به گزارش همشهری آنلاین فاطمه داوری، مدیر کل حفظ و احیای بناها و محوطه‌های تاریخی پیش از این به همشهری گفته بود که بالغ بر یک میلیون اثر تاریخی در کشور داریم و از این یک میلیون تا به حال فقط ۳۴ هزار اثر شناسایی و ثبت شده‌است. این فاصله شامل آثار زیر سطحی، محوطه‌های تاریخی و آثاری که هنوز در فرآیند ثبت و کاوش قرار نگرفته‌اند، می‌شود. اخیرا در بین همین آثاری که هنوز توفیق ثبت ملی پیدا نکرده‌اند، صدای تخریب با عوامل مختلف شنیده شده‌است. در بین عوامل تخریب آثار تاریخی، ساخت جاده، مجتمع تجاری، مسکن و مجتمع‌های ورزشی در نزدیکی یا روی محوطه‌های تاریخی یکی از مخرب‌ترین عوامل است. بعد از آن حفاری و قاچاق، مرمت غیر کارشناسی، تخریب عمدی (وندالیسم) و عوامل طبیعی قرار می‌گیرد. محافظت از میراث چند هزار ساله علاوه بر تخصیص بودجه و نیروی متخصص با مشارکت مردمی و آموزش امکان‌پذیر است. میراث فرهنگی، فقط چند بنای قدیمی یا اشیای باستانی نیست، گنجینه‌ای از هویت، حافظه، دانش و پیوندهای انسانی است و برای همین هم محافظت از آن ضروری است.
تخریب بیخ گوش تپه تاریخی کنار صندل
تازه‌ترین تخریب در حوزه میراث تاریخی و فرهنگی کشور در هفته اخیر به بخشی از محوطه تاریخی کنار صندل جیرفت در استان کرمان با همکاری دهیاری روستا برای تحقق خواسته مردم روستا و ساخت یک سوله ورزشی انجام شد که باعث ورود میراث فرهنگی و توقف روند اجرای این پروژه شده‌است. سیدرضا صالحی امیری، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری وصنایع دستی در نشست خبری خود خبر داد که با ساخت هر نوع سازه‌ای در این منطقه مخالفت شده‌است. ساخت و ساز در این محوطه تاریخی به بهانه توسعه، ثبت جهانی تپه کنار صندل را با مشکل روبه رو و هویت پنج هزار ساله این منطقه را خدشه دار می‌کند. جای خالی آموزش برای اهالی روستا در حفظ میراث کهن اینجا احساس می‌شود.
تخریب در چهار باغ پایین اصفهان
چند روز پیش در نیمه خرداد نیز عملیات حفاری شرکت برق در محدوده میدان شهدا تا چهارراه تختی اصفهان، بدون هماهنگی با اداره کل میراث فرهنگی و صرفا با مجوز شهرداری که منجر به کشف بقایای انسانی و قطعات سفالی شده بود از سوی اداره میراث فرهنگی استان متوقف شد. سید روح‌الله سیدالعسگری، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اصفهان اعلام کرد که این حفاری با عمق یک تا ۱.۵ متر برای جایگزینی کابل‌های فرسوده با کابل‌های جدید انجام و در حین آن، بقایای اسکلت انسانی و قطعاتی از سفال به دست آمده که نشان دهنده اهمیت تاریخی این محدوده است. این عملیات در زمان حاضر متوقف و بنا شده ادامه کار با حضور ناظر و کارشناسان میراث فرهنگی و بررسی دقیق آثار کشف‌شده باشد.
یک خانه قاجاری در تبریز در چنگال بیل مکانیکی
اواخر اردیبهشت دو خبر تخریب شنیده شد. یکی از خانه‌های تاریخی در تبریز در معرض تخریب قرار گرفت. این خانه که متعلق به دوره قاجار بوده و در خیابان بهار قرار داشت با استفاده از بیل مکانیکی تخریب شده و هنوز مشخص نیست که این تخریب توسط چه کسانی و با چه مجوزی انجام گرفته است. دیگری هم در شیراز بود که سوداگران عتیقه در فاصله حدود ۱۰۰ متری غرب کتیبه از دوره ساسانی در حوالی تخت جمشید با حفر گودالی عمیق، مدت‌ها حفاری غیرمجاز انجام داده و به شدت به سنگ‌نوشته آسیب رساندند. مسئولان وزارت میراث استان فارس علت را کمبود نیروی انسانی برای حفاظت می‌دانند.
حافظه جمعی در معرض تهدید و تخریب
نگاهی به تخریب‌های اخیر نشان می‌دهد تبدیل قدیمی‌ترین گرمابه قاجاری قزوین به کارگاه ساخت ظروف شیشه‌ای، تخریب سنگ نگاره های تمیره و قلعه های تاریخی گلپایگان در اصفهان، تخریب بیمارستان تاریخی مرسلین کرمان، تخریب کاشیکاری سرد در خانقاه مسجد جامع نطنز، آسیب در مدرسه چهارباغ اصفهان، عمارت تاریخی باغ زرشک اصفهان نیز در کمتر از یک سال اخیر اتفاق افتاده‌است و میراث فرهنگی از خطر تخریب در امان نیست. زمانی که یک اثر تاریخی تخریب می‌شود یا حتی بخشی از آن از دست می‌رود، بخشی از هویت و حافظه جمعی ما را هم با خود می‌برد.
