به گزارش تجارت نیوز، پس از افشای تغییرات پنهانی در «شرایط استفاده» پلتفرم موسیقی ساندکلاد، یکی از شناخته‌شده‌ترین پایگاه‌های انتشار موسیقی در جهان، موجی از انتقاد و نگرانی میان هنرمندان و کاربران این پلتفرم به راه افتاد. این تغییرات که در زمستان سال گذشته (بهمن ۱۴۰۲) و بدون اطلاع‌رسانی عمومی انجام شده بود، به ساندکلاد اجازه می‌داد تا از محتوای بارگذاری‌شده کاربران برای آموزش سامانه‌های هوش مصنوعی استفاده کند، آن هم بدون رضایت صریح پدیدآورندگان آثار.
واکنش ساندکلاد؛ هوش مصنوعی نباید جایگزین هنرمند شود
در واکنش به این اعتراض‌ها، الیاه سیتون، مدیرعامل ساندکلاد، در نامه‌ای سرگشاده خطاب به کاربران این پلتفرم، اعلام کرد: ساندکلاد هرگز از آثار هنرمندان برای آموزش سامانه‌های هوش مصنوعی استفاده نکرده است؛ نه برای ساخت موسیقی، نه برای مدل‌های زبانی، و نه برای هیچ کاربردی که تلاش کند جای هنرمند را بگیرد یا سبک او را تقلید کند. این شرکت ابزارهای هوش مصنوعی تولید نمی‌کند و به هیچ نهاد ثالثی نیز اجازه نمی‌دهد آثار هنرمندان را از روی پلتفرم برداشت و برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی استفاده کند.
سیتون همچنین درباره تغییرات صورت‌گرفته در شرایط استفاده از خدمات ساندکلاد در ماه فوریه گفت: تغییرات ما صرفاً برای شفاف‌سازی بود تا نشان دهیم که چگونه ممکن است از هوش مصنوعی در چارچوب داخلی پلتفرم، برای بهبود جست‌وجو، دسته‌بندی، پیشنهاد موسیقی و جلوگیری از کلاه‌برداری استفاده کنیم.
تغییر سیاست ساندکلاد؛ استفاده از محتوا فقط با رضایت هنرمند
در پی این موضع‌گیری، ساندکلاد نسخه‌ای اصلاح‌شده از شرایط استفاده را منتشر کرد که در آن آمده است: ما از محتوای شما برای آموزش مدل‌های تولیدکننده هوش مصنوعی که هدفشان بازسازی یا تقلید صدای شما، موسیقی شما یا ویژگی‌های شما باشد، استفاده نخواهیم کرد؛ مگر آن‌که رضایت صریح و فعالانه خود را از طریق سازوکاری مشخص اعلام کرده باشید.
این تغییر سیاست، اگرچه گامی مثبت در جهت شفاف‌سازی حقوق کاربران به شمار می‌رود، اما نشان‌دهنده چالش فزاینده‌ای است که میان فناوری هوش مصنوعی و حقوق پدیدآورندگان آثار خلاقانه در حال شکل‌گیری است.
صنعت موسیقی در برابر تهدید هوش مصنوعی
موضوع استفاده بی‌اجازه از آثار هنری برای آموزش مدل‌های هوش مصنوعی، تنها به ساندکلاد محدود نیست. در ماه‌های اخیر، بیش از ۲۰۰ هنرمند سرشناس جهانی از جمله «بیلی آیلیش»، «استیوی واندر»، «نیکی میناژ»، «رابرت اسمیت»، اعضای گروه R.E.M و وارثان «باب مارلی» و «فرانک سیناترا» با امضای نامه‌ای سرگشاده از شرکت‌های فناوری خواسته‌اند تا بهره‌کشی از آثار هنری برای آموزش هوش مصنوعی را متوقف کنند.
در این نامه آمده است: وقتی هوش مصنوعی به‌درستی به‌کار گرفته شود، می‌تواند موجب رشد خلاقیت شود؛ اما استفاده غیرمسئولانه از آن، تهدیدی جدی برای هویت هنری، حریم خصوصی و معیشت هنرمندان است. چنین استفاده‌هایی می‌تواند منجر به کاهش درآمد صاحبان آثار و تهی شدن منابع مالی پرداخت حق‌الزحمه‌های قانونی شود.
هوش مصنوعی و آینده اقتصاد خلاق
برآوردها نشان می‌دهد ارزش بازار جهانی هوش مصنوعی در صنایع فرهنگی تا سال ۲۰۳۰ از مرز چند صد میلیارد دلار فراتر خواهد رفت. هم‌زمان، ارزش بازار جهانی موسیقی نیز با رشد انتشار دیجیتال، پخش اینترنتی و افزایش کاربران در حال توسعه است. اما ورود هوش مصنوعی به این بازار، توازن سنتی میان تولیدکننده، مصرف‌کننده و واسطه‌ها را بر هم زده است.
در چنین شرایطی، بدون تدوین قوانین روشن و کارآمد، خطر آن وجود دارد که مدل‌های هوش مصنوعی با استفاده بی‌مجاز از داده‌های هنری، بخشی از درآمدهای این صنعت را به‌سوی شرکت‌های فناوری سوق دهند؛ بی‌آنکه سهمی به خالقان آثار برسد. این مسئله به‌ویژه در کشورهای فاقد نظام حق‌مولف قدرتمند، می‌تواند آسیب‌زا باشد.
توازن میان نوآوری و حقوق خلاقانه
ساندکلاد با اصلاح سیاست‌های خود، گامی در جهت بازسازی اعتماد هنرمندان برداشته است. اما مسئله عمیق‌تر از یک پلتفرم خاص است. تقویت چارچوب‌های حقوقی، شفاف‌سازی سیاست‌های داده‌ای، و طراحی سازوکارهای رضایت‌محور در بهره‌برداری از آثار فرهنگی، پیش‌شرط‌هایی حیاتی برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های هوش مصنوعی در اقتصاد هنر هستند. بدون این اقدامات، دستاوردهای نوآوری می‌تواند به تهدیدی برای زیست‌پذیری اقتصادی هنرمندان بدل شود.
