حجت‌الاسلام والمسلمین سیداحمد میرعمادی، استاد حوزه علمیه قم در گفتگو با خبرنگار مهر در تبیینی از نقش و کارکرد رجزها و شعارهای عاشورایی، این اشعار را یکی از ابزارهای مهم جنگ روانی، تبلیغاتی و اعتقادی در واقعه کربلا عنوان کرد.
وی اظهار کرد: امام حسین علیه‌السلام و یارانش در روز عاشورا با قرائت رجزهای حماسی و عرفانی، پیام‌هایی روشن، فصیح و تأثیرگذار را در میدان نبرد منتقل کردند که ضمن ایجاد رعب در دل دشمن، به تقویت روحیه رزمندگان جبهه حق نیز منجر می‌شد.
حجت الاسلام میرعمادی با اشاره به ساختار ادبی این رجزها افزود: این اشعار از نظر واژگان فصیح و بلیغ، از نظر معنا عمیق و پرمغز، و از نظر پیام، سرشار از مفاهیم بلند ایمانی، اخلاقی و عرفانی بودند.
وی با بیان اینکه این رجزها از عناصر محوری میدان نبرد عاشورا به‌شمار می‌رفتند، اهداف چهارگانه‌ای برای آنها برشمرد و گفت: معرفی شخصیت و شجاعت رزمنده به دشمن، تبیین باورها و اهداف جبهه حق، افشای فساد و جنایات سپاه دشمن، و ایجاد جنگ روانی برای تضعیف دشمن و تقویت جبهه اسلام از مهم‌ترین کارکردهای رجزخوانی در عاشورا بود.
استاد حوزه علمیه قم با اشاره به داده‌های تاریخی اعلام کرد: از میان ۷۲ یار شهید امام حسین علیه‌السلام، نام ۴۱ نفر در منابع آمده که در روز عاشورا اقدام به رجزخوانی کرده‌اند.
وی افزود: نافع بن هلال نخستین فردی بود که با نوشتن نام خود بر تیر، رجزخوانی کرد و تیر را به سوی دشمن پرتاب کرد.
حجت الاسلام میرعمادی در ادامه به نمونه‌هایی از رجزهای مطرح در روز عاشورا اشاره کرد و گفت: رجز حضرت ابوالفضل العباس علیه‌السلام با این مضمون «والله إن قطعتموا یمینی، إنی أحامی أبداً عن دینی…»
بیانگر تعهد به دین و دفاع از امامت بود.
وی افزود: علی‌اکبر علیه‌السلام در رجز خود اعلام کرد: «الحرب قد بانت له الحقایق و ظهرت من بعدها مصادیق…» که بر روحیه شهادت‌طلبی و ایستادگی در میدان تأکید داشت.
استاد حوزه علمیه قم با اشاره به رجز عمرو بن جناده، فرزند یکی از شهدای عاشورا، گفت:
«أمیری حسین و نعم الأمیر، سرور فؤاد البشیر النذیر…» و این رجز، تجلی ایمان و محبت به امام و رهبر دینی در میدان نبرد بود.
وی همچنین به رجز حبیب بن مظاهر اشاره کرد و اظهار داشت: «نحن أعلی حجة و أظهر، حقاً و أتقی منکم و أعذر…» که در آن، بر برتری جبهه حق از نظر ایمان، استدلال و تقوا تأکید شده است.
استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه امام حسین علیه‌السلام نیز رجزهای متعددی در روز عاشورا قرائت کرده است، گفت: در منابع تاریخی تا ۳۰ بیت رجز از امام حسین علیه‌السلام ثبت شده که مضامینی چون عزت، کرامت، ذلت‌ناپذیری و پایبندی به رسالت پیامبر را در بر دارد. از جمله این ابیات «الموت خیر من رکوب العار، والعار أولی من دخول النار…» و «أنا الحسین بن علی، آلیت أن لا أنثنی…»
میرعمادی در پایان با اشاره به تأثیرگذاری تاریخی و فرهنگی این رجزها خاطرنشان کرد: اشعار عاشورایی، تنها یک ابزار نظامی یا ادبی نبوده، بلکه رسانه‌ای مؤثر در انتقال مفاهیم دینی، انقلابی و معنوی در تاریخ اسلام محسوب می‌شوند.
