جمهوری اسلامی ایران و پروژه «هویت نامتمرکز اخلاقی» در جهان اسلام
از زمان آغاز عملیات «طوفان الاقصی» علیه اسرائیل، هیچ‌گونه حمله یا انتقاد قابل توجهی از سوی جریان‌های شیعی به فرماندهان سنی در «سرایا القدس»، «کتائب القسام» یا سایر گروه‌های مقاومت فلسطینی مشاهده نشده است. برعکس، شیعیان به طور گسترده اخبار این فرماندهان را منتشر کرده و شجاعت آنان را ستوده‌اند، از جمله یحیی السنوار، محمد الضیف، اسماعیل هنیه و دیگران.
به گزارش سرویس سیاسی تابناک، در مقابل، در صفحات مجازی بسیاری از اعراب سنی، حتی نزدیک به جریان‌های مقاومت، به ندرت می‌توان تمجیدی از رهبران شیعه مانند حاج قاسم سلیمانی، سید حسن نصرالله، آیت‌الله خامنه‌ای یا سایر شخصیت‌های شیعه مقاومت یافت؛ و اگر هم تمجیدی انجام شود، معمولاً با نوعی عذرخواهی یا توجیه همراه است.
این تفاوت آشکار، ریشه در فرهنگ شیعی دارد که در آن شجاعت و قهرمانی، حتی اگر از سوی دیگران باشد، مورد ستایش قرار می‌گیرد. این رویکرد، نشأت‌گرفته از نظام ارزشی‌ای است که مقاومت را، فارغ از تعلقات مذهبی، مقدس می‌شمارد. به عبارتی دیگر، فرهنگ قدردانی از «دیگری» در میدان مقاومت، در میان شیعیان بارزتر است.
استعمار، بازیگر نقش اول تفکر شیعی
پس از انقلاب اسلامی ایران، گفتمان رسمی شیعه از یک مذهب فقهی-کلامی صرف، به ایدئولوژی رهایی‌بخش و فرامذهبی تبدیل شد که عدالت و ظلم را در مقیاس جهانی تعریف می‌کند. این تحول، منجر به آن شد که شیعیان، مسائل فلسطین، لبنان، بوسنی، یمن و سایر نقاط جهان را، حتی اگر رهبران آن سنی باشند، به عنوان بخشی از مبارزه بزرگ‌تر علیه سلطه غرب بپذیرند.
در تفکر شیعی انقلابی، دشمن اصلی نه سنی‌ها، بلکه استعمار و عوامل آن هستند. این دیدگاه، امکان ائتلاف با گروه‌هایی با عقاید متفاوت (مانند القاعده در برابر آمریکا) را فراهم می‌کند.
امروزه در حوزه‌های علمیه شیعه، به‌ویژه در ایران و لبنان، مباحثی، چون تفکر مقاومت و ائتلاف‌های فرامذهبی با رویکرد تقریبی دنبال می‌شود. استفاده از عباراتی مانند «شعار مقابله با صهیونیسم، امر وحدت‌آفرینی بین ملت‌های اسلامی بود» (آیت‌الله خامنه‌ای، ۱۳۷۵/۱۱/۲۱) و جایگزینی اصطلاحات سنتی مذهبی (عامه، اهل سنت، ناصبی) با مفاهیمی، چون «مقاومت اسلامی» یا «محور مقاومت»، باعث شده جوانان شیعه راحت‌تر با گروه‌های سنی متحد شوند.
در ضمیر ناخودآگاه جمعی شیعیان، جمهوری اسلامی ایران در حال انجام یک دگرگونی بنیادین است تا هویت «اقلیت تحت تهدید» را تغییر دهد. این دگرگونی، به جای تمرکز بر کشتارهای تاریخی شیعیان، نگاه‌ها را به سوی فجایع معاصر در فلسطین و یمن سوق می‌دهد، جایی که خون شیعه و سنی در زیر بمباران اشغالگران در هم می‌آمیزد.
همان‌طور که شهید مرتضی مطهری، ایدئولوگ انقلاب اسلامی ایران، بیان داشت: «اگر حسین بن علی(ع) بود، می‌گفت: اگر می‌خواهی برای من عزاداری کنی، برای من سینه و زنجیر بزنی، شعار امروز تو باید فلسطین باشد. شمر امروز موشه دایان است، شمر هزار و سیصد سال پیش مُرد، شمر امروز را بشناس! شمر امروز ما اسرائیل است!»
