علت کم‌تحرکی یا تکان نخوردن جنین در شکم مادر | چه زمانی باید نگران شد؟
به گزارش سرویس بارداری و زایمان پایگاه خبری ساعدنیوز، حرکات جنین یکی از نشانه‌های مهم سلامت او در دوران بارداری است. بیشتر مادران در ماه‌های میانی بارداری شروع به احساس کردن حرکات جنین می‌کنند و این حرکت‌ها در ادامه بیشتر و واضح‌تر می‌شود. اما گاهی اوقات ممکن است مادر متوجه کاهش حرکت یا حتی بی‌حرکتی کامل جنین شود، که این مسأله می‌تواند از عوامل ساده تا مسائل جدی پزشکی نشأت بگیرد. در این مقاله به بررسی علل کم‌تحرکی جنین، زمان‌های نگران‌کننده، اقدامات لازم و راهکارهای علمی و پزشکی برای اطمینان از سلامت جنین می‌پردازیم.
حرکات طبیعی جنین در دوران بارداری چگونه است؟
حرکات جنین معمولاً از هفته 18 تا 25 بارداری قابل احساس می‌شوند و در ابتدا مانند پر زدن یا قلقلک خفیف هستند. با گذشت زمان و رشد بیشتر جنین، این حرکات قوی‌تر و منظم‌تر می‌شوند. هر بارداری با دیگری متفاوت است، اما مادر باید الگوی حرکتی مشخصی از جنین خود داشته باشد.
تا هفته 28 بارداری، حرکات جنین ممکن است بی‌نظم باشد، اما پس از آن باید حرکات روزانه به‌صورت مداوم و با تعداد مشخصی احساس شود. پزشکان اغلب توصیه می‌کنند که مادران از هفته 28 به بعد روزانه حرکات جنین را بشمارند تا از سلامت او مطمئن شوند.
علت‌های شایع کم‌تحرکی یا بی‌حرکتی جنین
کاهش حرکات جنین همیشه به معنای وجود مشکل نیست، اما برخی عوامل فیزیولوژیکی یا پزشکی می‌توانند در این مسئله نقش داشته باشند. خوابیدن جنین، وضعیت قرارگیری او، استرس مادر، یا مصرف داروهای خاص می‌تواند باعث کاهش موقت حرکات شود.
با این حال، کم‌تحرکی مداوم ممکن است نشانه‌ای از مشکلاتی مانند کاهش جریان خون جفت، مشکلات بند ناف، ناهنجاری‌های رشد یا حتی مرگ داخل رحمی باشد. بنابراین کاهش حرکات باید جدی گرفته شده و به‌موقع بررسی شود.
چه زمانی باید نگران شویم؟
اگر مادر بعد از هفته 28 بارداری متوجه شد که حرکات جنین به طور چشمگیری کم شده یا بیش از 24 ساعت هیچ حرکتی احساس نکرد، باید بلافاصله به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه کند. یک قانون کلی این است که مادر باید حداقل 10 حرکت را در عرض دو ساعت احساس کند.
احساس نکردن حرکت یا کاهش چشمگیر آن، به‌خصوص اگر همراه با نشانه‌هایی مثل خونریزی واژینال، درد شکمی یا کاهش رشد شکم باشد، نیاز به پیگیری فوری دارد.
روش‌های بررسی حرکات جنین در خانه
یکی از روش‌های پیشنهادی، شمارش حرکات جنین بعد از صرف غذاست. مادر باید به پهلوی چپ دراز بکشد و در مدت دو ساعت، حداقل 10 حرکت را ثبت کند. در صورت عدم رسیدن به این تعداد، لازم است با پزشک مشورت شود.
همچنین نوشیدن یک نوشیدنی شیرین یا سرد می‌تواند باعث تحریک حرکات جنین شود. اگر باز هم حرکتی احساس نشد، بررسی توسط سونوگرافی، NST (تست بدون استرس)، یا سونو داپلر می‌تواند وضعیت جنین را ارزیابی کند.
نقش سونوگرافی و مانیتورینگ قلب جنین
سونوگرافی یکی از ابزارهای کلیدی در بررسی سلامت جنین است. پزشک می‌تواند از طریق سونوگرافی وضعیت جفت، بند ناف و مایع آمنیوتیک را بررسی کند. همچنین دستگاه NST به پزشکان کمک می‌کند تا ضربان قلب و واکنش‌های جنین را ارزیابی کنند.
در برخی موارد ممکن است تست بیوفیزیکال پروفایل (BPP) انجام شود که ترکیبی از سونوگرافی و NST برای بررسی 5 شاخص حیاتی جنین است. این تست‌ها می‌توانند به‌سرعت اطلاعات ارزشمندی از سلامت جنین ارائه دهند.
اقدامات ضروری مادر در صورت کاهش حرکات جنین
در صورتی که مادر متوجه کاهش حرکات شد، باید فوراً اقدامات زیر را انجام دهد:
به پهلوی چپ دراز بکشد و حرکات را بشمارد.
چیزی شیرین یا خنک بخورد.
در صورت ادامه کاهش حرکات، فوراً به پزشک یا اورژانس مراجعه کند.
هرگونه تعلل در مراجعه ممکن است سلامت یا جان جنین را به خطر بیندازد. مهم‌ترین اصل، آگاهی و پیگیری فوری است.
نتیجه‌گیری
حرکات جنین نه‌تنها یک تجربه شگفت‌انگیز در دوران بارداری است، بلکه نشانه‌ای حیاتی از سلامت او محسوب می‌شود. کم‌تحرکی یا بی‌حرکتی جنین همیشه نگران‌کننده نیست، اما در بسیاری از موارد می‌تواند هشداردهنده باشد. مادران باید با شناخت الگوی حرکات طبیعی جنین خود، آگاهانه و به‌موقع به هر تغییر واکنش نشان دهند و در صورت نیاز از کمک پزشکی بهره‌مند شوند.
