به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، اسماعیل شریعتی، فعال حوزه پرستاری در گفت و گو با رکنا گفت: در روزهایی که وزارت بهداشت از کاهش آمار مهاجرت پرستاران و پزشکان خبر می‌دهد و آن را حاصل «سیاست‌های حمایتی و امیدآفرینی» معرفی می‌کند، پرسشی جدی در افکار عمومی و به‌ویژه در میان خود پرستاران شکل می‌گیرد؛ این سیاست‌های حمایتی دقیقاً چه بوده‌اند و چه تأثیری بر بهبود واقعی شرایط پرستاران داشته‌اند که امروز کاهش مهاجرت را به آن نسبت می‌دهید؟ شایسته است این سیاست‌ها به‌طور شفاف اطلاع‌رسانی شوند تا جامعه پرستاری بداند دقیقا چه اقداماتی در حمایت از آنان صورت گرفته است.
وی افزود: مشاهدات میدانی، گزارش‌های صنفی و بازخوردهای مستقیم از بدنه کادر درمان، حاکی از آن است که وضعیت پرستاران در کشور همچنان دشوار، طاقت‌فرسا و به دور از عدالت شغلی است. تبعیض‌های ساختاری و نبود حمایت‌های عملی، زندگی حرفه‌ای و شخصی پرستاران را با بحران مواجه ساخته است.
شریعتی همچنین تاکید کرد: در این میان، تنها تغییری که در ماه‌های اخیر مشاهده شده، افزایش اندک اضافه‌کاری پرستاران است؛ آن‌هم نه به میزان واقعی و نه بر اساس سیاست‌های کارشناسی‌شده معاونت پرستاری، بلکه در نتیجه تغییر دولت و نارضایتی‌های صنفی پرستاران نسبت به شرایط موجود اتفاق افتاده است. با این حال، معاون پرستاری وزارت بهداشت مدعی است کاهش مهاجرت پرستاران، حاصل سیاست‌های حمایتی و امیدآفرین این معاونت است.
این فعال حوزه پرستاری گفت: این ادعا زمانی بیشتر مورد تردید قرار می‌گیرد که بدانیم این معاونت در مهم‌ترین مطالبه پرستاران، یعنی اجرای صحیح و عادلانه قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری موفق نبوده و بسیار ضعیف عمل کرده است. این قانون که پس از حمایت‌های مکرر مقام معظم رهبری اجرایی شد، می‌توانست فرصتی برای اصلاح ساختار تبعیض‌آمیز و نقطه عطفی در مسیر احقاق حقوق این قشر خدوم باشد، ولی متأسفانه این فرصت به‌درستی استفاده نشد و عملاً سوخت شد. در عمل، به‌دلیل اجرای ناصحیح آن توسط همان معاونتی که همچنان در جای خود باقی مانده، این قانون منجر به افزایش درآمد گروه‌های دیگر شد و پرستاران همچنان بسیاری از خدماتی را ارائه می‌دهند که هزینه آن را دیگران دریافت می‌کنند. این مسئله خود گواهی روشن بر نبود مدیریت صحیح و عدم پیگیری منافع واقعی پرستاران در این معاونت است، حال این معاونت چگونه مدعی سیاست‌های حمایتی برای پرستاران است!
وی تاکید کرد: از سوی دیگر، باید به یک نکته کلیدی و نادیده‌گرفته‌شده توجه داشت: ادعای کاهش مهاجرت پرستاران امروز بیشتر بر اساس کاهش درخواست صدور گواهی گود استندینگ (Good Standing) مطرح می‌شود. اما این معیار، دیگر شاخص قابل اتکایی برای سنجش واقعی مهاجرت نیست. در حال حاضر، بسیاری از کشورها با توجه به کمبود شدید نیروی پرستاری، روند جذب را تسهیل کرده و دیگر نیازی به ارائه گواهی گود استندینگ ندارند. بنابراین، پایین آمدن آمار صدور این گواهی الزاماً به معنای کاهش مهاجرت نیست. استناد به این آمار، تحریفی از واقعیت و تحلیلی نادرست از یک بحران جدی است.
اسماعیل شریعتی تاکید کرد: در چنین شرایطی، ادعای کاهش مهاجرت پرستاران به‌دلیل اقدامات حمایتی، بیش از آن‌که مبتنی بر واقعیت باشد، به یک شوخی تلخ شباهت دارد. رئیس سازمان نظام پرستاری کمتر از چهار ماه پیش در اظهاراتی صریح اعلام کرد بر اساس بررسی‌های میدانی، تمایل پرستاران به مهاجرت همچنان بالاست، و کاهش موقت مهاجرت به دلیل تعطیلات سال نو میلادی و کاهش جذب موقت برخی کشورها بوده و نباید آن را نشانه کاهش واقعی مهاجرت دانست. اما امروز معاونت پرستاری می‌گوید بر اساس اطلاعات سازمان نظام پرستاری، روند مهاجرت پرستاران به‌شدت کاهشی است! این نوعی تناقض در ارائه آمار است که باید از طریق سازمان نظام پرستاری شفاف‌سازی شود. و از طرفی آمار سازمان نظام پرستاری غیرواقعی است چون بر مبنای صدور گواهی گود استندینگ آمار مهاجرت را اعلام می‌کند، در حالی‌که امروز بسیاری از کشورها شرایط را تسهیل کرده‌اند و نیازی به گواهی گود استندینگ ندارند، پس به عبارتی آمار سازمان نظام پرستاری آمار قطعی و دقیقی نیست.
وی گفت: آنچه عملاً مهاجرت را برای بسیاری از پرستاران ناممکن ساخته، نه امید به آینده شغلی در کشور، بلکه کاهش شدید قدرت خرید و ناتوانی اقتصادی برای آغاز فرآیند مهاجرت است. با نرخ دلار ۸۲ هزار تومانی، بسیاری از پرستاران حتی از تأمین ابتدایی‌ترین هزینه‌های اقامت، اسکان و شرکت در دوره‌های معادل‌سازی در کشورهای مقصد عاجز هستند. این ناتوانی، نه نشانه‌ای از حمایت بلکه نشان‌دهنده فروپاشی توان اقتصادی پرستاران است.
شریعتی افزود: امروز اگر نقدی جدی به عملکرد معاونت پرستاری وجود دارد، دقیقاً به‌دلیل همین مسائل اساسی است. مهاجرت، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های فعلی حوزه پرستاری، موضوعی نیست که بتوان با آمارسازی یا شعارهای تبلیغاتی از کنار آن عبور کرد. این‌یک مطالبه روشن و جدی از معاونت پرستاری است که بپرسیم؛ شما چه کرده‌اید برای کنترل این بحران؟ چه اقدام مؤثری برای حفظ نیروهای انسانی کشور انجام داده‌اید؟ امروز باید با صراحت گفت که عملکرد این معاونت ضعیف است، و هیچ دفاع قابل قبولی از آن پذیرفته نیست، زیرا تنها معیار واقعی برای قضاوت، عملکرد است و جامعه پرستاری می‌داند این عملکرد چگونه بوده است.
این فعال حوزه پرستاری با اشاره به اینکه عملکرد ضعیف، سبب‌ساز انباشت مشکلات مزمن و در نهایت نارضایتی گسترده پرستاران در سراسر کشور شده است گفت: بنابراین، به نظر نمی‌رسد کاهش محسوسی در مهاجرت روی داده باشد و اگر هم قرار است این کاهش را به پای عملکرد مسئولان نوشت، نخست باید به‌طور دقیق مشخص شود این عملکرد چه بوده و چه تأثیر ملموسی بر زندگی حرفه‌ای و معیشت پرستاران گذاشته است. تا زمانی که پرستاران همچنان با اضطراب، تبعیض، فشار کاری و بی‌ثباتی شغلی مواجه‌اند، سخن گفتن از امیدآفرینی و سیاست‌های حمایتی، بیش از آن‌که واقع‌گرایانه باشد، شعاری تبلیغاتی تلقی می‌شود. ما معتقدیم امیدآفرینی واقعی نه در آمار و مصاحبه‌ها، بلکه در عمل، در تصمیم‌گیری‌های عادلانه، و در متن بیمارستان‌ها باید نمود پیدا کند.
وی افزود: معاونت پرستاری امروز باید با شفافیت پاسخ دهد؛ برای پرستاران چه کرده‌اید که کاهش مهاجرت را نتیجه اقدامات خود می‌دانید؟ تا زمانی که پاسخ مستند و روشن برای این پرسش ارائه نشود، جامعه پرستاری حق دارد این ادعا را نپذیرد و آن را تحریفی از واقعیت بداند. واقعیت این است که هیچ تغییر ملموس و مثبتی در وضعیت شغلی و معیشتی پرستاران اتفاق نیفتاده است که بتوان آن را به‌عنوان عاملی برای کاهش مهاجرت مطرح کرد. آنچه امروز شاهد آن هستیم، بیشتر ناشی از ناتوانی پرستاران در تأمین هزینه‌های مهاجرت است تا تمایل آن‌ها به ماندن در کشور. این واقعیت تلخ باید به رسمیت شناخته شود تا راه برای اصلاحات واقعی باز گردد.
شریعتی تاکید کرد: سیاست‌گذاران حوزه سلامت اگر صادقانه به دنبال حفظ سرمایه انسانی هستند، باید با پذیرش واقعیت‌ها، دست به اقداماتی مؤثر، شجاعانه و ساختاری بزنند، نه آن‌که با روایت‌های خوش‌بینانه و بی‌پشتوانه، از واقعیت‌های تلخ چشم بپوشند. ما از مسئولان کشور، به‌ویژه وزارت بهداشت، انتظار داریم به سخنان روشنگرانه و تأکیدات مکرر مقام معظم رهبری درباره جایگاه و نقش ارزشمند پرستاران توجه کنند. معظم‌له بارها فرموده‌اند: «پرستاری ترکیبی از شفقت، عاطفه و مسئولیت است. شغل پرستاری از شریف‌ترین و پُرافتخارترین مشاغل جامعه است.» این سخن، نه‌فقط یک جمله‌ی زیبا، بلکه مسئولیتی سنگین برای حاکمیت و دستگاه‌های اجرایی کشور ایجاد می‌کند که شأن و منزلت پرستار را در سیاست‌گذاری‌های خود لحاظ کرده و از شعار عبور کنند و به عمل برسند.
وی در پایان گفت: ما از وزارت بهداشت می‌خواهیم با تعیین‌تکلیف وضعیت معاونت پرستاری و بهره‌گیری از افراد دارای تجربه، شایستگی و محبوبیت در جامعه پرستاری، زمینه‌ساز تحول، امیدآفرینی واقعی و رفع مشکلات مزمن پرستاران شود. مطمئنا در این مسیر، وزارت بهداشت تنها نخواهد بود و تمامی جامعه پرستاری کشور، همدل و همراه، در کنار آن خواهند ایستاد. با انجام اقدامات اصولی، استفاده از نیروهای شایسته، و بازنگری جدی در سیاست‌ها و ساختارهای موجود، می‌توان روند مهاجرت را کنترل کرد و با افزایش رضایتمندی شغلی پرستاران، شرایطی فراهم ساخت که آنان با انگیزه و آرامش بیشتر، خدماتی مطلوب‌تر و شایسته‌تر به مردم عزیز کشورمان ارائه دهند.
