موارد مصرف و عوارض قرص پاراستامول | راهنمای کامل مصرف ایمن Paracetamol
به گزارش سرویس اطلاعات دارویی پایگاه خبری ساعدنیوز، پاراستامول (Paracetamol) یا استامینوفن یکی از داروهای رایج و دردسترس در سراسر جهان است که اغلب برای کاهش تب و تسکین دردهای خفیف تا متوسط تجویز می‌شود. به دلیل در دسترس بودن، بسیاری از افراد بدون آگاهی کافی از نحوه صحیح مصرف و عوارض احتمالی آن استفاده می‌کنند. در این مقاله قصد داریم اطلاعات کاملی درباره موارد مصرف، عوارض جانبی، دوز مناسب و نکات ایمنی مربوط به قرص پاراستامول ارائه دهیم تا بتوانید این دارو را به شکل صحیح و بدون خطر مصرف کنید.
پاراستامول چیست و چه کاربردهایی دارد؟
پاراستامول یک داروی ضد درد (analgesic) و ضد تب (antipyretic) است که بدون نسخه پزشک هم قابل تهیه است. برخلاف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن، پاراستامول خاصیت ضد التهابی ندارد، اما گزینه‌ای مؤثر برای تسکین دردهایی مانند سردرد، دندان‌درد، کمردرد، دردهای قاعدگی و دردهای عضلانی است.
همچنین یکی از کاربردهای اصلی پاراستامول، کاهش تب به‌ویژه در کودکان و بزرگسالان است. از آنجا که عوارض گوارشی کمتری نسبت به برخی داروهای دیگر دارد، در افراد با مشکلات معده گزینه‌ی مطمئن‌تری محسوب می‌شود. این دارو به‌ویژه در بیماران قلبی، فشارخون بالا یا آسم نیز قابل استفاده است، البته به شرط مصرف صحیح.
موارد مصرف رایج قرص پاراستامول
تب بالا و آنفولانزا: پاراستامول در کنترل تب ناشی از عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی کاربرد دارد.
سردرد و میگرن: برای تسکین سردردهای خفیف تا متوسط مؤثر است.
دردهای عضلانی و مفصلی: در صورتی که درد شدید نباشد، مصرف پاراستامول می‌تواند تسکین‌دهنده باشد.
دندان‌درد یا درد پس از جراحی جزئی: یکی از داروهای خط اول برای کنترل درد در شرایط غیر اورژانسی است.
همچنین پاراستامول در دوران بارداری (با تأیید پزشک) یکی از ایمن‌ترین داروهای تسکین درد محسوب می‌شود و حتی در ترکیب با سایر داروها (مانند کافئین یا کدئین) در داروخانه‌ها موجود است.
دوز مناسب مصرف پاراستامول چقدر است؟
دوز معمول پاراستامول برای بزرگسالان معمولاً 500 تا 1000 میلی‌گرم هر 4 تا 6 ساعت است که حداکثر نباید از 4000 میلی‌گرم در روز تجاوز کند. مصرف بیشتر از این مقدار می‌تواند به کبد آسیب جدی وارد کند.
در کودکان، دوز مصرفی باید بر اساس وزن کودک و فرم دارویی (شربت یا قرص) تعیین شود. توصیه می‌شود والدین قبل از مصرف برای کودکان حتماً با پزشک یا داروساز مشورت کنند تا خطر اوردوز یا مسمومیت کاهش یابد.
عوارض جانبی قرص پاراستامول
پاراستامول در دوز مناسب معمولاً عوارض خاصی ندارد، اما مصرف بیش از حد یا مصرف طولانی‌مدت می‌تواند منجر به مشکلات جدی به‌ویژه برای کبد شود.
از جمله عوارض احتمالی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
آسیب کبدی شدید: اصلی‌ترین و جدی‌ترین خطر مصرف بیش از حد پاراستامول.
حساسیت‌های پوستی: برخی افراد ممکن است دچار بثورات جلدی یا خارش شوند.
اختلالات کلیوی: در مصرف مزمن یا در بیماران با مشکلات کلیوی.
تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی یا درد شکم: که به‌ویژه در اوردوز مشاهده می‌شود.
نکته مهم این است که علائم آسیب کبدی معمولاً تا 24 ساعت اول ظاهر نمی‌شوند، بنابراین در صورت مصرف بیش از حد حتماً باید سریعاً به اورژانس مراجعه کرد.
تداخل دارویی پاراستامول با سایر داروها
پاراستامول ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد. برای مثال:
الکل: مصرف همزمان با الکل، خطر آسیب کبدی را دوچندان می‌کند.
داروهای ضدصرع مانند کاربامازپین یا فنی‌توئین: که می‌توانند اثر محافظ کبدی را کاهش دهند.
داروهای ضد انعقاد خون مانند وارفارین: مصرف طولانی‌مدت پاراستامول ممکن است اثر این داروها را افزایش دهد.
همیشه قبل از مصرف همزمان داروها با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
چه زمانی نباید از پاراستامول استفاده کرد؟
در صورت حساسیت یا آلرژی به پاراستامول
در بیمارانی با نارسایی شدید کبد یا بیماری کبدی پیشرفته
اگر در 24 ساعت گذشته مقدار زیادی پاراستامول مصرف کرده‌اید
همچنین اگر باردار هستید، شیردهی دارید یا داروی خاصی مصرف می‌کنید، حتماً پیش از استفاده با پزشک مشورت کنید.
