دولت برای فرار از پاسخگویی به دنبال واگذاری فوری سایپا است/ ملاک مشخصی برای تشخیص اهلیت متقاضیان وجود ندارد
یک کارشناس حوزه صنعت خودرو گفت: به نظر می‌رسد دولت بدون این که نتیجه واگذاری ایران‌خودرو مشخص شود، با عجله می‌خواهد سایپا را هم واگذار کند. شاید قصد دولت از این واگذاری‌ها این است که از پاسخگویی فاصله بگیرد و خودش را مطالبه‌گر نشان دهد، حتی اگر این روند در نهایت به نفع مردم نباشد.
ابراهیم شجاعت، کارشناس صنعت خودرو در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصاد آنلاین درخصوص واگذاری سهام سایپا گفت: در حال حاضر دو متقاضی اصلی برای سایپا وجود دارد، در یک طرف گروه کرمان موتور به همراه بانک شهر که با هم کنسرسیوم تشکیل داده‌اند و در طرف دیگر هلدینگ دات‌وان است که دقیقا مشخص نیست به کجا وابسته است، اما در این مدت سر و صدای زیادی به پا کرده است. این دو مجموعه در حال حاضر مهم‌ترین متقاضیان هستند، اما دولت هنوز به یک نظر یکپارچه و منسجم نرسیده است و گروه‌های مختلف در دولت، دیدگاه‌های متفاوتی دارند.
شجاعت افزود: در مورد واگذاری سایپا هم بحث اهلیت و هم بحث‌های اقتصاد سیاسی مطرح است، به هر حال هر کدام از این گروه‌ها به یک سری نهادهای سیاسی و اقتصادی متصل هستند و لابی‌هایی که وجود دارد، تأاثیر زیادی می‌تواند داشته باشد. در هر دو طیف هم در دولت افرادی هستند که ممکن است بخواهند از آن‌ها حمایت کنند و کار را پیش ببرند. باید دید در نهایت کدام طیف قدرت بیشتری نشان می‌دهد و در این بازی برنده میشود.
وی توضیح داد: نحوه تشخیص اهلیت متقاضیان یکی از همان نکاتی است که روشن نیست. اهلیت می‌تواند به معنای سابقه حضور شرکت و یا به نفرات و تیم مدیریتی آن شرکت بستگی داشته باشد.
وی توضیح داد: می‌توان گفت که کرمان موتور تا حدی اهلیت دارد، چون تجربه خودروسازی دارد، هرچند درباره همان هم می‌توان انتقاداتی وارد کرد که در این سی سال چه کارهایی انجام داده و چقدر موفق بوده است. اما در مورد هلدینگ دات‌وان، ممکن است بحث مالک مطرح شود. یک‌بار می‌گویند اهلیت به مالک برمی‌گردد، یک‌بار هم می‌گویند نه، مالکیت از مدیریت جدا است. وقتی مالکیت از مدیریت جدا باشد، با توجه به این که مدیران باسابقه زیادی در صنعت خودرو داریم، آن‌ها می‌توانند افراد کاربلد را استخدام کنند و به این ترتیب، بحث اهلیت و برنامه داشتن را به نوعی حل و فصل کنند.
این کارشناس صنعت خودرو گفت: نکته اینجا است که هنوز تعریف دقیق و قانونی مشخصی برای تشخیص اهلیت وجود ندارد و این موضوع تا حد زیادی به قضاوت‌های کیفی و کارشناسی وابسته است و می‌تواند محل اختلاف شود و هر کسی از زاویه‌ای این طناب را به سمت خودش بکشد. به طور کلی، نمی‌توان خیلی قطعی درباره بحث اهلیت نظر داد، باید دید در نهایت چه اتفاقی می افتد. به‌نظر می‌رسد بازی‌های قدرت و سیاست، تاثیر زیادی در این ماجرا دارد. بحث اهلیت بیشتر به بازی با الفاظ شبیه است و در نهایت قابل توجیه از سوی هر طرف خواهد بود.
شجاعت درخصوص نگرانی‌ها در مورد واگذاری سهام خودروسازان و عدم کارایی مناسب به دنبال آن نیز گفت: بحث افزایش بهره‌وری با واگذاری خودروسازان نیز یکی از همان چالش‌هایی است که مدت‌ها است با آن روبه‌رو هستیم. بارها بحث خصوصی‌سازی مطرح شده، جلساتی برگزار شده، اقداماتی صورت گرفته، اما در نهایت هیچ‌کدام از آن‌ها به نتیجه ملموس نرسیده‌اند.
وی گفت: در واگذاری ایران‌خودرو به کروز هم همین مسائل را داریم. گفته‌اند برنامه‌هایی دارند و قول‌هایی داده‌اند، اما این‌قدر شرایط می‌تواند تغییر کند که هر نتیجه‌ای ممکن است از دل آن بیرون بیاید.
وی گفت: برای سایپا هم همین داستان ممکن است تکرار شود. مثلا یکی از گروه‌ها برنامه‌ای برای داخلی‌سازی یا تولید محصولات جدید بدهد، اما این برنامه‌ها روی یک‌سری پیش‌فرض‌ها بنا شده باشد که مثل این که مذاکرات بین‌المللی به نتیجه برسد. اگر این پیش‌فرض‌ها محقق نشوند، طرف می‌تواند به راحتی از تعهداتش شانه خالی کند.
شجاعت عنوان کرد: این وضعیت به به سیاست‌ها و استراتژی‌های کلان صنعت خودرو برمی‌گردد که متاسفانه وجود ندارد. با تغییر افراد، کل خط‌مشی عوض میشود. مثلا وزیر قبلی تمرکز زیادی روی خودروهای برقی داشت، اما با آمدن وزیر جدید، این بحث تقریبا به فراموشی سپرده شده و حالا تا حدودی خودروهای هیبریدی در اولویت قرار گرفته‌اند.
به گفته شجاعت، وقتی سند و برنامه مشخصی وجود ندارد، هر دولتی که سر کار بیاید سیاست خودش را دنبال می‌کند و این وسط شرکت‌هایی که خصوصی می‌شوند، مالکینی خواهند داشت که به حداکثرسازی سود خودشان فکر می‌کنند. آن‌ها سودشان را خواهند برد، اما این که این فرایند چقدر به نفع مردم و کشور خواهد بود، مسئله‌ای است که باید مورد توجه قرار گیرد. وقتی سیاست مشخصی وجود ندارد، شرکت‌ها منافع خود را تامین می‌کنند.
شجاعت بیان کرد: سایپا خودروساز دوم کشور است و بهتر بود قبل از ایران‌خودرو که نماد صنعت خودرو ایران محسوب میشود، واگذار می‌شد. باید ابتدا سایپا به‌صورت آزمایشی و برنامه‌ریزی‌شده خصوصی‌سازی می‌شد و اگر نتایج مثبت بود، بعد سراغ ایران‌خودرو می‌رفتیم و اگر هم منفی بود، اصلاحات لازم را انجام می‌دادیم.
این کارشناس حوزه صنعت خودرو گفت: به نظر می‌رسد دولت بدون این که نتیجه واگذاری ایران‌خودرو مشخص شود، با عجله می‌خواهد سایپا را هم واگذار کند. شاید قصد دولت از این واگذاری‌ها این است که از پاسخگویی فاصله بگیرد و خودش را مطالبه‌گر نشان دهد، حتی اگر این روند در نهایت به نفع مردم نباشد.
