«از خدا مگریز»؛ ۲۷ شعر در استقبال غزلی از رهبر معظم انقلاب
به گزارش خبرگزاری تسنیم، مراسم رونمایی از مجموعه غزلیات «از خدا مگریز» اثر سید مسعود علوی تبار، شامگاه دوشنبه 12 خرداد ماه، در نشستی ادبی با همین عنوان با حضور جمعی از اهالی فرهنگ و ادب کشورهای ایران، افغانستان، هند، تاجیکستان، و پاکستان به میزبانی گروه بین المللی هندیران برگزار شد.
سیدمحمدرضا سلسکوت، شاعر پارسی‌زبان و استاد دانشگاه کشمیر هند، در ابتدای این مجلس رونمایی، نخست به معرفی شخصیت ادبی صاحب کتاب «از خدا مگریز» پرداخت و گفت: سید مسعود علوی تبار، تنها یک شاعر جوان نیست؛ بلکه حامل اندیشه، مبلغ ارزش‌ها و سفیر فرهنگی در سپهر ادبیات انقلاب است. او با نیروی جوانی، بینش عمیق و ذوق لطیف نه‌تنها در سرایش شعر تواناست، بلکه در سازماندهی نشست‌ها، برنامه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی، به‌ویژه در گروه بین‌المللی هندیران در حوزه ایران فرهنگی نقش مؤثری ایفا می‌کند.
وی ادامه داد: از جمله کارهای او، معرفی و شناخت مشترکات فرهنگی و اعتقادی مابین دو کشور از طریق برنامه‌ها مانند نشست‌های ادبی و پژوهشی است. نخستین‌بار، از طریق یکی از شاعران و پژوهشگران جوان هندی در زبان فارسی، مهدی باقر خان با ایشان آشنا شدم؛ و این آشنایی، به همکاری علمی در تهیه منابع درسی برای دانشجویان دانشگاه کشمیر، به‌ویژه در حوزه شعر معاصر فارسی، انجامید. او با گشاده‌رویی و دقت، در انتخاب اشعار مناسب از شاعران امروز ایران، مرا یاری کرد و افق‌های تازه‌ای در پژوهش و آموزش گشود.
استاد دانشگاه کشمیر ادامه داد: رهبر معظم انقلاب اسلامی با سرودن شعر مشهور: «دلا ز معرکه محنت و بلا مگریز...» ندای ایستادگی، ایمان و فداکاری را در قالب غزل جاری ساختند؛ شعری که الهام‌بخش بسیاری از شاعران انقلاب شد. اما سید مسعود علوی تبار گامی فراتر نهاد و 27 غزل مستقل و هماهنگ در استقبال از این شعر سرود؛ آثاری که نه تقلید، بلکه تجلّی دوباره معنا، اندیشه و شور انقلابی‌اند. غزل‌هایی چون: «به جام‌های پیاپی مدام مستی کن/ تو هوشیار ز میخانه بلا مگریز» و نیز: «خوش آن نفس که در آن بانگ ارتحال من است/ فروغ طلعت خورشید اتصال من است» نمونه‌هایی از این جهان فکری‌اند که شاعر در آن از زبان و قالب کلاسیک، پُلی به سوی مفاهیم امروزین زده است؛ از بلا و سختی نگریختن تا اتصال به حقیقت مطلق، از نترسیدن در برابر بلا تا عشق به وطن و شهادت.
سیدمحمدرضا سلسکوت با بیان اینکه در این مجموعه، صنعت تلمیح، یکی از ارکان اصلی شعر علوی تبار است؛ تصریح کرد: شاعر با اشاره‌هایی ژرف به مفاهیم قرآنی، عرفانی، و انقلابی، پیوندی معنادار میان دیروز و امروز خلق کرده است. مضامین محوری در اشعارش چون ایستادگی در برابر ظلم، وفاداری به ارزش‌ها، پاسداری از خون شهدا، عشق به وطن، و پیروی از ولایت، با زبان امروزی و احساسی ناب عرضه شده‌اند.
وی در انتها یادآور شد: علوی در فضای تازه شعر معاصر، همچون مشعلی در دست نسل جوان می‌درخشد. شعر او نه ابزار سرگرمی، که راهی برای فهم حقیقت، بیداری، و حرکت به سوی عدالت است.
سید سلمان صفوی مترجم، پژوهشگر و رئیس آکادمی مطالعات ایرانی لندن، میز در بخش دیگری از این نشست اظهار داشت: اشعار علوی‌تبار در کتاب حاضر که در استقبال بیتی از شعر مقام معظم رهبری )دلا ز معرکه محنت و بلا مگریز) سروده شده‌اند، متأثر از زبان قرآن، ادبیات صوفیه و نهضت مقاومت معاصر در برابر صهیونیسم و استکبار جهانی است. شعر علوی‌تبار، روان، زلال و تاثیرگذار است؛ به‌خصوص تضمین آیه «لا اله الا هو» شعر مقاومت را به وحدت وجود عرفانی پیوند می‌زند که معنای هرمنوتیکی متعالی دارد، یعنی فقط قدرت لایزال الهی باقی است و قدرت‌های سپاه ظلمت میرا و رفتنی است.
سردبیر مجله ترانسندنت فیلوسوفی در ادامه افزود: شعر علوی‌تبار بوی امید به آینده‌ای روشن را به ملت ایران و ملت اسلام در سایه مقاومت می‌دهد. بینامتنیت از خصوصیات بارز شعر علوی تبار است. او ارجاعات متعدد از طریق تلمیح و تضمین به آیات قرآنی، شخصیت‌های تاریخی و ابیات عرفانی داده است. صنعت تلمیح در شعر او وافر است، او مکرر شخصیت و نمادهای قرآنی و اسلامی مثل: نوح، ایوب، موسی، قاسم، عصا، ید بیضا، علی(ع) را تلمیح کرده است. او خط مستمر مقاومت تاریخی «ایران تهمتن» را به ایران امروز پیوند داده است.
عظمی زرین نازیه، استاد زبان و ادبیات فارسی دانشکده خاورشناسی دانشگاه پنجاب لاهور نیز در بخش دیگری از این نشست گفت: همین که مجموعه شعر «از خدا مگریز» را گشودم، اولین چیزی که به چشمم خورد ذکر " یاهو یامن لاهو الا هو" بود که دست مرا گرفت و مستقیماً به اندیشه، و نظر و توکل شاعر رهنمون ساخت.
به گفته او؛ سید مسعود علوی تبار یک شاعر توانمند، و یک هنرمند دلسوز پارسی‌زبان است، یک شاعر جوان که محتوای اشعار او به زیور عرفان و معنویت آراسته است، سروده‌های وی در این کتاب روح را به شوق می‌آورد و مستغرق می‌کند؛ به گونه‌ای که از آن دنیای سرور نمی‌توان بیرون آمد. مصداق این مصرع فرخی یزدی است: "ماه گر حلقه به در کوفت جوابش کردم"
این شاعر پارسی‌زبان پاکستان در ادامه بیان داشت: سید علوی تبار، عشقی همانند شعله شمع می‌خواهد که وجود خویش را می‌سوزاند. وی مثالی از صبر و توکل حضرت ایوب می‌آورد، تلمیح از شیر خدا علی(ع) و خیبر و بدر می‌آورد، و گاهی از موسی و عصا تلمیحاتی را ذکر می‌کند. علوی تبار یک امید و جرأت به مخاطبان کتاب خود می‌دهد که از جادو و افسون و سحر نترسند و عصای خود را در میان اندازند، که این عصا مارهای جادویی و حرص و هوس را خواهد بلعید، و نابود خواهد کرد.
سید حکیم بینش شاعر و پژوهشگر، و فعال رسانه از افغانستان بیان داشت: هر وقت یک اثری را میخوانم، به این نگاه میکنم که آیا چیزی به من افزوده است یا خیر. به مجموعه شعر از خدا مگریز هم همین نگاه را داشتم. با همین ذهنیت هم به سراغ خواندن این مجموعه رفتم. جدا از روانی و سلاستی که شعرها داشت. در هر غزل بیت یا ابیاتی خیلی توجهم را به خود جلب میکرد. به روی بعضی از ابیات مکث بیشتری می‌کردم و در مجموع به این نتیجه رسیدم که هرکس به این باغ بیاید دست خالی بر نمی‌گردد؛ میوه‌های این باغ رسیده و چیدنی است.
وی با بیان اینکه بعضی از مصرع‌های این مجموعه حتی ظرفیت ضرب‌المثل شدن را دارند، ادامه داد: این مجموعه از این نظر که شعر مقاومت است، خیلی ارزشمند است. باید بالید به جوانانی که دغدغۀ مقاومت و ایستادگی را دارند و باید مباهات کرد به کسانی که روحیۀ مقاومت و ایستادگی را بسط و گسترش می‌دهند. سید مسعود علوی تبار از کسانی است که همیشه دغدغه شعر مقاومت را داشته و همیشه هم از دیگران خواسته که برای شهدا و بعضی از مناسبت‌های خاص شعر بسرایند. این مجموعه هم دغدغۀ او را در این راستا نشان می‌دهد. سرایش و انتشار این مجموعه از این لحاظ هم اهمیت دارد.
بینش با بیان اینکه ما در این کتاب با یک مجموعۀ یک دست دربارۀ شعر مقاومت روبه‌روییم که وحدت موضوع هم در سراسر این مجموعه حفظ شده است، تصریح کرد: در این مجموعه ما با کشف و تصویرهای زیبایی هم روبه‌رو هستیم. از دیگر نکاتی که توجهم را در مجموعۀ حاضر جلب کرد، زبان شعر بود. زبان سلاست و روانی خاصی دارد، ساده و بی‌پیرایه است و شاعر مخاطب را در فهم شعر دچار چالش نمی‌کند. روان و صمیمی حرف‌های خود را می‌گوید و همین صمیمیتی که در زبان احساس می‌شود، مخاطب را به سوی خود می‌کشاند، و من به عنوان یک مخاطب خیلی خوب با اشعار این مجموعه ارتباط برقرار کردم. صمیمیت زبان باعث می‌شد که من با خواندن هر غزل به این فکر کنم که در غزل بعدی با چه فضای روبه‌رویم. دوست هم نداشتم غزلها تمام شوند. دوست داشتم در غزل بعدی همان صمیمیت را با یک رویکرد دیگر تجربه کنم، که خوب انتظارم برآورده می‌شد.
پروانه نجاتی شاعر و پژوهشگر در بخشی از سخنان در این نشست گفت: مدت‌هاست که هر از گاهی کسانی را دیده‌ام که می‌گویند:« فقط قلم به دست گرفتم...بقیه‌اش با من نبود...چرخید و چرخید تا شد این نوشتار، شعر، دلنوشته!» این دفتر هم اینچنین بوده است. چه عجب که ما عظمت یک شب، پر از شعر، در خلوت و سکوت، بی هیچ پوستر و تبلیغی را در یک کتاب به تماشا نشسته‌ایم! شاعری،تنها ،در دل شب بنشیند و 27 غزل بگوید! درود به کلمات رهبر معظم انقلاب که در غزلی دلنشین، در خلوت عارفانه یک جوان عارف مسلک، باعث این همه زایش و رویش و سوختن شده است.
نجاتی افزود: شاعر جوان اهل دل ما، کاری کرده است کارستان! نه وقت مجال می‌دهد و نه سطر! قرار نیست سخنرانی مفصلی داشته باشم، قرار است که بگویم :«دست مریزاد برادر!» «از خدا مگریز» را که ورق می‌زنیم، با وجود هم زمانی سرودن، تنوع وزن غزلها چشمگیر است. بیت‌هایی که واژه «مگریز»داشت، به شدت به دلم می‌نشست.
وی در پایان اشاره داشت: مقدمه این کتاب به قلم دکتر سید سلمان صفوی هم خودش یک کتابچه معرفت بود و خواندنش را به همه مخاطبان کتاب پیشنهاد می کنم.
سید بلقیس فاطمه حسینی شاعر، و استاد دانشگاه از دهلی نو در بخشی از سخنان خود گفت: شاعر، و استاد دانشگاه از دهلی نو گفت: شعر عرفانی را به گونه ای می‌توان شعر مقاومت دانست؛ موقوف به سعی و درکی عمیق که چگونه رخدادهای مادی را در پیکره ای عرفانی گنجانید و اعتلا بخشید. شعر مقاومت، ستیزه گری با اندیشه هایی است که علیه بشریت هستند و این تنها در به تصویر کشیدن جنگ و مبارزه فیزیکی متوقف نمی شود بلکه حاوی تمامی اندیشه هایی است که در قلب شاعر بر مبنای مطالعه و مشاهده از طریق فیض ربانی القاء می گردد و هنرمندی که بین حق و باطل، و صواب و خطا نشانه ممیز را می داند، درون او به سرایشی اینچنین مترنم خواهد شد.
وی افزود: علوی تبار نیز در کلام خود عبودیت در راه خدا، میهن دوستی، انسان دوستی، احترام آشنایان و از این قبیل موضوعات را به نحو احسن آورده است. از تلمیحات قرآنی و اصطلاحات امروزه با بیان ساده پندنامه ای درست کرده و می گوید خلیل باش.
مهدی باقرخان دبیر انجمن پارسی سرایان معاصر هند گفت: مجموعه غزلیات «از خدا مگریز» از جمله آثار ارزشمند شعری و ادبی علوی تبار است که به چند دلیل حائز اهمیت ویژه ای است. یکی اینکه همه سروده های این اثر به استقبال از غزل مقام معظم رهبری است. دوم اینکه با محوریت عنوان رخداد تاریخی «وعده صادق» سروده شده و سوم اینکه این اثر به تبیین مضامین معنوی و اخلاقی پرداخته و در آن تلاش شده تا با زبانی ساده و دلنشین، احساسات و اندیشه‌های عمیق ارزش های اقتدار اسلامی و انسانی را به تصویر بکشد.
استاد مدعو گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ملی اسلامی دهلی نو افزود: غزلیات این مجموعه نه تنها جنبه‌های فردی و معنوی زندگی را دربر دارند، بلکه از این دریچه به مسائل اجتماعی و سیاسی می پردازد و خواننده را به تفکر وادار می‌کند.
سید تصور مهدی شاعر پارسی زبان و استاد کالج اروینتال پتنای هندوستان گفت: مجموعه حاضر، محصول یک رشته تفکر علمی و عرفانی است که از قریحه و ذوق سید مسعود پدید آمده است. این مجموعه شعر برای تقرب الهی کتاب سودمندی است. علوی تبار باور دارد که شعر مانند همه هنرها زندگی انسان را آراسته می کند و شعر تا این وظیفه را انجام ندهد ماموریت خود را انجام نداده است.
این شاعر افزود: در کلی ترین نگاه به غزل‌های این مجموعه مشاهده می شود که شاعر کلماتی و واژگانی را انتخاب می‌کند که مناسب‌ترین و سازنده ترین تعامل را با ذهن و دل مخاطب به وجود می آورد و با تأملی بیشتر در این منظومه، با مضامین عالی عشق و عرفان، مانند غزلیات مولانا و اشعار حماسی مانند فردوسی و ابیات انقلابی مانند مرحوم حمید سبزواری مواجه می‌شویم. مضمون کلی اشعار ما را با دو حقیقت آشنا می‌سازد، یکی اعتقاد و اعتماد راسخ به خدا ولی با استعداد محدود بشر در رشد و تکامل و دوم این که به مقام بشر در جهان و وجود ناچیز در برابر خداوند اعتراف می‌کند.
کتاب «از خدا مگریز» اثر سید مسعود علوی تبار مشتمل بر 27 غزل، در استقبال از غزل مقام معظم رهبری است که در 72 صفحه و در قطع رقعی توسط نشر فرادید منتشر شده است.
در این محفل که با بداهه نویسی‌های محسن شعبانی همراه بود، شاعرانی چون علیرضا قزوه، ایرج قنبری، امیر عاملی، سید مهدی بنی هاشمی، محمد عشرت صغیر، مسعود ربانی، نغمه مستشار نظامی، پروانه نجاتی، فاطمه آزادی منش، فاطمه بتول سایوز، میترا ملک محمدی، و فاطمه ناظری حضور داشتند.
غزل«ورای نام و نشان» از مجموعه غزلیات «از خدا مگریز »را در ادامه می‌خوانید:
به هر کرانه جان لا اله الا هوست
نوای کل جهان لا اله الا هوست
دلا مرا ز چه پرسی نشان و نام از او
ورای نام و نشان لا اله الا هوست
به گوشه گوشه دل‌ها طنین ذکرش هست
خروش کون و مکان لا اله الا هوست
حریم خلوت سینه به ذکر آرام است
ترانه‌های زبان لا اله الا هوست
«ز کج روی به حذر باش و از خدا مگریز!»
جهان کران به کران لا اله الا هوست
کتیبه‌های کتاب دل خدا جویم
به خط زخمی جان لا اله الا هوست
انتهای پیام/
