نگرش خوشبینانه اردوغان به «سازمان کشورهای ترک» و تناقضات آن

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، ایده‌های بلندپروازانه‌ای همچون ایجاد ارتش مشترک کشورهای ترک زبان، بازار تُرک و همچنین مفهوم برساخته‌ای به نام «جهانِ ترک» از ارکان ادبیات سیاسی و تبلیغاتی رییس جمهور ترکیه در چند سال گذشته بوده است.

رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، پس از تحولات قره باغ، تلاش کرده تا با متصل کردن ترکیه به کشورهای ترک زبان قفقاز و آسیای میانه، میدان بیشتری برای نفوذ سیاسی و امنیتی پیدا کند. 

در نتیجه تقویت و توسعه «سازمان کشورهای ترک» با عضویت اصلی ترکیه، جمهوری آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان و ازبکستان و عضویت ناظر مجارستان، ترکمنستان و ترک‌های قبرس، در کانون سیاست خارجی آنکارا قرار گرفته است. 

با این حال، در نشست سمرقند، رهبران سه کشور مهم عضو «سازمان کشورهای ترک» یعنی قزاقستان، ازبکستان و قرقیزستان، در ازای یک پروژه 12 میلیارد دلاری حاضر شدند در ماجرای بخش ترک نشین جزیره قبرس، زیر پای اردوغان را خالی کنند. با این حال، اردوغان باز هم به بوداپست رفت تا دوباره حمایت آنها را جلب کند.

پافشاری اردوغان در مورد دولت قبرس تُرک

سازمان ملل متحد، اتحادیه اروپا و نظام بین الملل، جزیره قبرس را دارای یک دولت رسمی و واحد می‌داند. اما ترکیه تنها کشوری است که با استقرار 70 هزار نیروی نظامی و انتظامی و اشغال بخشی از خاک جزیره، بر ضرورت شناسایی دولتی به نام «جمهوری ترک قبرس شمالی» اصرار می‌ورزد.

پافشاری دولت اردوغان بر مساله قبرس، به یکی از بزرگترین اختلافات بین ترکیه و اتحادیه اروپا تبدیل شده است. اما رئیس جمهور اردوغان باز هم در سخنرانی خود در اجلاس سازمان کشورهای ترک زبان در بوداپست مجارستان، در مورد قبرس صحبت کرد.

اردوغان در نشست بوداپست درباره عضویت کامل جمهوری ترک قبرس شمالی در سازمان کشورهای ترک زبان گفت: «امیدوارم روزهایی که جمهوری ترک قبرس شمالی را به عنوان عضو کامل سازمان خود ببینیم، نزدیک باشد. عکس خانوادگی جهان ترک، بدون حضور جمهوری ترک قبرس شمالی ناقص خواهد بود. لذا انتظار دارم از مبارزه ترک‌های قبرس برای احقاق حقوقشان حمایت کنید».

اردوغان خطاب به رهبران شرکت‌کننده در نشست بوداپست خاطرنشان کرد که برگزاری این اجلاس برای اولین بار در یک کشور ناظر، گامی تاریخی برای این سازمان است. 

رئیس جمهور ترکیه در سخنرانی خود با اشاره به مسائل استراتژیکی مانند جمهوری ترک قبرس شمالی (TRNC)، غزه، قره باغ و کریدور میانه، تأکید کرد که وحدت و همبستگی جهان ترک باید تقویت شود. 

اردوغان از برگزاری شورای ریش سفیدان ترک که در اوایل ماه مه در قبرس شمالی برگزار شد، حمایت کرده و ابراز امیدواری کرد که وضعیت قبرس هر چه زودتر به عنوان عضو رسمی سازمان کشورهای ترک، تعیین تکلیف شود. 

اردوغان در شرایطی این را بیان کرده که هیچکدام از اعضا و حتی جمهوری آذربایجان که دوست استراتژیک ترکیه قلمداد می‌شود، حاضر نشده موجودیت دولت قبرس ترک را به رسمیت بشناسد.

اردوغان همچنین از ویکتوریا اوربان نخست وزیر مجارستان، به خاطر میزبانی نشست تشکر کرده و گفت: «برگزاری اجلاس سازمان ما در این سرزمین، بارزترین نشانه اهمیتی است که ما برای مجارستان قائلیم.» 

او همچنین از مجارستان به خاطر میزبانی دفتر نمایندگی و موسسه مبارزه با خشکسالی و نقش آن در تقویت روابط CSA با نهادهای اروپایی قدردانی کرد. 

اردوغان به این اشاره کرد که انتصاب بالاژ هندریش، سرکنسول سابق مجارستان در استانبول، به عنوان رئیس دفتر نمایندگی به فعالیت‌های این سازمان کمک خواهد کرد.

چالش بودجه

اردوغان با اشاره به اینکه ظرفیت سازمان کشورهای ترک زبان باید افزایش یابد، گفت: «دبیرخانه باید با منابع اداری، پرسنلی و مالی بیشتر تقویت شود. لذا ما خواستار تقویت ساختار مالی هستیم و در مرحله اول، دو برابر کردن بودجه دبیرخانه، پیشنهاد روشن ماست. یک بار دیگر پیشنهاد اعلام 21 مارس به عنوان روز بزرگداشت و جشن نوروز کشورهای ترک را مطرح می‌کنیم و اعلام 15 دسامبر به عنوان روز جهانی زبان ترکی را مهم قلمداد می‌کنیم.

اردوغان با توصیف پروژه کریدور میانی به عنوان «مسیری استراتژیک که شرق و غرب را به هم متصل می‌کند»، اعلام کرد: برای موفقیت این پروژه، همکاری بیشتری بین اعضای این سازمان مورد نیاز است. 

اردوغان با اشاره به تحولات قفقاز، از روند صلح بین آذربایجان و ارمنستان ابراز رضایت کرد و گفت: «مطمئنم که نام برادر عزیزم، رئیس جمهور علی‌اف، به عنوان رهبری که صلح را به منطقه می‌آورد، در تاریخ ثبت خواهد شد.» 

وی همچنین به جنگ روسیه و اوکراین اشاره کرد و از سرگیری مذاکرات طرفین در استانبول را یک تحول مثبت توصیف کرد. 

اردوغان با اشاره به تلاش‌های دیپلماتیک انجام شده برای حل بحران سوریه گفت: «ما به تماس‌های خود برای آتش‌بس جامع و صلح دائمی ادامه خواهیم داد.»

تناقض بزرگ

یکی از بزرگترین تناقض‌ها در اهداف سازمان کشورهای ترک، این است که برخلاف خواسته و تصور اردوغان، قزاقستان، ازبکستان و قرقیزستان، فعالیت رسمی دیپلماتیک در قبرس رومی را آغاز کرده و اهداف و آرمان‌های ترکیه در مورد استقلال ترک‌های قبرس را محکوم کرده‌اند! 

این سه کشور، چندی پیش در نشست سمرقند و در حضور وندرلاین رییس کمیسیون اتحادیه اروپا، آشکارا اعلام کردند که حمایت از راهکار دو دولتی در جزیره قبرس را به معنی تلاش برای تجزیه و بی‌ثباتی محکوم می‌کنند.
انتهای پیام/