به گزارش تجارت نیوز، بورس تهران این روزها بیش از آنکه از تحلیل‌های اقتصادی تبعیت کند، اسیر فضای مبهمی است که هر لحظه از نقطه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای تازه متزلزل می‌شود. شاخص‌کل اگرچه در ظاهر در مرز ۳میلیون و ۱۳۰هزار‌واحدی نوسان می‌کند، اما آنچه زیر پوست بازار جریان دارد چیزی جز تردید، بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اعتمادی و عدم‌قطعیت نیست. تصمیمات لحظه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای، شایعات تاییدنشده و نامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی با برچسب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های محرمانه،بار دیگر حافظه تلخ سال‌های پیش را برای سهامداران زنده کرده‌است.
در روزهایی که بازار می‌کوشد میان جریان‌های متضاد عرضه و تقاضا تعادل برقرار کند، کوچک‌ترین اختلال در فضای خبررسانی یا ابهام در سیاستگذاری، به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سرعت خود را در صف‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های فروش و رفتار هیجانی بازیگران بازار نشان می‌دهد. سکوت نهادهای ناظر، یا تکذیب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های دیرهنگام، عملا فرصت بازسازی اعتماد ازدست رفته را از بازار می‌گیرد و تصمیم‌گیری را به امری حدسی و مقطعی بدل می‌سازد.
افزون بر این، رفتار متناقض برخی نهادهای مالی از جمله صندوق‌های اهرمی که گاه خلاف جهت شاخص حرکت می‌کنند، نشان‌دهنده شکاف میان بدنه تصمیم‌ساز و بدنه اجرایی بازار است؛ شکافی که روزبه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روز عمیق‌تر می‌شود. در چنین شرایطی، سرمایه‌گذاران خرد و کلان ناگزیرند تصمیم‌های خود را نه بر پایه منطق اقتصادی که با تکیه بر گمانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌زنی و پیش‌بینی‌های سیاسی اتخاذ کنند؛ مسیری که جز فرسایش اعتماد، دستاوردی برای بازار به‌همراه نخواهد داشت.
بازار سرمایه در روز یک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شنبه با رشد حدود ۲۵هزار‌واحدی به‌کار خود پایان داد و شاخص‌کل در محدوده ۳میلیون و ۱۳۴هزار‌واحدی ایستاد، با این‌حال روند حرکتی بازار طی ۱۰ روز گذشته، از نوسانات رفتاری و بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ثباتی روانی قابل‌توجهی حکایت دارد.
به گفته مریم محبی، تحلیلگر بازار سرمایه، یکی از مهم‌ترین شاخص‌هایی که می‌تواند درک بهتری از وضعیت بازار ارائه دهد، رفتار صندوق‌های اهرمی است. وی با اشاره به ضریب حساسیت این صندوق‌ها نسبت به نوسانات بازار، معتقد است؛«در بازاری که شاهد رشد قوی هستیم، اگر صندوق‌های اهرمی صف خرید نداشته باشند، این می‌تواند نشانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای از عدم‌اطمینان فعالان حرفه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای به پایداری روند صعودی باشد. در مقابل، زمانی‌که بازار منفی است اما صندوق‌های اهرمی همچنان مثبت معامله می‌شوند، می‌توان این رفتار را به‌نوعی آگاهی زودهنگام از بهبود احتمالی بازار تفسیر کرد.» محبی تاکید کرد؛ رفتارهای اخیر صندوق‌های اهرمی قبل از انتشار نامه بحث‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌برانگیز واگذاری سهام خودروسازان نیز سیگنال‌هایی از نوعی واگرایی رفتاری در بازار را به نمایش گذاشته‌اند. به گفته او، این مساله نشانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای از آسیب‌پذیری بالاتر بازار سرمایه نسبت به گذشته است. از دید این تحلیلگر، مجموعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای از عوامل از جمله چشم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌انداز مبهم سیاسی و مذاکرات، افت ارزش معاملات، توقف فروش سهام خودروسازان و افزایش نقش ریسک‌های سیستماتیک همگی موجب شکل‌گیری فضایی شده‌اند که سرمایه‌گذاران را در نوعی سردرگمی مستمر نگه داشته‌اند.
وی افزود: «در حالی‌که برخی از سهم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بانکی و گروه حمل‌ونقل در محدوده‌های مناسبی معامله می‌شوند، سهم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خودرویی که پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر به‌عنوان لیدر بازار شناخته می‌شدند، با اقبال ضعیفی روبه‌رو هستند. این مساله به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌روشنی گویای تداوم ریسک‌های سیاسی و عدم‌قطعیت نسبت به روند آینده بازار است.» با توجه به تعطیلات هفته پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رو و کاهش تعداد روزهای کاری، بسیاری از سهامداران ترجیح می‌دهند از مزایای صندوق‌های درآمد ثابت بهره ببرند. محبی پیش‌بینی کرد؛ این وضعیت تا اواسط هفته آینده نیز ادامه یابد و الگوی رفتاری بازار به‌صورت یکی در میان، روزهای مثبت و منفی را حفظ کند. این تحلیلگر تاکید کرد؛ شرایط فعلی بازار، فرصت مناسبی برای معامله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گری میان‌مدت نیست و فعالان باید با احتیاط بیشتری در بازار حضور یابند تا از نوسانات ناگهانی آسیب نبینند.
تکرار آسیب‌های قدیمی با تصمیمات خلق‌الساعه
بازار سرمایه در هفته‌ای که گذشت،بار دیگر شاهد تکرار یکی از آسیب‌های مزمن خود بود؛ دخالت‌های ناگهانی و تصمیمات غیرکارشناسی که نظم معاملات را بر‌هم زده و فضای روانی بازار را دستخوش تزلزل کرده‌است. مهدی ساسانی، تحلیلگر بازار سرمایه، با اشاره به اتفاقات اخیر در نمادهای خودرویی گفت: «در روزهای گذشته، ناگهان شاهد شفاف‌سازی از سوی ایران‌خودرو و سایپا بودیم که بر اساس‌نامه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای فوق‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌محرمانه از دبیر شورای هماهنگی اقتصادی دولت، خواستار توقف واگذاری بلوک سهام در این دو نماد شده‌بودند. همین اطلاعیه کافی بود تا نمادهای اصلی و شرکت‌های وابسته، با صف‌فروش سنگین مواجه شوند.»
وی افزود؛ سرایت این جو منفی به سایر نمادها، به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خصوص در شرایطی که بازار به‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تازگی در مسیر بازگشت اعتماد قرارگرفته بود، موجب شد تا یک روز بسیار بد در بازار رقم بخورد؛ این در حالی است که در ادامه همان روز، سازمان خصوصی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازی و رسانه قوه‌قضائیه هر دو صراحتا این نامه را تکذیب کردند و اعلام شد که واگذاری بلوک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها همچنان به قوت خود باقی است. ساسانی با ابراز تاسف از تکرار این نوع اتفاقات در بازار گفت: «مشخص نشد این نامه از سوی چه نهادی و با چه هدفی ارسال شده بود، اما نتایجش روی تابلوی معاملات مشخص بود؛ ترس، صف‌فروش و عقب‌نشینی اعتماد.»
این تحلیلگر همچنین به مشکل ساختاری بازار سرمایه ایران اشاره کرد که رفتار برخی نمادها، به‌ویژه خودروسازان، بر سایر گروه‌ها تاثیر می‌گذارد؛ حتی اگر هیچ ارتباط عملیاتی بین آنها وجود نداشته‌باشد. به گفته او، این مساله یک آسیب روانی ریشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دار است که بازار سال‌هاست با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند. با این‌حال، ساسانی معتقد است؛ رفتار بازار در معاملات روز گذشته اندکی بهبود یافته‌است. او گفت: «درحالی‌که معاملات نمادهای خودرویی همچنان منفی بود، گروه بانکی با صف خرید کار خود را آغاز و پایان داد، به‌ویژه نماد دو بانک ملت و تجارت که خریدهای سنگینی را ثبت کردند.» ساسانی یکی از دلایل این رفتار مثبت را انتشار شایعاتی درباره گزارش‌های ۱۲ماهه فراتر از انتظار بانک‌ها دانست که موجب شد سرمایه‌گذاران نسبت به این نمادها اشتیاق نشان دهند، همچنین سایر نمادها نیز عمدتا در محدوده مثبت و صف خرید معامله شدند.
او در پایان به نقش اخبار سیاسی در رفتار بازار اشاره کرد و گفت: «سرمایه‌گذاران نیم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نگاهی به مذاکرات ایران و طرف‌های خارجی دارند. گفته می‌شود که مذاکرات به سمت توافق موقتی بر اساس پیش‌نویسی مشخص در حال حرکت است. در صورت تحقق این موضوع، می‌توان انتظار داشت که بازار سرمایه مجددا چشم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌انداز مثبت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تری برای خود متصور شود.»
منبع: دنیای اقتصاد
