عوارض و موارد مصرف قرص دیابزید | راهنمای کامل مصرف گلی‌بن‌کلامید برای دیابت نوع 2
به گزارش سرویس اطلاعات دارویی پایگاه خبری ساعدنیوز، قرص دیابزید یا گلی‌بن‌کلامید (Glibenclamide) از داروهای شناخته‌شده برای کاهش قند خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع دوم است. این دارو با تحریک پانکراس برای ترشح بیشتر انسولین عمل می‌کند و معمولاً زمانی تجویز می‌شود که رژیم غذایی و ورزش به تنهایی برای کنترل قند خون کافی نباشند. اگرچه این دارو می‌تواند به‌طور مؤثری سطح قند خون را کاهش دهد، اما مصرف نادرست آن می‌تواند عوارض جدی به دنبال داشته باشد. در این مقاله قصد داریم عوارض، موارد مصرف و نکات مهم مربوط به قرص دیابزید را بررسی کنیم.
موارد مصرف قرص دیابزید (Glibenclamide)
دیابزید به عنوان یکی از داروهای گروه سولفونیل اوره، برای درمان دیابت نوع 2 تجویز می‌شود. این دارو معمولاً در مراحل اولیه بیماری، هنگامی که انسولین بدن به میزان کافی تولید می‌شود اما پاسخ‌دهی سلول‌ها به آن کاهش یافته، کاربرد دارد.
عملکرد اصلی دیابزید در تحریک سلول‌های بتا در پانکراس است تا انسولین بیشتری ترشح کنند. این فرآیند به کاهش قند خون کمک می‌کند و باعث بهبود علائم دیابت مانند تشنگی زیاد، خستگی و تکرر ادرار می‌شود. گاهی اوقات، دیابزید با داروهای دیگر ضد دیابت مانند متفورمین ترکیب می‌شود تا اثربخشی بیشتری داشته باشد.
عوارض قرص دیابزید که باید جدی بگیرید
استفاده از دیابزید بدون رعایت دستورالعمل‌های پزشکی می‌تواند منجر به افت شدید قند خون (هیپوگلیسمی) شود که علائمی چون لرزش، تعریق، ضعف، سردرگمی و در موارد شدید حتی بی‌هوشی دارد. این عارضه یکی از رایج‌ترین و خطرناک‌ترین مشکلات ناشی از مصرف نادرست دیابزید است.
از دیگر عوارض شایع این دارو می‌توان به مشکلات گوارشی مانند تهوع، استفراغ، اسهال و احساس نفخ اشاره کرد. در برخی بیماران نیز واکنش‌های پوستی مانند خارش، کهیر و بثورات جلدی گزارش شده است. در موارد نادر، دیابزید می‌تواند باعث بروز مشکلات خونی مانند کاهش پلاکت یا گلبول‌های سفید شود. چنانچه هر یک از این علائم را تجربه کردید، باید فوراً با پزشک تماس بگیرید.
نحوه صحیح مصرف دیابزید
مصرف دیابزید باید دقیقاً طبق تجویز پزشک انجام شود. معمولاً این دارو یک‌بار در روز، بعد از صبحانه مصرف می‌شود تا از بروز افت قند خون در زمان ناشتا جلوگیری شود. هرگز نباید مقدار مصرف را بدون نظر پزشک تغییر داد یا دارو را به‌طور ناگهانی قطع کرد.
اگر یک نوبت مصرف دارو را فراموش کردید، به محض یادآوری مصرف کنید، اما اگر زمان نوبت بعدی نزدیک است، نوبت قبلی را نادیده بگیرید و از دو برابر کردن دوز خودداری کنید. همچنین لازم است بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی یا کبدی قبل از مصرف این دارو با پزشک مشورت کنند، زیرا دیابزید ممکن است در بدن آن‌ها تجمع یابد و خطرناک باشد.
تداخلات دارویی مهم با دیابزید
قرص دیابزید ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد و موجب افزایش یا کاهش اثربخشی آن‌ها شود. از جمله داروهای مهمی که با دیابزید تداخل دارند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
داروهای ضد قارچ مانند کتوکونازول
ضد دردهای غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن
آنتی‌بیوتیک‌هایی نظیر کلاریترومایسین
داروهای قلبی مانند بتابلاکرها
همچنین مصرف همزمان الکل با دیابزید خطر افت قند خون را افزایش می‌دهد. بنابراین بهتر است بیمارانی که تحت درمان با دیابزید هستند، لیستی از داروهای مصرفی خود را در اختیار پزشک قرار دهند تا خطر تداخل کاهش یابد.
چه کسانی نباید از قرص دیابزید استفاده کنند؟
افراد زیر باید از مصرف دیابزید خودداری کنند مگر آن‌که پزشک تشخیص دیگری بدهد:
افراد مبتلا به دیابت نوع 1
زنان باردار یا شیرده
افرادی با سابقه واکنش آلرژیک به گلی‌بن‌کلامید یا داروهای مشابه
بیماران با نارسایی شدید کلیه یا کبد
همچنین افرادی که رژیم غذایی کم‌کالری یا روزه‌داری دارند باید با احتیاط بیشتری از این دارو استفاده کنند، چرا که این شرایط احتمال هیپوگلیسمی را افزایش می‌دهد.
سخن آخر
دیابزید می‌تواند برای بسیاری از بیماران دیابت نوع 2 انتخاب مؤثری باشد، مشروط بر اینکه طبق دستور پزشک و همراه با نظارت دقیق مصرف شود. کنترل منظم سطح قند خون، اصلاح سبک زندگی و آگاهی از عوارض جانبی، لازمه بهره‌مندی امن و مؤثر از این دارو است.
پیش از شروع مصرف دیابزید، حتماً پزشک خود را از شرایط پزشکی، داروهای مصرفی و وضعیت کبد و کلیه مطلع سازید. هرگز این دارو را به دیگران توصیه نکنید و در صورت بروز هرگونه علامت غیرمعمول، سریعاً به مراکز درمانی مراجعه کنید.
