امام خمینی(ره) معمار هویت عقلانی انقلاب

گروه سیاسی – خبرگزاری تسنیم: انقلاب اسلامی ایران بهعنوان یکی از تأثیرگذارترین تحولات قرن بیستم، نهتنها یک رویداد سیاسی، بلکه یک حرکت عمیق فرهنگی، اجتماعی و معنوی بود که با رهبری امامین انقلاب، حضرت امام خمینی (ره) و حضرت آیتالله خامنهای (مدظلهالعالی)، مسیر جدیدی را در برابر ملت ایران و جهان اسلام گشود. نظریه «نظام انقلابی» بهعنوان یکی از کلیدیترین مفاهیم در اندیشه امامین انقلاب، منطق صحیح انقلابیگری را تبیین میکند و راهکاری برای حفظ هویت انقلابی در عین استحکام ساختار سیاسی ارائه میدهد.
نظریه «نظام انقلابی» بهعنوان منطق صحیح انقلابیگری، راهکاری جامع برای حفظ هویت انقلابی و تقویت ساختار سیاسی نظام اسلامی ارائه میدهد. این نظریه با تأکید بر در هم تنیدگی جوشش انقلابی و نظم سیاسی، وجوب حفظ نظام در ابعاد سختافزاری و نرمافزاری، تمایز انقلابیگری اصیل از خودسری، شیوههای درست مطالبهگری، و تفسیر صحیح مواضع امامین انقلاب، میتواند از ریزش نیروهای انقلابی جلوگیری کرده و انسجام جریان انقلابی را تقویت کند. برای نسل جوان، که آیندهسازان این نظام هستند، درک این نظریه میتواند بهعنوان چراغ راهی برای حفظ آرمانهای انقلاب و مقابله با شبهات عمل کند. امامین انقلاب با سادهزیستی، شجاعت، و عقلانیت خود، الگویی کامل برای انقلابیگری اصیل ارائه دادهاند که میتواند الهامبخش همه اقشار جامعه باشد.
در هم تنیدگی جوشش انقلابی و نظم سیاسی
نظریه «نظام انقلابی» برخاسته از اندیشهای است که انقلاب اسلامی را نهتنها یک رخداد مقطعی، بلکه یک فرآیند مستمر برای تحقق آرمانهای الهی و انسانی میداند. جوشش انقلابی به معنای حفظ روحیه تحولخواهی، آرمانخواهی و مبارزه با ظلم و استکبار است. این روحیه، موتور محرکه انقلاب برای پیشبرد اهدافش در برابر چالشهای داخلی و خارجی است. از سوی دیگر، نظم سیاسی به ساختارها و نهادهای نظام اسلامی اشاره دارد که برای تحقق آرمانهای انقلاب شکل گرفتهاند. این در هم تنیدگی به این معناست که انقلابیگری بدون نظم سیاسی به هرجومرج و خودسری منجر میشود، و نظم سیاسی بدون روح انقلابی به جمود و انحراف از آرمانها میانجامد. برای مثال، در جریان نهضت ملی شدن صنعت نفت، نبود یک ساختار منسجم سیاسی در کنار روحیه انقلابی، به شکست این حرکت منجر شد. در مقابل، انقلاب اسلامی با ایجاد نظام جمهوری اسلامی، توانست جوشش انقلابی را در قالب یک ساختار سیاسی کارآمد هدایت کند.
تمایز انقلابیگری اصیل از خودسری و ساختارشکنی
یکی از شبهات رایج در میان برخی از جریانهای مدعی انقلابیگری، خلط میان انقلابیگری اصیل و خودسری است. انقلابیگری اصیل، حرکتی است که در چارچوب آرمانها و ساختارهای نظام اسلامی انجام میشود، در حالی که خودسری و ساختارشکنی، به اقدامات بیضابطه و خارج از قانون منجر میشود که نتیجهای جز تضعیف نظام ندارد.
در همان سالهای ابتدایی انقلاب ، هرج و مرجهای یکسری از گروههای تندرو، این بیانات امام(ره) را در پی داشت« شما خیال نکنید که حالائی که انقلاب شده پس ما هر کاری دلمان می خواهد بکنیم. باید موازین داشته باشد نه اینکه هر کسی هر کاری دلش میخواهد بکند و هرکس هر طوری عمل بکند و اسمش هم این است که انقلاب است.»
همچنین، حضرت آیتالله خامنهای مولفههایی را به عنوان ویژگیهای انقلابیگری مطرح کردند که از جمله آن نیفتادن در دام افراط و تفریط است. رهبر انقلاب در تاریخ 1389/07/29 خطاب به طلاب میفرمایند: «از افراط و تفریط باید پرهیز کرد. جوانهای انقلابی بدانند همانطور که کنارهگیری و سکوت و بیتفاوتی ضربه میزند، زیادهروی هم ضربه میزند؛ مراقب باشید زیادهروی نشود.»
ایشان همچنین در دیدار با نمایندگان مجلس در سال 1400 انقلابیگری را اینگونه تعربف کردند: «در گذشته هم داشتیم، امروز هم داریم- انقلابیگری را با رفتار هیجانی اشتباه میگیرند، با حرفهای غیر مسئولانه اشتباه میگیرند؛ نه، انقلابیگری این نیست؛ انقلابیگری آن روحیهی اقدام صحیح، عازم، و جازم در جهت درستی است که با عقلانیّت برخاستهی از روحیهی انقلابیگری ترسیم شده است.»
وجوب حفظ نظام اسلامی در ابعاد سختافزاری و نرمافزاری
حفظ نظام اسلامی بهعنوان «اوجب واجبات» از دیدگاه امامین انقلاب، یکی از اصول بنیادین نظریه نظام انقلابی است. حضرت امام خمینی (ره) فرمودند: «حفظ نظام از اوجب واجبات است ولو به قیمت فدا کردن جانها» این وجوب در دو بعد سختافزاری (ساختار و صورت) و نرمافزاری (آرمانها و سیرت) قابل بررسی است.
در بعد سخت افزاری ساختار نظام اسلامی شامل نهادهایی مانند مجلس شورای اسلامی، قوه قضائیه، شورای نگهبان، و سایر ارکان حکومتی است که برای تحقق اهداف انقلاب طراحی شدهاند. حفظ این ساختارها به معنای تقویت بنیانهای قانونی و اجرایی نظام است. برای مثال، نقش شورای نگهبان در صیانت از قانون اساسی و جلوگیری از نفوذ جریانهای غیرانقلابی، نمونهای از اهمیت حفظ ساختارهای نظام است.
در بعد نرم افزاری آرمانهای نظام اسلامی شامل عدالت، استقلال، آزادی، و پیشرفت در سایه تعالیم اسلامی است. این آرمانها روح نظام را تشکیل میدهند و بدون آنها، نظام به پوستهای خالی تبدیل میشود.
برای حفظ این دو بعد، باید از هرگونه انحراف در و آرمانها (مانند کمرنگ شدن عدالتخواهی) جلوگیری کرد. نمونه بارز این رویکرد، تأکید مکرر امامین انقلاب بر سادهزیستی مسئولین و پرهیز از اشرافیگری است که هم ساختار نظام را از فساد حفظ میکند و هم آرمانهای عدالتطلبانه را تقویت مینماید.
شیوههای درست مطالبهگری
مطالبهگری انقلابی یکی از ارکان حفظ نظام انقلابی است، اما این مطالبهگری باید با شناخت مصالح کلان جمهوری اسلامی و در چارچوب رهنمودهای امامین انقلاب انجام شود. مطالبهگری صحیح، نهتنها به تقویت نظام کمک میکند، بلکه از سوءاستفاده دشمنان جلوگیری مینماید.
رهبر انقلاب در دیدار با دانشجویان درسال99 «عدالتخواهی، رفع فساد و در نهایت ایجاد تمدن اسلامی» را از مظاهر آرمانخواهی دانستند و افزودند:«مطالبه گری طبعاً نوعی اعتراض و تأکید بر رفع مشکلات و نقایص موجود است اما باید جداً مراقب و هوشیار بود که نحوه بیان و ارائه مطالبات به گونه ای نباشد که اعتراض به نظام تلقی شود و یا دشمن بتواند آن را اعتراض به نظام القا کند.»
مطالبهگری باید از طریق نهادهای قانونی مانند مجلس، رسانهها، و تشکلهای مردمی انجام شود. یکی از نمونههای موفق مطالبهگری انقلابی، نقش دانشجویان در پیگیری عدالت اقتصادی در سالهای گذشته است.
مواضع امامین انقلاب، بهعنوان راهنمای حرکت نظام انقلابی، باید بهدرستی درک و تفسیر شوند. برخی از شبهات رایج در این زمینه، ناشی از برداشتهای نادرست یا تحریف مواضع ایشان است. در حالی که هر موضع باید در بستر تاریخی و شرایط زمان صدور آن بررسی شود. انتخاب گزینشی بخشی از سخنان بدون توجه به کل منظومه فکری امامین انقلاب، به تحریف منجر میشود.
انتهای پیام/