انرژی اتمی؛ پاک، آینده‌دار، پایدار و پرتوان
به گزارش برنا، سیدطه‌حسین مدنی گفت: طبق آخرین برآوردها، کل ظرفیت تولیدی برق در کشور ۹۳ هزار مگاوات است. ۳۸ درصد این برق در نیروگاه‌های سیکل ترکیبی، ۲۶ درصد در نیروگاه‌های گازی، ۱۷ درصد در واحدهای بخار، ۱۳ درصد در نیروگاه‌های برق‌آبی، حدود ۴ درصد در نیروگاه‌های دیزلی و پراکنده، ۱ درصد در نیروگاه اتمی و حدود ۱ درصد هم در نیروگاه‌های تجدیدپذیر شامل زیست‌توده، برق‌آبی‌های کوچک، بادی، خورشیدی، بازیافت حرارت و سامانه‌های کوچک تولید می‌شود.
مدنی خاطرنشان کرد: با وجود این حجم از تولید برق، اما ایران طی سال‌های اخیر با یک چالش عمیق در این حوزه مواجه شده و امروز عمق این مشکل به صورت یک ناترازی 24 هزارمگاواتی برق بروز کرده است.
سایه فضای سیاسی بر یک موضوع فنی
وی خاطرنشان کرد: یکی از دلایل بروز این شکاف در تولید و مصرف را می‌توان عدم بهره‌مندی کشور از ظرفیت‌های برق اتمی دانست. کشور ما از ذخایر مناسب اورانیوم برخوردار بوده و دانش بهره‌برداری از انرژی اتمی هم تا حدودی در اختیار دانشمندان کشور است. اما متأسفانه طی سال‌های اخیر نوعی فضای سیاسی حول این موضوع علمی و فنی، مانع برخورداری کشور از این انرژی پاک و پایدار شده است.
طاها مدنی با اشاره به مزایای انرژی اتمی در مقایسه با سایر شیوه‌های تولید برق، گفت: انرژی اتمی علاوه بر اینکه با تولید برق پاک و بسیار زیاد همراه است؛ در مقایسه با انرژی‌های تجدیدپذیر به شدت قابل مدیریت است. این فناوری از نظر مدیریت‌پذیری و حتی سیکل عملیاتی، مشابه روش‌های تولید برق با سوخت‌های فسیلی است اما چند برابر این روش‌ها تولید برق دارد و به طور مستقیم هیچ کربنی تولید نخواهد کرد.
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند گفت: با این وجود کشور ما به دلیل همان فضای سیاسی و محدودیت‌های ایجاد شده طی این سال‌ها، فقط هزارمگاوات برق هسته‌ای در تنها نیروگاه اتمی کشور تولید می‌کند. این در حالی است که کشورهای جهان طی 60 سال اخیر سرمایه‌گذاری زیادی روی این موضوع داشته و برق اتمی در سبد انرژی آنها جایگاه ویژه‌ای دارد.
سهم برق اتمی در سبد انرژی کشورهای جهان
وی افزود: مثلاً ، ایالات متحده با داشتن 93 راکتور فعال و ظرفیت 91.5 گیگاوات برق هسته‌ای، در جایگاه نخست قرار دارد. فرانسه هم با 56 راکتور فعال، ظرفیت تولید بیش از 61 گیگاوات برق هسته‌ای دارد. چین هم یکی از کشورهای پیشرو در برق هسته‌ای است و با 52 راکتور، دارای ظرفیت 52 گیگاواتی است. روسیه هم با 38 راکتور فعال دارای توان هسته‌ای حدود 50 گیگاوات برق اتمی است. ژاپن بیش از 41 گیگاوات از توان تولید برق خود را از این روش به‌دست آوره است. کره جنوبی با 24 راکتور و حدود 24 گیگاوات، کانادا با 19 راکتور و حدود 14 گیگاوات، آلمان با 6 راکتور و 10 گیگاوات، هند با 22 راکتور و حدود 7 گیگاوات، بریتانیا با 15 راکتور و حدود 9 گیگاوات و اسپانیا با 7 راکتور و 7 گیگاوات در رده‌های بعدی توان تولید برق هسته‌ای قرار دارند.
برق اتمی پاک و ارزان است
وی در ادامه با بیان اینکه انرژی اتمی امکان تولید یکی از ارزان‌ترین برق‌های دنیا را فراهم کرده است؛ افزود: به همین دلیل یک نیروگاه با سوخت هسته‌ای، برق پاک و ارزانی را در اختیار کشورهای دارای این فناوری قرار می‌دهد. فرانسه یکی از کشورهایی است که برای تولید برق، تکیه بسیار بالایی به فناوری هسته‌ای دارد و البته موفق شده است ارزان‌ترین برق دنیا را در اختیار صنایع خود قرار دهد و برای آنها در بازار جهانی مزیت رقابتی ایجاد کند.
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند در ادامه با بیان اینکه پیشبرد برنامه هسته‌ای برای افزایش تولید و تثبیت جایگاه برق اتمی در سبد انرژی کشور یکی از ضروریات کشور است؛ گفت: برق اتمی به خوبی می‌تواند نیازهای داخلی و بخشی از ناترازی را رفع کند. به عنوان نمونه این برق ارزان می‌تواند در اختیار صنایع سنگین از جمله صنایع فولاد و ذوب‌آهن به عنوان صنایعی آلاینده و پرمصرف قرار گرفته و علاوه بر تأمین نیاز آنها، در کاهش آلودگی هوا هم اثرگذار باشد.
امکان برقی‌سازی حمل و نقل با تکیه بر انرژی اتمی
وی درباره چالش آلودگی هوا توضیح داد: 60 درصد آلودگی کشور از حمل و نقل نشأت گرفته است. برقی‌سازی حمل و نقل یکی از راهکارهایی است که برای کاهش آلودگی مطرح شده است. اما با توجه به ناترازی که در کشور وجود دارد؛ اجرای این برنامه چندان عملیاتی به نظر نمی‌رسد. انرژی اتمی می‌تواند به سهم خود در برقی‌سازی حمل و نقل و کاهش آلودگی هوا نقش‌آفرینی داشته باشد.
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند در ادامه خاطرنشان کرد: جدا از اهمیت کلی انرژی اتمی و مزایای آن در تأمین نیازهای داخلی به برق، ما در این حوزه باید به آینده هم نگاه داشته باشیم. در این بخش موضوع «میکررآکتورهای اتمی» مطرح می‌شود.
میکرورآکتورها، آینده فناوری هسته‌ای
مدنی افزود: میکرورآکتورها به عنوان یکی از جدیدترین مباحث انرژی اتمی، برای تولید برق در مقیاس کوچک و استفاده در مناطق مختلف طراحی شده‌اند. این نیروگاه‌های کوچک مقیاس را می‌توان مستقل از شبکه سراسری ایجاد کرد به همین دلیل می‌توان در مناطق دورافتاده آن را احداث و با این روش هزینه انتقال برق به این مناطق را کاهش داد.
وی توضیح داد: این نیروگاه‌های کوچک‌مقیاس را می‌توان برای تأمین برق، آب گرم و آب شیرین مناطق دور از دسترس و یا تأمین انرژی کشتی‌ها به کار گرفت. همچنین می‌توان از این فناوری برای تأمین برق پروژه‌های بزرگ مسکن استفاده کرد.
مدنی افزود: ارتفاع میکرو راکتورهای هسته‌ای بین ۵ تا ۱۰ متر است. ابعاد کوچک میکرو راکتورها امکان جابجایی آن را فراهم کرده است. این نیروگاه‌های کوچک عمدتاً با یک‌بار سوخت‌گیری می‌توانند ۵ تا ۱۰ سال فعالیت کرده و طی این مدت نیاز به سوخت‌گیری مجدد ندارند. طراحی برخی میکرو راکتورها قابلیت فعالیت ۲۰ ساله با یک‌بار سوخت‌گیری را فراهم کرده است. البته ممکن است با پیشرفت تکنولوژی، دوره سوخت‌گیری طولانی‌تر هم بشود.
وی گفت: با توجه به تهدیداتی که نسبت به صنعت هسته‌ای کشور وجود دارد و اخیراً هم بیشتر شنیده می‌شود؛ میکرورآکتورها با برخورداری از ابعاد کوچک و قابلیت جابجایی، از نظر پدافند غیرعامل و محافظت در برابر تهدیدات گزینه مناسبی خواهند بود.
تحقیق و توسعه میکرو راکتورهای هسته‌ای در جهان
مدنی با اشاره به کشورهای سرمایه‌گذار در میکرورآکتورهای هسته‌ای گفت: آمریکا، کانادا، روسیه، چین و ژاپن ازجمله کشورهایی هستند که به سمت توسعه میکرو راکتورهای هسته‌ای رفته‌اند. طراحی‌های مختلف میکرو راکتورهای هسته‌ای توان تولید بین ۵ تا ۴۴۰ مگاوات برق دارند. هزینه راه‌اندازی هر مگاوات از میکرو راکتورهای هسته‌ای در طرح‌های مختلف هم بین ۳ تا ۱۰ میلیون دلار برآورد می‌شود.
مطالبه‌گری بین‌المللی برای تکمیل زنجیره دانش اتمی
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند اظهار کرد: به‌طورکلی، پیش‌بینی می‌شود این فناوری با توجه به مزایای زیست‌محیطی و اقتصادی، در آینده نقش مهمی در تأمین انرژی پایدار جهان داشته باشد. به همین دلیل سایر کشورها هم در حال بررسی این فناوری و درصدد توسعه آن هستند. ایران باید با استفاده از تریبون‌های بین‌المللی مانند کنوانسیون تغییر اقلیم و رویداد سالانه کاپ، اهمیت توسعه این فناوری در کشور را گوشزد کند.
وی افزود: در مذاکراتی که بین ایران و آمریکا درباره موضوع هسته‌ای جریان دارد؛ تیم مذاکره ما درباره مناقشه اصلی یعنی ذخایر اورانیوم کشور، باید با نگاه علت و معلولی استدلال کند که چون زمینه مصرف این اورانیوم در ایران به دلیل محدودیت‌های بین‌المللی فراهم نبوده؛ این ماده ناچاراً انباشت شده است و بر همین مبنا بر رفع محدودیت‌های بین‌المللی برای ساخت نیروگاه‌های بیشتر و استفاده از این ذخایر برای تولید برق و رادیوداروها پافشاری کند. با این اقدام نگرانی طرف مقابل از انباشت اورانیوم در ایران هم رفع خواهد شد.
این کارشناس ارشد انرژی در پایان گفت: در این میان، مدیریت فعلی سازمان انرژی اتمی ایران و به‌ویژه دکتر محمد اسلامی، با نگاهی عمل‌گرا، ساختارمند و جدی به پیشبرد اهداف این حوزه پرداخته است. دکتر اسلامی، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران نشان داده که درک عمیقی از ابعاد راهبردی، فنی و اقتصادی انرژی هسته‌ای دارد و برخلاف نگاه‌های محافظه‌کارانه رایج، رویکردی فعال و مبتنی بر توسعه متوازن را در دستور کار قرار داده است. فعالیت‌های رسانه‌ای اخیر او همچون حضور اخیر ایشان در برنامه‌های گفت‌وگومحور و ارائه گزارش‌های شفاف، بیانگر تلاش برای اقناع افکار عمومی و جلب حمایت نخبگان و صنعت‌گران است. در این راستا، اندیشکده‌هایی چون «اندیشکده حکمرانی هوشمند» آمادگی دارند با تمام توان کارشناسی و تحلیلی خود در کنار مدیران آینده‌نگری مانند ایشان قرار گیرند و در پیشبرد این برنامه راهبردی، مشارکتی موثر و همه‌جانبه داشته باشند.
انتهای پیام
