به گزارش تجارت نیوز، هزینه سوخت یکی از اصلی‌ترین بخش‌های هزینه‌های عملیاتی در حمل‌ونقل است. با افزایش قیمت سوخت هزینه‌های مستقیم حمل‌ونقل افزایش می‌یابند. شرکت‌های باربری این هزینه را به مشتریان منتقل می‌کنند که باعث افزایش قیمت خدمات می‌شود.
افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل به‌طور غیرمستقیم بر قیمت کالاها و خدمات تاثیر می‌گذارد، زیرا هزینه حمل‌ونقل بخشی از زنجیره تامین است و مصرف‌کنندگان نهایی با افزایش قیمت کالاها روبه‌رو می‌شوند.
حال با توجه به مصوبه جدید هیات وزیران، قرار است گازوئیل سه‌نرخی شود. بر این اساس، پله اول با همان نرخ 300 تومانی سوخت‌گیری می‌شود. این پلکان مخصوص استفاده در محدوده شهری و در طول مسیر تا سقف سهمیه اعتباری است.
قیمت در پلکان دوم، 50 درصد نرخ خرید گازوئیل از پالایشگاه‌هاست. شرایط اعمال این نرخ تا سقف 40 درصد بیشتر از سهمیه اعتباری سند حمل فعال در مسیر است. ناوگان مجاز هستند دو بار در ماه با این نرخ سوخت‌گیری کنند.
قیمت در پلکان سوم، همان قیمت خرید نفت‌گاز از پالایشگاه‌هاست و شرایط اعمال این نرخ مربوط به زمانی است که سند حمل الکترونیکی یا خارج از سهمیه وجود ندارد. همچنین این نرخ زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که سهمیه نرخ پلکان اول و دوم تمام‌شده باشد.
حال باید دید اثر افزایش قیمت گازوئیل بر هزینه تمام‌شده کالا چقدر می‌شود؟
سهم 12 درصدی هزینه حمل‌ونقل از قیمت تمام‌شده کالا
طبق بررسی‌های اتاق بازرگانی ایران، سهم هزینه‌های حمل‌ونقل از قیمت تمام‌شده کالا در جهان حدود شش درصد است، در حالی که این شاخص در ایران به ۱۲ درصد می‌رسد.
آن‌طور که روزنامه فرهیختگان گزارش داده، برای حمل‌ونقل شهری، سهم سوخت از هزینه کل به‌طور معمول 13.7 درصد است.
با توجه به این دو آمار، لازم است که به تاثیر سه‌نرخی‌کردن گازوئیل بر برخی از کالاها پرداخته شود.
مطابق اطلاعات صورت مالي ميان‌دوره‌ای شش ماهه منتهی به شهریور 1403 شرکت پالایش نفت امام خمینی شازند، قیمت هر لیتر گازوئیل تا شهریور 1403، 24 هزار و 900 تومان بوده است.
رقم بیان‌شده تنها برای یک پالایشگاه است. اگر این رقم مبنای محاسبه قیمت خرید گازوئیل از پالایشگاه‌ها باشد، نرخ سوم گازوئیل حدود 25 هزار تومان و نرخ دوم که 50 درصد قیمت خرید گازوئیل از پالایشگاه‌هاست، به‌طور تقریبی 12 هزار و 500 تومان می‌شود.
تغییر قیمت 600 تومانی گازوئیل آزاد به 25 هزار تومان، به معنای افزایش 41 برابری یا 4066 درصدی است. قیمت نیمه‌یارانه‌ای نیز افزایش 1983 درصدی یا 20 برابری را نشان می‌دهد.
با احتساب نرخ سوم گازوئیل هزینه حمل‌ونقل 548 درصد افزایش می‌یابد
اگر فرض شود که سوخت، 13.7 درصد از هزینه حمل‌ونقل را تشکیل می‌دهد، آنگاه با توجه به افزایش 20 برابری قیمت گازوئیل نیمه‌یارانه‌ای، هزینه حمل‌ونقل 3.6 برابر می‌شود. به بیان دیگر، هزینه حمل‌ونقل 260.3 درصد افزایش می‌یابد.
حال اگر این محاسبات با قیمت آزاد 25 هزار تومانی محاسبه شود، هزینه حمل‌ونقل 6.48 برابر شده و 548 درصد افزایش می‌یابد.
قیمت تمام‌شده کالاها تحت تاثیر نرخ سوم گازوئیل 65 درصد افزایش می‌یابد
سهم هزینه‌های حمل‌ونقل از قیمت تمام‌شده کالا در ایران به ۱۲ درصد می‌رسد. با توجه به این موضوع نیاز است که تاثیر افزایش قیمت سوخت بر قیمت تمام‌شده کالا محاسبه شود.
با در نظر گرفتن نرخ دوم گازوئیل و با افزایش 3.6 برابری هزینه حمل‌ونقل، قیمت تمام‌شده کالا حدود 1.31 برابر معادل 31.2 درصد افزایش می‌یابد.
با در نظر گرفتن نرخ سوم گازوئیل و با افزایش 6.48 برابری هزینه حمل‌ونقل که 12 درصد از قیمت تمام‌شده را تشکیل می‌دهد، قیمت تمام‌شده کالا حدود 1.66 برابر افزایش می‌یابد که معادل 65.8 درصد افزایش است.
کالاهای اساسی چه تاثیری از افزایش قیمت گازوئیل می‌پذیرند؟
برای ملموس شدن میزان تغییر قیمت کالاها در صورت افزایش هزینه حمل‌ونقل، نیاز است که حداقل افزایش قیمت دو کالا در این میان محاسبه شود.
روغن سرخ‌کردنی 1.35 لیتری بهار 95 هزار تومان، روغن 900 گرمی لادن 89 هزار تومان و روغن 819 گرمی غنچه 80 هزار تومان است.
با این حساب اگر به‌طور تقریبی قیمت روغن یک لیتری 90 هزار تومان محاسبه شود، با نرخ دوم گازوئیل این قیمت به 118 هزار و 080 تومان و با نرخ سوم گازوئیل به 149 هزار و 220 تومان می‌رسد.
مثال دیگر برای ملموس‌تر شدن افزایش هزینه‌ها می‌تواند افزایش قیمت کنسروهای خوراکی باشد. برای مثال، کنسرو ماهی تون 180 گرمی با قیمت 110 هزار تومان عرضه می‌شود.
با این حساب قیمت کنسرو ماهی تون 110 هزار تومانی با نرخ دوم گازوئیل به 144 هزار و 320 تومان و با نرخ سوم گازوئیل به 182 هزار و 380 تومان می‌رسد.
لازم به ذکر است که تمامی ارقام بیان‌شده حدودی هستند چراکه هنوز قیمت گازوئیل به‌طور مشخص بیان نشده است، اما تردیدی نیست که با توجه به تاثیر قیمت سوخت بر قیمت کالاها، افزایش قیمت گازوئیل می‌تواند به افزایش قیمت تمام‌شده محصولات بینجامد.
برای مطالعه بیشتر گزارش قیمت جدید گازوئیل ۲۵۰۰۰ تومان می‌شود؟ را در تجارت‌نیوز بخوانید.
