به گزارش تجارت نیوز، چهل و سومین جشنواره فیلم فجر در حالی به پایان رسید که همچنان بحث‌ها و انتقادهای فراوانی در مورد بودجه‌های کلان، کیفیت فیلم‌ها و تاثیرات این رویداد بر سینمای ایران وجود دارد. در طول برگزاری این جشنواره، آثار مختلفی در زمینه‌های گوناگون سینمایی، از فیلم‌های دفاع مقدسی تا آثار اجتماعی و کمدی به نمایش درآمدند.
با این حال، سوالات جدی همچنان باقی ماند: آیا بودجه‌های میلیاردی که به این فیلم‌ها اختصاص داده شده، در نهایت می‌تواند منجر به بازگشت سرمایه از طریق اکران عمومی شود؟ آیا سینمای ایران به سمت مخاطب‌شناسی دقیق‌تر و آثاری متنوع‌تر در حال حرکت است یا به‌طور کلی در دام حمایت‌های دولتی و نهادهای خاص گرفتار شده؟
یکی از جنبه‌های قابل توجه جشنواره امسال، به‌ویژه در حوزه بودجه و اکران فیلم‌ها، این بود که بسیاری از فیلم‌ها حتی پس از نمایش در جشنواره نتوانستند به اکران عمومی برسند و همین موضوع باعث شد تا بودجه‌های کلان تخصیص‌یافته به برخی از این آثار در نهایت به‌نوعی هدر برود. از سوی دیگر، حضور فیلم‌های کمدی در این جشنواره نشان‌دهنده تمایل بازار به آثار سرگرم‌کننده و بازگشت مخاطب به سالن‌ها است، در حالی که فیلم‌های جدی‌تر و اجتماعی که با سرمایه‌های کلان تولید شده‌اند، از مخاطب گسترده‌ای برخوردار نشده و نتوانسته‌اند تأثیر چشم‌گیری بر سینما و فرهنگ عمومی داشته باشند.
یکی از مسائلی که در جشنواره امسال به شدت مورد نقد قرار گرفت، سیاست‌های حمایتی بود که از فیلم‌های با محتوای خاص دفاع مقدس و مذهبی صورت گرفت. در حالی که این حمایت‌ها باعث تولید برخی از فیلم‌ها با بودجه‌های بسیار بالا شد، اما نتیجه آن به‌ویژه در مقایسه با فیلم‌های دیگر، نشان می‌دهد که آثار این دسته قادر به جذب مخاطب گسترده‌ای نبوده‌اند. به همین دلیل، بسیاری از کارشناسان و منتقدان بر این باورند که این نوع حمایت‌ها بیشتر از آنکه به توسعه سینمای ایران کمک کند، تنها باعث تداوم یک جریان خاص در سینما می‌شود که در دنیای امروزی، نیاز به بازنگری و تغییرات اساسی دارد.
بررسی نتایج جشنواره فجر 43 نشان‌دهنده این است که حتی حمایت‌های مالی گسترده هم نمی‌تواند به‌طور قطع منجر به موفقیت در اکران و جذب مخاطب شود. در این گزارش، نگاهی خواهیم انداخت به حرف‌هایی که در نشست‌های خبری فیلم‌های جشنواره فجر 43 درباره بودجه‌های اختصاصی فیلم‌ها مطرح شد.
صیاد؛ یک فیلم ارزان؟!
محمدرضا شفیعی، تهیه‌کننده فیلم سینمایی «صیاد»، در نشست خبری فیلم تأکید کرد که این اثر یکی از ارزان‌ترین فیلم‌های سینمایی در سال‌های اخیر با چنین موضوعی است. این در حالی است که «صیاد» محصول مشترک «بنیاد سینمایی فارابی» و «بنیاد شهید و امور ایثارگران» بوده و با حمایت سازمان عقیدتی سیاسی ارتش و توسط مؤسسه فرهنگی هنری صاد ساخته شده است.
این حجم از حمایت‌های نهادهای دولتی و نظامی، پرسشی را مطرح می‌کند: آیا فیلمی که با چنین پشتوانه‌ای تولید شده، واقعاً می‌تواند عنوان «یکی از ارزان‌ترین» را به خود اختصاص دهد؟ شفیعی توضیحی درباره معیار سنجش هزینه‌های فیلم نداد و مشخص نیست که این «ارزانی» در مقایسه با چه آثاری و با چه مبنایی مطرح شده است. با وجود این، تأکید عوامل بر دشواری‌های تولید چنین آثاری و چالش‌های پرداختن به شخصیت‌های ملی، نشان از آن دارد که تولید «صیاد» بدون حمایت‌های گسترده ممکن نبود؛ حمایتی که باید دید در جلب مخاطب و نمایش گسترده فیلم تأثیرگذار می‌شود یا نه.
بازی خونی؛ بودجه نصف فیلم‌های بیگ پروداکشن
در نشست خبری فیلم «بازی خونی»، سعید پروینی، تهیه‌کننده این فیلم، مدعی کاهش هزینه‌های تولید شد و اظهار داشت که بودجه این فیلم نصف فیلم‌های بیگ پروداکشن سال گذشته است. اما این ادعا در شرایطی مطرح می‌شود که خود پروژه به‌خوبی نشان می‌دهد برای تولید یک اثر تاریخی با چنین پیچیدگی‌های تحقیقاتی و دقت‌های ساختاری، هزینه‌ها می‌تواند از آنچه که ادعا شده، بیشتر باشد. فیلمی که داستان قیام شهر آمل و حضور اتحادیه کمونیست‌های ایران، معروف به سربداران، در سال ۱۳۶۰ را روایت می‌کند و به خلق یک انقلاب دیگر پرداخته، نیازمند منابع مالی فراوان در زمینه‌های مختلف است؛ از تحقیق و پژوهش تاریخی تا طراحی صحنه‌های جنگلی و تأثیرگذاری بر فضای درام تاریخی.
در حالی که پروینی مدعی است این فیلم هزینهای به مراتب کمتر از دیگر پروژه‌های بزرگ سینمایی داشته است، این ادعا بدون در نظر گرفتن پیچیدگی‌های تولید چنین فیلمی در شرایط اقتصادی فعلی و جلب منابع انسانی و فنی متخصص، محل تردید است. به‌ویژه وقتی که فیلم قرار است درامی تاریخی با لایه‌های امنیتی و معمایی باشد، همزمان با رعایت دقیق جزئیات تاریخی. این نکته که فیلم بدون نیاز به بودجه‌های کلان ساخته شده، می‌تواند به نوعی برای کاهش اعتبار هزینه‌های واقعی این پروژه تلقی شود، به‌ویژه زمانی که به چالش‌های تولید چنین فیلمی در این سطح توجه می‌کنیم.
سونسوز؛ هزینه ساخت 5 دقیقه از برخی فیلم‌های جشنواره
فیلم «سونسوز» با وجود برخورداری از بودجه‌ای پایین‌تر از بسیاری از فیلم‌های بزرگ این دوره، توانسته به‌خوبی در رقابت‌های بین‌المللی بدرخشد و جوایز زیادی دریافت کند. تهیه‌کننده فیلم، عباس عباسی، تاکید کرد که هزینه ساخت این فیلم به اندازه ۵ دقیقه از برخی آثار دیگر در جشنواره نمی‌شود. او توضیح داد که این اثر سینمایی به‌طور مستقل و با استفاده از عوامل بومی در شهرستان ساخته شده است و بسیاری از اعضای تیم فیلمسازی با انگیزه و عشق سینما به‌جای دستمزد، در این پروژه حضور داشته‌اند. به گفته عباسی، تمامی این تلاش‌ها به‌منظور ساخت اثری سینمایی با کیفیت بالا، بدون توجه به مسائل مالی و با استفاده بهینه از منابع محدود صورت گرفته است.
داد؛ فیلمی با بودجه محدود
فیلم سینمایی «داد» به کارگردانی ابوالفضل جلیلی با بودجه‌ای نسبتاً محدود ساخته شده است. این فیلم که در حوزه مسائل اجتماعی و بزهکاری نوجوانان فعالیت دارد، به‌دنبال نمایش وفای به عهد و روابط انسانی در کانون اصلاح و تربیت است.
کارگردان فیلم، ابوالفضل جلیلی، در نشست خبری خود بیان کرد که این فیلم تنها مجوز نمایش در جشنواره را دارد و امیدوار است پس از آن بتواند به‌طور عمومی اکران شود. با توجه به بودجه محدود این فیلم، جلیلی از امکانات ساده‌تری برای تولید آن استفاده کرده است.
در این فیلم، تلاش شده تا موضوعات اجتماعی با زبانی ساده و بی‌پیرایه مطرح شود. با اینکه جلیلی در آثار خود به سبک خاصی پایبند است، این فیلم به دلیل کمبود بودجه نسبت به بسیاری از آثار دیگر این دوره، امکانات کمتری در اختیار داشته است.
ترک عمیق؛ هزینه فیلم را نمی‌گوید
در نشست خبری فیلم «ترک عمیق»، محسن چگینی، تهیه‌کننده این فیلم در خصوص هزینه‌های ساخت آن گفت: «هزینه فیلم را نمی‌گویم، اما ۲۰ سال پیش فیلمی مشابه این ساختم که توقیف شد. کارهای کمدی نیز انجام داده‌ام و به آنها افتخار می‌کنم. این فیلم هم برای من اهمیت دارد و به آن افتخار می‌کنم.» وی در ادامه اظهار داشت که سینما به خاطر تنوع ژانرهایش جذاب است و هر داستانی ریتم خاص خود را دارد که باید بر اساس همان ریتم ارائه شود. چگینی همچنین اشاره کرد که موفقیت یا عدم موفقیت فیلم در اکران، به تماشاگران بستگی دارد و ابراز امیدواری کرد که این فیلم با استقبال مواجه شود.
آنتیک؛ به دنبال مخاطب گسترده
فیلم «آنتیک» در ژانر کمدی ساخته شده است، به گونه‌ای که تلاش شده مولفه‌های کمدی به نحوی استفاده شود که همزمان با ایجاد جذابیت برای مخاطب، پیام‌های فرهنگی و اجتماعی فیلم نیز به درستی منتقل گردد.
محمود بابایی، تهیه‌کننده فیلم، با اشاره به طراحی داستان و تولید آن، تاکید کرد که مولفه‌های فروش و مخاطب‌پسندی در ساختار فیلم لحاظ شده است. او همچنین به علاقه‌مندی خود برای نمایش فیلم در جشنواره فجر و اکران عمومی اشاره کرد.
هادی نائیجی، کارگردان فیلم، نیز ضمن اشاره به اثرگذاری جشنواره فجر در جلب توجه به فیلم، تاکید کرد که «آنتیک» قصد دارد وارد دایره‌ای از بحث‌های فرهنگی و اجتماعی شود. به طور کلی، این فیلم با هدف جذب مخاطب گسترده و استفاده از ویژگی‌های کمدی ساخته شده است.
رها؛ بودجه مستقل و شخصی
فیلم سینمایی «رها» به کارگردانی حسام فرهمند با بودجه‌ای مستقل و سرمایه‌گذاری شخصی سعید خانی تولید شده است. این پروژه در ۳۷ جلسه فیلمبرداری انجام شده و از عوامل کار اولی بسیاری در تیم خود بهره برده است. فیلم با حضور تیمی جوان و مستعد به مرحله تولید رسید و سعید خانی امیدوار است که با اکران عمومی، سرمایه فیلم بازگردد. کارگردانی و طراحی صحنه در این اثر به‌خوبی هماهنگ شده‌اند تا تصویری جامع از داستان فیلم به نمایش گذاشته شود. این فیلم با تمرکز بر داستانی خاص و فضاسازی دقیق به دنبال جذب توجه مخاطب و ایجاد تأثیرات فرهنگی و اجتماعی است.
اسفند؛ یک فیلم بیگ پروداکشن
فیلم سینمایی «اسفند» به کارگردانی دانش اقباشاوی با مشارکت بنیاد سینمایی فارابی و موسسه هنری رسانه‌ای اوج تولید شده است. این پروژه ابتدا با تهیه‌کنندگی جلیل شعبانی آغاز شد، اما پس از شدت گرفتن بیماری او، مهاجر توحیدپرست مسئولیت پیشبرد فیلم را بر عهده گرفت و پس از درگذشت شعبانی، به عنوان تهیه‌کننده معرفی شد. فیلم در مدت زمان طولانی تحقیق و پیش‌تولید ساخته شده و با ترکیب خاطرات واقعی و تخیل، تلاش کرده است که در قالب داستانی جذاب، پیش‌تولید عملیات خیبر را روایت کند.تولید فیلم با تمرکز ویژه بر جغرافیا و زبان بومی کاراکترها انجام شد تا اصالت روایت حفظ شود.
آبستن؛ هزینه متوسط برای تولید
اطلاعات دقیقی در مورد بودجه فیلم «آبستن» در دسترس نیست، اما با توجه به پیچیدگی‌های فنی فیلم و استفاده از تکنیک سکانس‌پلان، می‌توان حدس زد که این پروژه هزینهای متوسط برای تولید را داشته اشت. این نوع فیلمسازی نیازمند تمرین‌های فراوان و هماهنگی دقیق بین بازیگران، کارگردان و تیم فنی است. علاوه بر این، شرایط خاص لوکیشن‌های فیلمبرداری، به ویژه در تالاب انزلی، به طور حتم بر هزینه‌ها افزوده است.
لولی؛ سرمایه‌گذاری شخصی و بدون حمایت ارگانی
فیلم «لولی» به کارگردانی رضا فرهمند بیشتر نتیجه تجربیات او در سینمای مستند است و بدون توجه به مخاطب عام یا خاص ساخته شده است. فرهمند گفته که این اثر هنری و روشن‌فکری است و به‌دنبال واکنش‌های تجاری نبوده است. فیلمنامه این فیلم در مدت دو ماه نوشته و چندین بار بازنویسی شده است. فرهمند همچنین اشاره کرد که این فیلم با سرمایه‌گذاری شخصی او و بدون حمایت ارگانی تولید شده است.
چشم بادومی؛ اطلاعاتی در دسترس نیست
درباره بودجه فیلم «چشم بادومی» هم اطلاعات دقیقی در دسترس نیست. این فیلم داستان دختری است که عاشق یک خواننده کره‌ای می‌شود و به شکاف فرهنگی و نسلی پرداخته است. با وجود چالش‌های فنی و انتخاب لوکیشن‌های خاص، جزئیات مالی پروژه منتشر نشده است.
شمال از جنوب غربی؛ پروژه گران سینمای ایران
فیلم «شمال از جنوب غربی»، به عنوان یکی از پروژه‌های انجمن سینمای انقلاب و دفاع مقدس بنیاد روایت فتح، یکی از پرهزینه‌ترین تولیدات سینمایی بوده است. این فیلم به دلیل ویژگی‌های خاص خود از جمله فیلمبرداری در لوکیشن‌های مختلف در چهار استان و 23 شهر، استفاده از تجهیزات ویژه برای صحنه‌های جنگی و انفجارها، و همچنین تأخیرهای متعدد در روند تولید، به هزینه‌های بالایی نیاز داشت. علاوه بر این، موضوع فیلم که به مسائل حساس دفاع مقدس و انقلاب اسلامی می‌پردازد، احتمالاً نیازمند دقت و حساسیت‌های ویژه‌ای در ساخت و تولید بوده است که هزینه‌ها را افزایش می‌دهد. بنابراین، فیلم به طور کلی جزو پروژه‌های پرهزینه و چالش‌برانگیز سینمای ایران به شمار می‌آید.
اشک هور؛ هزینه‌های تولید بسیار پیچیده
در نشست خبری فیلم «اشک هور» ، بحث‌هایی پیرامون تولید و ویژگی‌های خاص فیلم مطرح شد. مجتبی فرآورده، تهیه‌کننده فیلم، از مظلوم واقع شدن شهید علی هاشمی در ۲۲ سالی که پیکرش مفقود بود، سخن گفت و تأکید کرد که تقدیر بر این بوده که دو فیلم از این شهید در جشنواره امسال به نمایش درآید.
مهدی جعفری، کارگردان فیلم، نیز اظهار داشت که هدف اصلی فیلم تصویر رابطه مادر و فرزندی بوده و نه صرفاً معرفی شخصیت شهید علی هاشمی. هزینه‌های فیلمبرداری این فیلم با توجه به روایت تاریخی، استفاده از لوکیشن‌های مختلف و چالش‌های تولید متعدد در جریان این پروژه، به طور قابل توجهی بالا بوده است. از آنجا که فیلمبرداری در چندین استان مختلف انجام شد، این پروژه به لحاظ لجستیکی و هزینه‌های تولید بسیار پیچیده و زمان‌بر بود.
دست تنها؛ حفظ سینمای غیرفرمایشی
علی اوجی، تهیه‌کننده فیلم «دست تنها»، درباره بودجه فیلم گفت که علی‌رغم ریسک‌هایی که در سرمایه‌گذاری این اثر وجود داشت، تصمیم به حمایت مالی از آن گرفت. او به این نکته اشاره کرد که سینمای مستقل و خصوصی نیاز به حمایت دارد و در این راستا سرمایه‌گذاری در این فیلم را برای حفظ سینمای غیرفرمایشی ضروری دانست.
همچنین، مجید مظفری، بازیگر فیلم، با توجه به دغدغه‌های مالی فیلم، تصمیم گرفت که سرمایه و دستمزد خود را در این پروژه قرار دهد و پس از اکران فیلم، از گیشه سهم بردارد. این حمایت‌ها نشان‌دهنده تعهد عمیق افراد به سینمای مستقل و فضای خلاقانه‌ای است که امیرحسین ثقفی در این پروژه ایجاد کرده است.
به علاوه، علی اوجی اشاره کرد که این نوع سرمایه‌گذاری‌ها برای سینماگران مستقل بسیار حیاتی است، چرا که بسیاری از بازیگران در پروژه‌های مشابه، دستمزدهای بسیار بالا درخواست می‌کنند و این مسئله می‌تواند مانع از تولید آثار با کیفیت در سینمای مستقل شود. به گفته او، حمایت از فیلم‌هایی مانند «دست تنها» در راستای حفظ حیات سینمای بخش خصوصی و جلوگیری از آسیب‌های اقتصادی به سینماگران مستقل است.
زیبا صدایم کن؛ حمایت مفید کانون
فیلم «زیبا صدایم کن» با حمایت مالی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و همکاری بنیاد سینمایی فارابی ساخته شده است. این حمایت‌ها به فیلم‌ساز امکان داد تا پروژه را به مرحله تولید برساند و داستانی مرتبط با مسائل اجتماعی و خانوادگی را به پرده سینما بیاورد. بودجه این فیلم به‌ویژه به دلیل اهمیت کانون در حمایت از پروژه‌های فرهنگی و هنری، به تولید اثر کمک کرد و فضای سینمای کودک و نوجوان را دوباره به جریان انداخت.
کفایت مذاکرات؛ سرمایه‌گذاری چالش‌برانگیز در سینمای کمدی
در نشست خبری این فیلم، سید ابراهیم عامریان، تهیه‌کننده فیلم، درباره بودجه این اثر سینمایی توضیح داد: «ما تلاش کردیم که فیلمی با کیفیت بسازیم و با محدودیت‌های موجود، سعی کردیم همه‌چیز را به‌درستی اجرا کنیم. سرمایه‌گذاری در سینمای کمدی همواره چالش‌برانگیز است، اما با بودجه محدود توانستیم اثری آبرومند خلق کنیم. این فیلم باوجود مشکلات مالی و محدودیت‌ها توانست به کیفیت خوبی دست یابد و مهم‌ترین هدف ما این بود که با این کار مردم را خوشحال کنیم و در کنار سرگرمی به آنها لبخند بزنیم.
او افزود: البته باید بگویم که در هر مرحله از تولید، بودجه فیلم چالش‌هایی داشت، اما با همت تیم تولید و حمایت‌هایی که از طرف تهیه‌کننده‌ها دریافت کردیم، توانستیم فیلم را به اتمام برسانیم. در سینمای ایران بسیاری از فیلم‌ها با بودجه محدود ساخته می‌شوند، و این خود یک هنر است که بتوان با چنین بودجه‌ای فیلمی تاثیرگذار تولید کرد. به‌طور کلی، این اثر نیز تلاش کرد تا در عین سادگی و محدودیت‌ها، پیام‌های اجتماعی مهمی را منتقل کند.
مرد آرام؛ بودجه محدود و مدیریت‌شده
در نشست پرسش‌وپاسخ فیلم سینمایی «مرد آرام»، بهنوش صادقی، کارگردان این فیلم درباره بودجه و منابع مالی آن گفت: فیلم ما با بودجه‌ای محدود و مدیریت‌شده پیش رفت و خوشبختانه توسط مؤسسه تصویر شهر مورد حمایت قرار گرفت. این حمایت‌ها کمک کرد که ما بتوانیم داستان خود را با کیفیت مطلوب و بدون کمبود مالی به پیش ببریم. هزینه تولید فیلم کمتر از ۱۰ میلیارد تومان بود، که با توجه به شرایط اقتصادی و چالش‌های مالی، این مقدار هزینه برای فیلمی با چنین مضمون و پیچیدگی‌های تولید، بسیار معقول است. بدون تیم همدل و حمایت‌های مالی و معنوی، امکان ساخت چنین فیلمی وجود نداشت.
وی افزود: در واقع، حمایت‌هایی که از سوی تهران سینما و تصویرشهر به ما ارائه شد، نقش بسیار مهمی در پیشبرد پروژه داشت. تلاش ما این بود که با کمترین هزینه ممکن، اثری حرفه‌ای و باارزش بسازیم که به مخاطب احترام بگذارد و پیام‌های انسانی و مهمی را منتقل کند. این فیلم نشان‌دهنده تلاش ما برای حفظ کیفیت در عین محدودیت بودجه‌ای است و امیدواریم این اثر، به‌ویژه در جشنواره‌ها، مورد توجه قرار گیرد.
ناتوردشت؛ بودجه قابل توجه!
فیلم «ناتوردشت»، با بودجه‌ای قابل توجه تولید شده است. این پروژه سینمایی که محصول سازمان سینمایی سوره است، در مرحله پیش‌تولید با چالش‌های مختلفی روبه‌رو بود. مهدی فرجی، تهیه‌کننده فیلم، در نشست خبری بیان کرد که پیش‌تولید به دلیل بازنویسی‌های متعدد فیلمنامه، حدود چهار ماه زمان برد. در این مدت، لوکیشن‌های فیلم به‌طور کامل ساخته شدند تا نیازهای تولید به‌خوبی برآورده شوند. فیلمبرداری نیز نزدیک به دو ماه به طول انجامید. طراحی لوکیشن‌ها، گریم و موسیقی ترکمنی که در مراحل اولیه در نظر گرفته شد، نیازمند بودجه‌ای مناسب بود تا بتوانند فضای بومی و فرهنگی را به‌طور کامل در فیلم ایجاد کنند.
صددام؛ دوباره بودجه قابل توجه!
فیلم «صددام» با بودجه‌ای قابل توجه ساخته شده است که بخش عمده‌ای از آن به حضور رضا عطاران، بازیگر سرشناس این فیلم، و همچنین هزینه‌های مربوط به ساخت لوکیشن‌ها و طراحی‌های ویژه اختصاص یافته است. حضور عطاران که یکی از بازیگران پرطرفدار و شناخته‌شده سینما است، به خودی خود می‌تواند بخش زیادی از هزینه‌های تولید را به خود اختصاص دهد، زیرا این گونه بازیگران معمولاً دستمزدهای بالایی دارند. همچنین، لوکیشن‌های متعدد و متنوع که نیاز به طراحی و ساخت ویژه داشتند، از دیگر عواملی بودند که هزینه‌های تولید را افزایش دادند.
تاکسیدرمی؛ بودجه بزرگ با هزینه‌های اضافی
فیلم تاکسیدرمی که در جشنواره فجر ۴۳ حضور دارد، توسط باشگاه فیلم سوره تولید شده است. این فیلم به کارگردانی محمد پایدار و نویسندگی محسن ملکی، به داستانی جذاب و پرتنش می‌پردازد که در آن دو ماجرای اصلی به‌طور موازی در حال وقوع است. یکی از این ماجراها، تلاش ماموران امنیتی برای انتقال یک گوزن زرد ایرانی به اسرائیل است و دیگری در ارتباط با شخصیت عبدالرضا پهلوی می‌باشد. این فیلم براساس یک خبر واقعی که در تاریخ ایران ثبت شده است، ساخته شده و در آن علاوه بر بعد تاریخی، رگه‌هایی از فانتزی و کمدی نیز وجود دارد.
تولید این اثر به‌طور خاص با چالش‌هایی همراه بود. عوامل فیلم تلاش کردند تا به‌موازات حفظ هویت تاریخی داستان، فضای کمدی و فانتزی را نیز در آن وارد کنند. از این رو، بودجه‌ای که برای تولید فیلم تخصیص داده شد، به‌طور عمده صرف تأمین امکانات فنی و هنری از جمله کار با بازیگران مطرح، طراحی صحنه و لباس، و بخش‌های فنی شد.
در واقع، با توجه به تیم بازیگری قدرتمند که شامل بازیگران شناخته‌شده‌ای همچون هادی کاظمی و فرزین محدث است، به نظر می‌رسد که هزینه‌های مربوط به دستمزد بازیگران نقش مهمی در بودجه کلی فیلم داشته باشد. از سوی دیگر، تولید در فضای تاریخی نیاز به دقت در جزئیات طراحی صحنه و لباس داشت که این امر نیز هزینه‌های اضافی را به همراه داشت.
ماریا؛ تمرکز بر بازارهای جهانی و پخش بین‌المللی
این فیلم با تمرکز بر بازارهای جهانی و پخش بین‌المللی تولید شد. علی لدنی، تهیه‌کننده فیلم، اعلام کرد که با توجه به فروش کم فیلم‌های اجتماعی در آن زمان، این اثر به‌ویژه برای مخاطبان جهانی ساخته شده است. بودجه فیلم عمدتاً صرف پخش بین‌المللی و امکانات فنی شده است. الناز عبادالهی، تدوینگر، توضیح داد که نسخه نمایش داده شده در جشنواره، نسخه بین‌المللی است و برای اکران عمومی، چند دقیقه از آن حذف خواهد شد. همچنین، تحقیقات منطقه‌ای و طراحی صحنه دقیق برای نمایش واقعی بلوچستان هزینه‌های اضافی به دنبال داشت.
پیشمرگ؛ خودداری از ریخت و پاش مالی!
با توجه به لوکیشن‌های خاص و موقعیت‌های ویژه‌ای که برای به تصویر کشیدن روایت‌های دفاع مقدس استفاده شد، قطعا هزینه‌های قابل توجهی را به دنبال داشت. علی‌رغم اینکه آرش زینال خیری، تهیه‌کننده فیلم، در نشست خبری تاکید کرد که فیلم در حد یک پروژه گران‌قیمت نبوده است و از «ریخت و پاش مالی» خودداری کرده‌اند، به نظر می‌رسد که این گفته چندان قابل‌قبول نباشد. چرا که هزینه‌های ساخت و تولید این نوع فیلم‌ها به طور طبیعی بالا بوده و از آنجا که فیلم به شدت به جزئیات و دقت در انتخاب لوکیشن‌ها و تجهیزات نیاز داشته، نمی‌توان به راحتی از آن چشم‌پوشی کرد.
انتقاد اصلی این است که وقتی چنین هزینه‌هایی صرف فیلم می‌شود، توجیه عبارت «ریخت و پاش نکردن» کمی مبهم و دور از واقعیت به نظر می‌آید. اگرچه ممکن است سازندگان بخواهند نشان دهند که از منابع خود به طور بهینه استفاده کرده‌اند، اما حقیقت این است که هیچ‌چیز در سینما به‌ویژه در ژانر دفاع مقدس، ارزان به دست نمی‌آید.
شوهر ستاره؛ تهیه‌کنندگی نرگس محمدی
در فیلم «شوهر ستاره»، نرگس محمدی برای اولین بار تجربه تهیه‌کنندگی را کنار علی اوجی به‌دست آورد. او در نشست خبری این فیلم درباره ترس‌ها و چالش‌های خود در این مسیر صحبت کرد و دلیل انتخاب این پروژه را علاقه‌اش به پرداختن به مسائل زنان عنوان کرد.
این فیلم با هدف برجسته کردن مشکلات و دغدغه‌های زنان ایرانی ساخته شده و نرگس محمدی از ابتدا به این باور رسیده بود که «شوهر ستاره» می‌تواند نخستین قدم موفق او در عرصه تهیه‌کنندگی باشد.
در بخش بودجه، علی اوجی درباره هزینه‌های تولید فیلم توضیح داد و تأکید کرد که برای رسیدن به کیفیت مطلوب در هر بخش از فیلم، اعم از طراحی صحنه، فیلمبرداری و بازیگران، نیاز به هزینه‌های خاصی بوده است. این هزینه‌ها بخشی از تلاش تیم برای ایجاد اثری با استانداردهای بالا و هم‌راستا با محتوای فیلم بوده است.
۱۹۶۸؛ هزینه‌ها بالا بوده است
در خصوص بودجه فیلم «۱۹۶۸»، کارگردان اشاره کرد که پروژه در ۶۴ جلسه فیلمبرداری به سرانجام رسید و این نشان‌دهنده فشردگی کار و هزینه‌های قابل توجه تولید است. البته در نشست خبری، به وضوح گفته شد که سازندگان در این فیلم از شعارزدگی پرهیز کرده‌اند و سعی کرده‌اند که به‌جای تمرکز بر مسائل ایدئولوژیک، تصویری متفاوت از وقایع ارائه دهند. البته همچنان درخصوص بودجه فیلم و هزینه‌های تولید آن، نکاتی مطرح شد که نشان می‌دهد هزینه‌ها در راستای دستیابی به کیفیت موردنظر فیلم بالا بوده است. این اثر با توجه به تلفیق مستند و داستان و دوری از کلیشه‌ها، از نظر مالی چالش‌هایی را به همراه داشت، اما تیم تولید به‌دنبال ساخت اثری بی‌نقص با استانداردهای بالای سینمایی بود.
شاه‌نقش؛ پروژه‌ای پرهزینه
فیلم «شاه‌نقش» با توجه به حضور بازیگران برجسته و تولید با دقت و ظرافت، پروژه‌ای پرهزینه بود. علی قائم‌مقامی، تهیه‌کننده فیلم، در نشست خبری اعلام کرد که هیچ ارگان دولتی در ساخت این اثر سینمایی کمک نکرده است. وی همچنین به‌طور خاص اشاره کرد که هشتاد درصد از بودجه فیلم متعلق به او است و بیست درصد باقی‌مانده سهم شاهد احمدلو و آقای اعتمادی است که بخش‌هایی از دستمزد خود را در قالب سهم در فیلم پذیرفته‌اند.
از آنجا که فیلم در ژانر نوستالژیک ساخته شده و با تلفیق سبک‌های قدیمی سینما همچون استفاده از لنز زوم و نورپردازی خاص دهه‌های گذشته طراحی شده است، هزینه‌ها در این بخش‌ها قابل توجه بوده است. همچنین، طراحی صحنه و لباس به‌گونه‌ای انجام شده که یادآور فیلم‌های قدیمی و سینمای کلاسیک ایران است، که این امر بر پیچیدگی و هزینه‌های تولید افزوده است.
فریاد؛ نیازمند بودجه قابل توجه
درباره بودجه و هزینه‌های فیلم «فریاد» توضیحات دقیقی ارائه نشده است. اعضای تیم تولید بیشتر بر جنبه‌های هنری و فنی پروژه تمرکز کرده‌اند و اطلاعاتی در مورد منابع مالی و هزینه‌ها در این نشست مطرح نگردید. با این حال، با توجه به استفاده از تجهیزات خاص نورپردازی، سینه‌موبیل و طراحی پیچیده صحنه‌ها، می‌توان تصور کرد که ساخت این فیلم نیازمند بودجه قابل توجهی بوده است.
گوزن‌های اتوبان؛ بودجه مناسب تولید
درباره بودجه فیلم «گوزن‌های اتوبان»، اطلاعات دقیقی در نشست ارائه نشده است. با این حال، نظر به محتوای به‌روز و چالش‌های فنی و هنری مانند فیلمبرداری در فضای شهری و استفاده از سازهای خاص برای موسیقی، می‌توان تخمین زد که فیلم به بودجه مناسبی برای تولید نیاز داشته است.
خاتی؛ پروژه پر هزینه
اطلاعات دقیقی از بودجه فیلم «خاتی» در دسترس نیست، اما به‌طور کلی می‌توان گفت که این فیلم در بخش خصوصی تولید شده است. با توجه به موضوع حساس و پیچیده‌ای که فیلم به آن می‌پردازد، شامل مسائل زیست‌محیطی و حیوانات، و همچنین شرایط خاص فیلمبرداری در لوکیشن‌های دشوار، می‌توان گفت که این پروژه از نظر مالی پرهزینه بوده است. تولید فیلم در چنین فضایی نیازمند منابع مالی قابل‌توجهی است که شامل تأمین تجهیزات خاص، هماهنگی با گروه‌های مختلف تولید و تأمین لوکیشن‌های مناسب می‌شود.
در نهایت، جشنواره فجر 43 با تمام تنوع و گستردگی آثار خود، پرسش‌های زیادی را در خصوص بودجه‌های کلان و نتایج مالی فیلم‌ها ایجاد کرد. این جشنواره نشان داد که حمایت‌های مالی از فیلم‌ها، به‌ویژه در پروژه‌های با موضوعات خاص و دفاع مقدس، همیشه به موفقیت در جذب مخاطب و بازگشت سرمایه نمی‌انجامد. بسیاری از آثار با هزینه‌های بالا نتواسته‌اند در اکران عمومی به موفقیت برسند و این سوال همچنان باقی است که آیا سینمای ایران باید به سمت حمایت‌های گسترده دولتی و نهادهای خاص حرکت کند یا باید به راهکارهای جدیدتری برای جذب مخاطب و افزایش کیفیت سینمایی فکر کرد.
در مقابل، فیلم‌هایی با بودجه‌های پایین‌تر همچون «سونسوز» توانستند در رقابت‌های بین‌المللی بدرخشند و توجهات زیادی را جلب کنند. این موضوع نشان می‌دهد که کیفیت سینمایی می‌تواند حتی در شرایط مالی محدود نیز حاصل شود، مشروط بر اینکه تیم سازنده با استفاده بهینه از منابع و انگیزه‌های شخصی بتوانند اثر قابل توجهی را تولید کنند.
در نهایت، جشنواره فجر 43 بار دیگر ثابت کرد که سینمای ایران در حال حاضر در موقعیتی پیچیده قرار دارد که نیازمند بازنگری در سیاست‌های حمایتی و جلب حمایت‌های مالی است تا بتواند به آینده‌ای پایدار و موفق دست یابد.
