شکر تیغال چیست؟ خواص، کاربردها و مضرات آن در طب سنتی ایرانی
به گزارش سرویس طب سنتی و گیاهان دارویی پایگاه خبری ساعدنیوز، شکر تیغال از خانواده کاسنی هاست که برای درمان سرفه، سرماخوردگی، آنفولانزا و کرونا بسیار مفید است به همین دلیل آگاهی از خواص، مضرات، کاربرد و طریقه مصرف گیاه خارشکر بسیار لازم و ضروری است
شکر تیغال چیست و از کجا به دست می‌آید؟
شکر تیغال، گیاهی خاردار و کوهستانی از خانواده Acanthaceae است که بیشتر در نواحی خشک و کوهستانی ایران، عراق و برخی نقاط هند یافت می‌شود. این گیاه در واقع از نوعی حشره به نام Larinus maculatus که بر روی گیاه «گون» زندگی می‌کند به دست می‌آید؛ ترشحات این حشره به مرور خشک شده و به شکل دانه‌های سفید یا قهوه‌ای روشن درمی‌آیند که به آن‌ها شکر تیغال گفته می‌شود.
در طب سنتی ایران، این گیاه به عنوان خلط‌آور، ضد التهاب و آرام‌کننده سیستم تنفسی شناخته شده است. شکر تیغال با طبع گرم و تر، در تهیه دمنوش‌ها یا ترکیبات دارویی برای درمان سرفه و گلودرد استفاده می‌شود. ظاهر آن به شکل گوی‌هایی کوچک، سبک و شکننده است که به راحتی در دهان حل می‌شود.
خواص دارویی شکر تیغال در طب سنتی
شکر تیغال در طب سنتی کاربردهای فراوانی دارد و به عنوان یکی از بهترین داروهای طبیعی برای پاک‌سازی ریه‌ها شناخته می‌شود. یکی از مهم‌ترین خواص آن، خلط‌آوری و تسکین سرفه‌های خشک و مزمن است. این گیاه به‌طور طبیعی می‌تواند ترشحات گلو را تنظیم کرده و در کاهش التهاب مجاری تنفسی مؤثر باشد.
همچنین، شکر تیغال به تقویت سیستم ایمنی بدن، بهبود خواب، درمان تب‌های مزمن و حتی تسکین مشکلات پوستی مانند جوش و کهیر کمک می‌کند. مصرف آن در دوران نقاهت بیماری‌های ویروسی نیز توصیه شده است. این گیاه در ترکیب با عناب، گل گاوزبان و شیرین‌بیان، تأثیر درمانی بیشتری دارد.
بهترین روش مصرف شکر تیغال برای بهره‌برداری از خواص آن
روش رایج استفاده از شکر تیغال، تهیه دمنوش گیاهی است. برای این منظور، چند عدد از دانه‌های شکر تیغال را در یک لیوان آب جوش قرار دهید و اجازه دهید تا حدود 15 دقیقه دم بکشد. این نوشیدنی آرامش‌بخش، به‌خصوص در فصل زمستان و سرماخوردگی، فوق‌العاده مفید است.
همچنین، برخی افراد شکر تیغال را مستقیماً در دهان قرار داده و آن را مک می‌زنند تا اثر آن بر گلو و سینه سریع‌تر ظاهر شود. با این حال، در مصرف بیش از حد آن باید احتیاط کرد، چرا که ممکن است موجب ناراحتی معده یا افت فشار خون شود.
مضرات و موارد احتیاط در مصرف شکر تیغال
اگرچه شکر تیغال یک گیاه دارویی ارزشمند است، اما مصرف بی‌رویه یا نادرست آن می‌تواند با عوارضی همراه باشد. یکی از مهم‌ترین مضرات آن، افت فشار خون در افراد با طبع سرد یا کسانی که به‌صورت مداوم داروهای فشار مصرف می‌کنند، است. همچنین، مصرف زیاد این گیاه ممکن است باعث نفخ و اسهال در برخی افراد شود.
زنان باردار، کودکان زیر 2 سال و افرادی که دچار زخم معده یا بیماری‌های گوارشی مزمن هستند، باید از مصرف شکر تیغال خودداری کنند یا با مشورت پزشک طب سنتی آن را مصرف نمایند. رعایت اعتدال در مصرف، کلید بهره‌مندی از خواص این گیاه بدون آسیب است.
جمع‌بندی و نکات مهم برای خرید و نگهداری شکر تیغال
در هنگام خرید شکر تیغال، باید به شفافیت، سبک بودن و عطر طبیعی آن توجه کنید. دانه‌های سالم و باکیفیت، بوی مطبوع و شکل گوی‌مانند منظم‌تری دارند. از خرید نمونه‌های تیره، بی‌بو یا دارای لکه‌های سیاه پرهیز کنید، چراکه ممکن است کهنه یا آلودگی قارچی داشته باشند.
شکر تیغال را در ظروف درب‌دار، دور از نور مستقیم خورشید و رطوبت نگهداری کنید تا خواص آن حفظ شود. این گیاه دارویی را می‌توانید از عطاری‌های معتبر یا فروشگاه‌های آنلاین گیاهان دارویی تهیه کنید. همیشه قبل از مصرف طولانی‌مدت، با متخصص طب سنتی مشورت نمایید.
