برای پرداخت مهریه چه نوع و چه طرح سکه‌ای باید خریداری کرد؟
ساعدنیوز: برای پرداخت مهریه چه نوع و طرح سکه‌ای باید خریداری کرد؟ در این مقاله جامع، با استناد به قوانین حقوقی و نظریه‌های قضایی، به بررسی انواع سکه‌های بهار آزادی (طرح قدیم و جدید) و نکات قانونی پرداخت مهریه می‌پردازیم تا با آگاهی کامل، بهترین انتخاب را داشته باشید.
به گزارش سرویس مسائل حقوقی پایگاه خبری ساعدنیوز، مهریه یکی از حقوق قانونی زنان در عقد ازدواج است که بر اساس توافق زوجین در سند ازدواج ثبت می‌شود. در ایران، سکه طلا یکی از رایج‌ترین انواع مهریه است، اما ابهامات زیادی درباره نوع و طرح سکه‌ای که باید برای پرداخت مهریه خریداری شود وجود دارد. این مقاله با استناد به منابع معتبر حقوقی، به این سوال پاسخ می‌دهد که برای پرداخت مهریه چه نوع و طرح سکه‌ای باید خریداری کرد و نکات حقوقی مرتبط با آن را بررسی می‌کند.
مهریه چیست و چرا نوع سکه مهم است؟
مهریه مالی است که مرد در زمان عقد ازدواج متعهد به پرداخت آن به زن می‌شود. این مال می‌تواند وجه نقد، اموال غیرمنقول (مانند ملک)، یا سکه طلا باشد. وقتی مهریه به صورت سکه طلا تعیین می‌شود، نوع و طرح سکه می‌تواند بر ارزش مالی و نحوه پرداخت آن تأثیر بگذارد. به همین دلیل، آگاهی از قوانین حقوقی و مشخصات سکه‌های مورد قبول در مراجع قضایی اهمیت زیادی دارد.
انواع سکه‌های طلا در ایران
در ایران، سکه‌های طلا به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
سکه تمام بهار آزادی (طرح قدیم): این سکه‌ها از سال 1358 تا 1386 ضرب شده‌اند و به دلیل قدمت و کمیابی، معمولاً قیمت بالاتری نسبت به سکه‌های طرح جدید دارند.
سکه تمام بهار آزادی (طرح جدید یا امامی): این سکه‌ها از سال 1386 به بعد ضرب شده‌اند و به نام سکه امامی نیز شناخته می‌شوند. این نوع سکه رایج‌تر است و در معاملات روزمره بیشتر استفاده می‌شود.
سکه‌های بانکی و غیربانکی: سکه‌های بانکی توسط بانک مرکزی عرضه می‌شوند و معمولاً در بسته‌بندی‌های مخصوص هستند. سکه‌های غیربانکی در بازار آزاد معامله می‌شوند و ممکن است تفاوت اندکی در قیمت داشته باشند.
نیم‌سکه و ربع‌سکه: این سکه‌ها وزن کمتری دارند و گاهی به عنوان بخشی از مهریه تعیین می‌شوند
کدام نوع سکه برای پرداخت مهریه باید خریداری شود؟
طبق نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه (شماره 7/1402/169 مورخ 1402/03/10)، اگر در عقدنامه نوع خاصی از سکه (مانند طرح قدیم یا جدید) قید نشده باشد، زوج می‌تواند هر نوع سکه تمام بهار آزادی (طرح قدیم، طرح جدید، بانکی یا غیربانکی) را برای پرداخت مهریه ارائه کند. این موضوع بر اساس ماده 279 قانون مدنی است که بیان می‌کند در صورت کلی بودن تعهد، متعهد مجبور به ارائه نوع خاصی از سکه نیست.
با این حال، اگر در عقدنامه نوع خاصی از سکه (مثلاً سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم) ذکر شده باشد، زوج ملزم به تهیه همان نوع سکه است. در غیر این صورت، اختلاف قیمت بین سکه طرح قدیم و جدید محاسبه شده و زوج باید تفاوت را به صورت نقدی جبران کند.
نکات حقوقی مهم در انتخاب سکه برای مهریه
مشخص بودن نوع سکه در عقدنامه: برای جلوگیری از اختلافات، توصیه می‌شود در زمان تنظیم عقدنامه، نوع و طرح سکه (مانند تمام بهار آزادی طرح جدید یا قدیم) به صورت دقیق قید شود.
محاسبه به نرخ روز: اگر مهریه به صورت سکه باشد، ارزش آن بر اساس قیمت روز سکه در زمان پرداخت محاسبه می‌شود. این امر به ویژه در شرایط نوسانات بازار طلا اهمیت دارد.
عدم اجبار به نوع خاص در صورت کلی بودن تعهد: اگر نوع سکه مشخص نشده باشد، زوج می‌تواند هر نوع سکه‌ای (طرح قدیم یا جدید) را ارائه کند، اما باید معادل ارزش تعیین‌شده در عقد باشد
تفاوت قیمت سکه طرح قدیم و جدید
سکه‌های طرح قدیم معمولاً گران‌تر از سکه‌های طرح جدید هستند، زیرا کمیاب‌تر بوده و تقاضای بیشتری در بازار دارند. با این حال، در عمل، مراجع قضایی تفاوتی بین این دو نوع سکه قائل نمی‌شوند، مگر اینکه در عقدنامه صراحتاً نوع خاصی ذکر شده باشد. برای مثال، اگر مهریه 100 سکه تمام بهار آزادی باشد و نوع سکه مشخص نشده باشد، زوج می‌تواند 100 سکه طرح جدید یا معادل ارزش آن را پرداخت کند.
نحوه پرداخت مهریه و قوانین جدید
بر اساس قوانین جاری تا سال 1404، مهریه تا سقف 110 سکه تمام بهار آزادی مشمول ضمانت اجرایی ماده 2 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی است. این به این معناست که اگر زوج توانایی پرداخت تا 110 سکه را نداشته باشد، ممکن است با حکم جلب مواجه شود، مگر اینکه اعسار (عدم توانایی مالی) خود را اثبات کند. برای مهریه بیش از 110 سکه، زوجه باید توانایی مالی زوج را اثبات کند تا بتواند مازاد را مطالبه کند.
پرداخت اقساطی مهریه
اگر زوج توانایی پرداخت یکجای مهریه را نداشته باشد، می‌تواند درخواست اعسار کند. در این صورت، دادگاه با بررسی وضعیت مالی زوج، ممکن است مهریه را به صورت اقساطی تعیین کند. تعداد و میزان اقساط به نظر قاضی و شرایط مالی زوج بستگی دارد.
توصیه‌های حقوقی برای جلوگیری از مشکلات
مشخص کردن جزئیات در عقدنامه: برای جلوگیری از ابهام، نوع و تعداد سکه‌ها (مانند تمام بهار آزادی طرح جدید یا قدیم) را به صورت دقیق در عقدنامه قید کنید.
مشاوره با وکیل متخصص: قبل از تنظیم مهریه یا در زمان مطالبه آن، با وکیل خانواده مشورت کنید تا از حقوق خود آگاه شوید.
دنبال کردن اخبار حقوقی: قوانین مهریه ممکن است تغییر کنند. برای به‌روز ماندن، اخبار رسمی مجلس و رسانه‌های معتبر را دنبال کنید
نتیجه‌گیری
برای پرداخت مهریه، نوع سکه‌ای که باید خریداری شود به شرایط ذکرشده در عقدنامه بستگی دارد. اگر نوع سکه مشخص نشده باشد، زوج می‌تواند سکه تمام بهار آزادی طرح جدید یا قدیم (بانکی یا غیربانکی) را ارائه کند. با این حال، برای جلوگیری از اختلافات، بهتر است در عقدنامه نوع و طرح سکه به صورت دقیق قید شود. همچنین، آگاهی از قوانین جدید مهریه و مشاوره با وکیل متخصص می‌تواند به زوجین کمک کند تا از مشکلات حقوقی احتمالی پیشگیری کنند.
