به گزارش تجارت نیوز، صنعت نفت ایران علاوه بر سرمایه وابستگی زیادی به نیروهای متخصص دارد. بدون وجود نیروی متخصص، همان زیرساخت‌ها و سرمایه‌های موجود نیز نمی‌توانند در راستای توسعه صنعت نفت به کار گرفته شوند.
حبیب خراسانی، مشاور مدیرعامل گروه سرمایه‌گذاری اهداف، با اعلام هشدار نسبت به روند رو به رشد مهاجرت نیروی متخصص نفت و انرژی از کشور، به ایلنا گفت: در چند سال اخیر افزایش مهاجرت متخصصان صنعت نفت و انرژی کشور رخ داده است. نتیجه روند رو به رشد خروج سرمایه ملی این است که امروز کشور با بحران نگهداشت نیروی انسانی فنی و متخصص در این حوزه مواجه است.
وی توضیح داد: یکی از مهم‌ترین دلایل مهاجرت نیروی متخصص، تناسب‌نداشتن نظام جبران خدمات نسبت به تخصص، سختی کار، حساسیت شغلی، ماموریت‌ها و شرح وظایف آنهاست و میزان دستمزد دریافتی نیروی کار صنعت انرژی قابل مقایسه با درآمدهای این گروه شغلی در شرکت‌های کشورهای منطقه و حتی کمابیش رقبای داخلی کشور نیست.
در همین زمینه باید دید علت اصلی خروج نیروهای متخصص از صنعت نفت چیست و این موضوع چه تبعاتی برای کشور دارد؟
تفاوت دستمزدها در صنعت نفت در ساحل شمالی و جنوبی خلیج فارس
مرتضی بهروزی‌فر، کارشناس صنعت نفت، در مورد خروج نیروی متخصص از صنعت نفت در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز عنوان کرد: موضوع مورد اشاره محدود به این روزها نیست و سال‌هاست که این اتفاق رخ داده است. دستمزدها در ساحل شمالی و جنوبی خلیج فارس به‌ویژه در صنعت نفت، قابل مقایسه نیستند.
به گفته او، نگهداشت نیروی انسانی متخصص در صنعت نفت ایران، به‌ویژه در مناطق عملیاتی جنوب کشور به چالشی جدی و ساختاری تبدیل شده است. مقایسه شرایط کاری، امکانات رفاهی و سطح حقوق در ایران با کشورهایی مانند قطر، امارات یا عربستان سعودی، بیانگر اختلاف فاحشی است که موجب کاهش انگیزه ماندگاری متخصصان داخلی می‌شود.
وی افزود: به‌عنوان نمونه، نظام کاری موسوم به «طرح اقماری» (دو هفته کار – دو هفته استراحت) در ایران، در شرایطی اجرا می‌شود که میزان دریافتی افراد به مراتب کمتر از استانداردهای بین‌المللی و منطقه‌ای است. در بسیاری از موارد، متخصصان ایرانی حتی ترجیح می‌دهند در کشورهای همسایه به‌ویژه قطر فعالیت و فقط ایام استراحت خود را در ایران سپری کنند؛ اتفاقی که از سال‌ها پیش رایج شده و اکنون ابعاد گسترده‌تری پیدا کرده است.
ارتقای شغلی در ایران به سفارش‌ها بستگی دارد
بهروی‌فر در مورد نوع نگاه به نیروی متخصص در ایران عنوان کرد: نوع نگاه به نیروی انسانی به‌ویژه در سیستم دولتی کشور درست نبوده است. نوع نگاه سیاست‌گذاران به صنعت نفت و به‌ویژه به منابع انسانی این صنعت، نقش تعیین‌کننده‌ای در بروز و تشدید این وضعیت دارد.
او ادامه داد: ارتقای شغلی، بهبود شرایط کاری و رشد حرفه‌ای افراد از مسائل موردنیاز نیروی متخصص است و در همین زمینه، شرایط کاری، امکانات رفاهی، مسیر شغلی و حرفه‌ای در صنعت نفت ایران قابل مقایسه با شرکت‌هایی مانند «آرامکو» در عربستان سعودی نیست.
این کارشناس نفت خاطرنشان کرد: در ایران جذب افراد به‌طور الزامی بر مبنای دانش، تخصص و پشتکار نیست و بر این مبنا نیروی کار رشد نمی‌کند. ارتقای شغلی در ایران ارتباط چندانی با توانایی افراد ندارد و به سفارش‌ها و افراد پشت‌پرده منوط می‌شود.
یکی از مهم‌ترین گلوگاه‌ها پس از رفع تحریم‌ها، بدون شک نیروی انسانی است
بهروزی‌فر در مورد موضوع فرار نیروی متخصص گفت: مسئله فرار نیروی متخصص تنها محدود به صنعت نفت نیست. شکاف مزیتی، موجب دلسردی نیروی داخلی و تمایل روزافزون آنها به مهاجرت می‌شود. در شرایطی که فرآیند جذب، آموزش و تربیت یک نیروی متخصص نفتی ممکن است ۳۰ تا ۳۵ سال طول بکشد، از دست دادن چنین نیروهایی به معنای هدررفت میلیون‌ها دلار سرمایه‌گذاری آموزشی و تجربی است.
وی تشریح کرد: این طور نیست که با فرار نخبگان از کشور بتوان با پول جایگزینی برای این افراد خرید. افراد باید در این سیستم جا بیفتند و این موضوع می‌تواند 30 سال زمان ببرد. کسانی که 30 سال در این سیستم آموزش دیده و تربیت‌شده‌اند را به‌راحتی بیرون می‌اندازند و می‌گویند دیگر او را لازم ندارند. اینگونه تخصص این افراد در باقی کشورها به کار گرفته شود.
به گفته او، نیروی انسانی، نه فقط در صنعت نفت، بلکه در همه‌جا حرف اول را می‌زند. اگر کشوری با وجود داشتن بهترین امکانات، نیروی انسانی متخصص نداشته باشد، نمی‌تواند از امکانات مذکور استفاده کند.
این کارشناس نفت درنهایت گفت: ایران بهترین امکانات را متاسفانه ندارد، اما اگر تحریم‌ها لغو شود و سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در صنعت نفت صورت گیرد، نبود نیروی انسانی متخصص امکان بهره‌برداری موثر از این سرمایه‌ها را می‌گیرد. یکی از مهم‌ترین گلوگاه‌ها بعد از رفع تحریم‌ها، بدون شک نیروی انسانی است.
برای مطالعه بیشتر گزارش بحران خالی شدن صنعت نفت از نیروهای متخصص را در تجارت‌نیوز بخوانید.
