد که اثر آن هنوز بر بازار باقی مانده است. در حالی که ترکیه و اروپا سال‌هاست پروازهای پیوسته‌تر به جده دارند، ایران همچنان با فرآیندهای پرهزینه و مقطعی مواجه است که قیمت تمام‌شده بلیط را برای مردم بالا نگه می‌دارد.
البته باید به این نکته هم توجه داشت که در ایام ذی‌الحجه تقاضای پرواز به عربستان در ایران بیش از لندن و حتی ترکیه بالا می‌رود؛ اما آیا بهتر نیست ایرلاین‌ها به جای بالابردن قیمت‌ها و سوءاستفاده از این شرایط برنامه‌ریزی بهتری برای خدمت‌رسانی به مسافران داشته باشند.
در نهایت، مساله فقط قیمت بلیط نیست، بلکه بازتابی از ساختاری است که در آن سیاست ارزی، انحصار در بازار پرواز، تحریم‌ها و نبود رقابت بین‌المللی دست به دست هم داده‌اند تا مسافری که از همسایگی عربستان عازم مکه می‌شود، گران‌تر از کسی که از قلب لندن حرکت می‌کند، سفر خود را تمام کند.
برای مطالعه بیشتر صفحه بلیط هواپیما را در صفحه تجارت‌نیوز دنبال کنید.
