پادکست |برنامه داعش برای جذب همسنگران الجولانی

گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم ـ نودویکمین شماره از پادکست «در عمق» که به بررسی مهم‌ترین روندها، تحولات و همچنین شخصیت‌ها در غرب آسیا می‌پردازد، روز چهارشنبه 21 خرداد ماه 1404 ضبط و منتشر شد. در این شماره اختلافات موجود میان گروه‌های تشکیل دهنده حکومت انتقالی سوریه به رهبری احمد الشرع (أبو محمد الجولانی) را از نظر می‌گذرانیم.

نیروهای خارجی جهادی که در جریان جنگ داخلی سوریه در کنار گروه‌های تکفیری علیه دولت پیشین این کشور می‌جنگیدند، اکنون به یکی از چالش‌های اصلی دولت جدید دمشق به رهبری ابومحمد جولانی تبدیل شده‌اند. این شبه‌نظامیان که از کشورهای مختلفی از جمله اردن، عراق، مصر و حتی مناطق غربی چین (ایغورها) به سوریه آمده‌اند، در طول جنگ نقش مهمی در کنار نیروهای مخالف دولت بشار اسد ایفا کردند.

برخی از این افراد پس از پیروزی گروه‌های تحت رهبری جولانی، به مقامات ارشد نظامی در وزارت جنگ یا دفاع دولت انتقالی دمشق منصوب شدند. این موضوع در ابتدا به دلیل نقش کلیدی آن‌ها در جنگ و وفاداری‌شان به جبهه مخالفان، چندان مورد انتقاد قرار نگرفت، اما با تثبیت نسبی دولت جدید و تلاش آن برای کسب مشروعیت بین‌المللی، حضور این نیروها به معضلی سیاسی و امنیتی تبدیل شده است.

کشورهای منطقه‌ای مانند اردن، عراق و مصر از حضور این شبه‌نظامیان خارجی ابراز نگرانی کرده‌اند، زیرا معتقدند این نیروها می‌توانند تهدیدی برای امنیت منطقه باشند. این کشورها که روابط دیپلماتیک یا امنیتی حساسی با سوریه دارند، خواستار محدود شدن نقش این شبه‌نظامیان یا اخراج کامل آن‌ها از ساختارهای حکومتی شده‌اند. از سوی دیگر، قدرت‌های غربی، به‌ویژه ایالات متحده، نیز این موضوع را به‌طور جدی دنبال می‌کنند. از زمان آغاز مذاکرات بین دولت جدید سوریه و آمریکا در مارس گذشته، یکی از محورهای اصلی گفت‌وگوها وضعیت این شبه‌نظامیان خارجی بوده است. آمریکا تأکید دارد که این نیروها یا باید اخراج شوند یا به نحوی تحت کنترل قرار گیرند تا تهدیدی برای منافع منطقه‌ای و بین‌المللی ایجاد نکنند.

دولت جدید دمشق که به شدت به دنبال ارتقای جایگاه خود در جامعه جهانی است، در واکنش به این فشارها اقداماتی برای محدود کردن نقش این شبه‌نظامیان انجام داده است. با این حال، این مسئله همچنان یکی از موضوعات حساس در مذاکرات بین‌المللی باقی مانده است. نکته قابل توجه، گزارش‌های جدیدی است که نشان می‌دهد حدود 2500 نفر از این شبه‌نظامیان، که عمدتاً ایغورهایی از مناطق غربی چین هستند، در ساختار وزارت جنگ دولت انتقالی ادغام شده‌اند. این موضوع نه‌تنها پیچیدگی‌های بیشتری به وضعیت کنونی اضافه کرده، بلکه گمانه‌زنی‌هایی درباره برنامه‌های بلندمدت ناتو و غرب برای آینده سوریه ایجاد کرده است. حضور این نیروها می‌تواند نشان‌دهنده استراتژی‌های گسترده‌تری برای استفاده از سوریه به‌عنوان پایگاهی برای پیشبرد اهداف ژئوپلیتیکی در منطقه باشد.

از سوی دیگر، کنار گذاشتن این شبه‌نظامیان که در گذشته همرزمان وفادار جولانی در جنگ داخلی بودند، برای دولت انتقالی آسان نیست. این نیروها به دلیل تجربه جنگی و نقش فعالشان در تحولات میدانی، از پویایی و نفوذ قابل توجهی برخوردارند. حذف آن‌ها از ساختار قدرت می‌تواند تبعات سیاسی، امنیتی و نظامی متعددی به دنبال داشته باشد، از جمله ایجاد نارضایتی در میان گروه‌های مسلح وفادار، تضعیف توان نظامی دولت جدید، و حتی احتمال شکل‌گیری تنش‌های داخلی.

علاوه بر این، جنگ داخلی سوریه که هزینه‌ای بالغ بر 500 میلیارد دلار برای زیرساخت‌های این کشور به بار آورده، دولت جدید را در موقعیتی قرار داده که برای بازسازی و جلب حمایت بین‌المللی به شدت به ثبات داخلی نیاز دارد. در چنین شرایطی، مدیریت این چالش نیازمند توازن دقیقی بین پاسخگویی به فشارهای خارجی و حفظ انسجام داخلی است.

به طور کلی، مسئله شبه‌نظامیان خارجی در سوریه نه‌تنها یک چالش داخلی برای دولت جولانی است، بلکه به دلیل دخالت بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی، به یکی از موضوعات کلیدی در آینده سیاسی و امنیتی منطقه تبدیل شده است. نحوه برخورد دولت جدید با این نیروها، می‌تواند سرنوشت مشروعیت و ثبات آن را در سال‌های پیش رو تعیین کند.

انتهای پیام/