به گزارش ایرنا، گردشگری سلامت، نوعی از گردشگری است که به منظور حفظ، بهبود و حصول مجدد سلامت جسمی و روحی فرد به مدتی بیش از۲۴ ساعت و کمتر از یک سال صورت می گیرد؛ سال ۸۲ بود که توریسم درمانی از سوی وزارت بهداشت بیشتر با هدف اشتغالزایی برای دانش آموختگان پزشکی مورد توجه قرار گرفت اما بعد از ادغام سازمان میراث فرهنگی و سازمان ایرانگردی و جهانگردی، توریسم درمانی به صورت مستقل مطرح شد و گیلان بواسطه غنای بسیار در حوزه گردشگری، طبیعت درمانی و برخی شاخه‌های پزشکی همواره ظرفیتی برای گردشگری سلامت بوده است.
سخن یکی از دوستان پزشک که دیگر طبابت را کلا کنار گذاشته و تنها در حوزه زیبایی در گیلان فعالیت می‌کند، جلب نظر می کرد وقتی گفت: یک صبح خلوت کاری در کلینیک باز شد و ۱۱ گردشگر عرب زن و مرد وارد مطب شدند؛ منشی مطب گفت باید نوبت می گرفتید و یکی از مردان جلو آمد و منشی را متوجه کرد که زمان ندارند؛ از قبل جست و جو کردند و اینک از فرودگاه مستقیم به این کلینیک آمدند تا اگر امکان دارد خدمات زیبایی مطب را تا غروب دریافت کنند و ساعت چهار و نیم عصر به هتل‌شان در شرق گیلان بروند.
پزشک زیبایی ادامه داد: گردشگران عرب به صراحت از ارزانی قیمت‌ها سخن می گفتند و مبلغی دندان گیر هم برای اینکه فعالیت آن روز کلینیک به آنان اختصاص یابد، پیشنهاد کردند؛ هر چند سخت اما متوجهم کردند که بسیاری از هم‌قطاران‌شان مدت هاست گیلان را برای اقدامات زیبایی خود انتخاب کرده و حتی برای دریافت برخی خدمات پزشکی و دندانپزشکی نیز این استان را انتخاب می‌کنند و دلیلشان ارزانی، طبیعت بکر و غذاهای متنوع بود.
ارزانی خدمات بهداشت و درمان، اصلی ترین دلیل سفر گردشگران خارجی به ایران است که در کنار پیشرفت‌های علمی پزشکان ایرانی جایگاه توریسم درمانی را ارتقاء می دهد؛ در سال های اخیر، ارزان بودن عمل های زیبایی در ایران آنقدر سفر توریست های سلامت را به کشور رونق داد که موجب قوت یافتن راه اندازی تورهای درمانی شد، به طوری که این تورها علاوه بر تسهیل خدمات درمانی گردشگران، برای آنان هتل رزرو می کنند و تورهایی دو یا سه روزه ای را برای خانواده آنان تدارک می بینند تا با جاذبه های گردشگری کشور آشنا شوند.
گردشگری گیلان فرصتی نیازمند هدایت
شوک به گردشگری گیلان
گردشگری سلامت فرصتی برای ارز آوری
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان در روزهای اخیر خبر داد: ۲ دفتر خدمات مسافرتی در استان پس از گذراندن مراحل لازم برای نخستین بار موفق به دریافت مجوز گواهینامه حرفه‌ای گردشگری سلامت شدند.
ولی جهانی با اعلام این خبر گفت: گواهینامه حرفه‌ای گردشگری سلامت برای ۲ دفتر خدمات مسافرتی با اعتبار یکساله و به منظور فعالیت در حوزه جذب گردشگران داخلی و خارجی و ارتقاء سلامت و درمان در استان صادر شده است.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان اعلام کرد: دفاتری که نسبت به اخذ گواهینامه حرفه ای گردشگری سلامت اقدام می‌کنند، می‌توانند تحت نظارت وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در زمینه اخذ رویداد، تهیه بلیت، رزرو محل اقامت، مراکز درمانی طبیعی، مراکز پزشکی و درمانی مجاز و هرگونه خدمات گردشگری با رعایت قوانین و مقررات فعالیت کنند و این خدمات را به گردشگران داخلی و خارجی ارائه دهند. مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان گیلان افزود: با وجود توانمندی‌های متعدد پزشکی، مناطق درمانی طبیعی، ارزان بودن خدمات پزشکی، مناطق بکر و طبیعی، ظرفیت‌های عظیم گردشگری سلامت در استان و همچنین برنامه‌ریزی به منظور راه‌اندازی خطوط پروازی جدید، می‌توان به این ظرفیت بعنوان فرصت جدید به منظورجذب گردشگران خارجی از کشورهای بازار هدف و ارزآوری نگریست.
جهانی ادامه داد: دفاتری که نسبت به اخذ این گواهینامه اقدام می‌کنند، می‌توانند تحت نظارت وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در زمینه اخذ رویداد، تهیه بلیت، رزرو محل اقامت، مراکز درمانی طبیعی، مراکز پزشکی و درمانی مجاز و هرگونه خدمات گردشگری با رعایت قوانین و مقررات فعالیت کنند و این خدمات را به گردشگران داخلی و خارجی ارائه دهند.
با توجه به ظرفیت‌ها درجایگاه واقعی قرار نگرفتیم
سپیده آشفته پور لیلاکوهی مسئول پژوهش اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان در این زمینه گفت: گردشگری سلامت با ۲ مؤلفه اصلی گردشگری و سلامت از بخش‌های رو به رشد اقتصادی است که سهم بالایی از درآمدهای ارزی برخی از کشورها را به خود اختصاص داده و عوامل متعددی از جمله افزایش هزینه‌های خدمات پزشکی و درمانی در کشورهای توسعه یافته، ضعف پوشش بیمه در برخی کشورها و مشکلات در زمینه پیگیری‌های درمانی، زمان طولانی انتظار بیماران و افزایش سالخوردگی جمعیت موجب تقویت آن شده است.
وی می گوید: برای توریسم سلامت و یا گردشگری سـلامت تعاریف گوناگونی بیان شـده اسـت؛ سازمان جهانی گردشگری به طور خاص، گردشگری سلامت را چنین تعریف می کند: «اســـتفاده از خدماتی که به بهبود یا افزایش ســلامتی و افزایش روحیه فرد (با اســتفاده از آبهای معدنی، آب وهوا یا مداخلات پزشـکی) منجر می شـود و در مکانی خارج از محل سکونت فرد – که بیش از ۲۴ سـاعت اسـت – به طول می انجامد.».
وی عنوان کرد: شعار جهانی توریسم سلامت، امکانات و خدمات در حد کشورهای پیشرفته و قیمت ها و هزینه ها در حد کشورهای در حال توسعه است، بنا به تعریف سازمان جهانی گردشگری، هر تعریفی از این شاخه گردشگری باید به سه بعد زمان، مکان و هدف سفر اشاره کند.
این پژوهشگر بیان کرد: کسـب سـلامتی یکی از اهداف اصلی گردشگران برای سفر است؛ بنابراین در گردشگری پزشکی به دلیل اهمیت سلامت افراد، بهره برداران مقاصد این نوع از گردشگری باید استانداردهای لازم را در زمینه ارائه خدمات درمانی و پزشکی به گردشگران کسب کنند و از دانش فنی و علمی کافی برخوردار باشند.
وی ادامه داد: جی. سی. آی( JCI) گواهینامه‌ای برای اعتبارسنجی مراکز درمانی است که از سوی کالج جراحان آمریکا به منظور بهبود استاندارد خدمات بیمارستانی وضع شده و به تنظیم اصول و معیارهایی انجامید که مبنای تعیین اعتبار قرار گرفت؛ راهکار دیگری که در سایر کشورهای موفق در زمینه گردشگری سلامت اندیشیده شده است، ایجاد و راه اندازی دپارتمان پذیرش بیماران بین الملل (IPD) در بیمارستان است که بعنوان یک راهکار مناسب در سطح بین المللی مورد پذیرش و تایید قرار گرفته است.
آشفته پور افزود: IPD به منزله پیشخوان ارتباط بیمارستان با بیماران خارجی از نخستین تماس تا دریافت درمان و مراجعت به وطن و دریافت مراقبت‌های پس از عمل است.
وی اظهار کرد: با توجه به موقعیت جغرافیایی ایران تاریخچه علوم پزشکی، بهداشتی و درمانی کم هزینه و با کیفیت بالا، پیشرفت‌های چشمگیر در زمینه علوم پزشکی و تقویت ساختار بهداشت و درمان و پردرآمد بودن این صنعت، ایران از کشورهای مستعد توسعه گردشگری سلامت است و ضروری است برای حل مشکلات ناشی ازوابستگی به درآمدهای ارزی صادرات نفت، توجه خود را به این بخش از صنعت گردشگری متمرکز و برای آن برنامه ریزی کند.
وی ادامه داد: بر اساس ماده ۸۷ برنامه چهارم توسعه و اهداف سند چشم انداز ایران ۱۴۰۴ حمایت از توسعه گردشگری پزشکی از مهمترین سیاست های کلیدی دولت است از طرف دیگر اصل ۴۴ قانون اساسی دولت را موظف کرده است تا علاوه بر تامین امنیت سرمایه گذاری بخش خصوصی، راهکارهای توسعه این بخش را در تمامی ابعاد اقتصاد عملی سازد اما بنا بر آمارهای ارائه شده در رده بندی‌های صورت گرفته، ایران در مقاصد برتر جذب گردشگر سلامت در جایگاه واقعی نبوده و گام‌های نخستین را طی می کند.
این پژوهشگر افزود: ضعف بازاریابی و اطلاع رسانی، نظام‌مند نبودن و ضعف در ساختار عوامل عرضه و تقاضا، مسائل مرتبط با صدور ویزای پزشکی، ضعف زیرساخت‌های حمل ونقل به ویژه هوایی، چالش‌های کارت‌های اعتباری بین المللی و مشکلات حمل و نگهداری پول نقد در طول سفر، فقدان پوشش بیمه‌های بین المللی در کشور، حضور واسطه گران غیرقانونی و دلالان با وجود دارا بودن سطح بالای علمی بیمارستانها و مراکز درمانی، نداشتن گواهینامه‌های بین المللی از سوی این مراکز، ضعف قوانین در حوزه جرائم پزشکی از جمله موانع و چالش‌های این بخش از گردشگری کشور است.
آشفته پور تصریح کرد: استان گیلان نیز بـه دلیـل برخـورداری از جاذبه‌های طبیعی، تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و مذهبی شـرایط اقلیمـی معتدل و پتانسیل‌های بالقوه گردشگری سـلامت از جمله حضورپزشکان متبحر و با تجربه، وجود زیرساخت‌های درمانی بـا امکانات و تجهیزات مناسـب، مقصد مناسبی برای گردشگران داخلی و خارجی متقاضی خدمات سلامتی و درمانی است؛ اما به دلیل عدم ایجاد دپارتمان پذیرش بیماران بین الملل(IPD) در بیمارستانها و مراکز درمانی و برخی چالش های پیش رو نتوانسته است این پتانسیل بالقوه را به شکل شایسته به بالفعل تبدیل نماید. آشفته پور تصریح کرد: گیلان نیز بـه دلیـل برخـورداری از جاذبه‌های طبیعی، تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و مذهبی شـرایط اقلیمـی معتدل و پتانسیل‌های بالقوه گردشگری سـلامت از جمله حضورپزشکان متبحر و باتجربه، وجود زیرساخت‌های درمانی بـا امکانات و تجهیزات مناسـب مقصد مناسبی برای گردشگران داخلی و خارجی متقاضی خدمات سلامتی و درمانی است.
وی افزود: اما به دلیل عدم ایجاد دپارتمان پذیرش بیماران بین الملل(IPD) در بیمارستانها و مراکز درمانی و برخی چالش های پیش رو، این استان نتوانسته است این پتانسیل بالقوه را به شکل شایسته به بالفعل تبدیل کند.
وی ادامه داد: تاکنون سه دفتر خدمات مسافرتی موفق به دریافت گواهینامه حرفه ای گردشگری سلامت و همچنین راه اندازی یک وبسایت فعال این بخش در استان گیلان شده اند.
آشفته پور گفت: با توجه به این موارد به نظر می رسد که توسعه گردشگری پزشکی را می توان به عنوان یک راهبرد ملی در راستای افزایش درآمد کشور و به عنوان یک بازوی امنیت ملی دانست اما برای بهره‌برداری بهتر از این صنعت در حال رشد برنامه‌های هدفمند و مدون نیاز است و این مهم بدون شناخت شاخص‌ها و عوامل موثر امکان‌پذیر نخواهد بود.
وی تصریح کرد: کسب گواهینامه‌های استاندارد (داخلی و بین المللی) برای مراکز مرتبط باحوزه های گردشگری و سلامت، ایجاد هتل بیمارستان‌های استاندارد، توسعه خدمات IT، تشکیل واحد سلامت در همه مراکز درمانی و ایجاد بخش‌های VIP، بخش‌بندی بازار هدف و ثبت آمار دقیق این گردشگران از جمله پیشنهادات برای توسعه گردشگری سلامت است.
وی، شناسایی جایگاه گیلان در مقایسه با مقاصد رقیب، تهیه آمار و اطلاعات جامع مربوط به ارائه دهندگان خدمات درمانی و تندرستیبه این جمعیت، شناسایی واسطه‌گرها، بررسی نقش شرکت‌های بیمه و توسعه پوشش بیمه‌ای مناسب برای گردشگران درمانی را از دیگر پیشنهادات در این رابطه عنوان کرد.
گیلان رتبه سوم گردشگری سلامت
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان با بیان اینکه این استان رتبه سوم کشور را در بحث گردشگری سلامت داراست، گفت: پروژه‌های بسیاری در این حوزه در استان در دست اقدام است که ۱۲۰ هکتار از پروژه تاریخی، طبیعی ۴۰۰ هکتاری هفت دغنان با عنوان دهکده سلامت آماده سرمایه گذاری است.
(گسکر شهر تاریخی با یک‌هزار و ۲۰۰ سال قدمت در دل جنگل‌های منطقه هفت‌دغنان ضیابر صومعه‌سرا در استان گیلان است؛ محدوده این شهر شامل شهرهای ماسال، صومعه‌سرا و رضوانشهر بوده است و این شهر بر اساس کاوش‌های انجام شده، بزرگ‌ترین شهر باقیمانده از دوره اسلامی در شمال ایران است.)
ولی جهانی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: تعریف مسیری با عنوان «راه سلامت» یکی از اقداماتی است که برای همه شهرستان‌های استان در حال انجام است؛ در زمان حاضر این پروژه در پنج شهرستان اجرایی شده که بارزترینش پیاده راه ۲ کیلومتری سلامت چاف چمخاله لنگرود واقع در شرق گیلان است که با ۲۰۰ میلیارد ریال اعتبار با همکاری شهرداری انجام شده و قرار است این پیاده راه با چشم انداز طبیعی جنگل و دریا؛ شهرستان لنگرود را به رودسر متصل نماید.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان با تاکید بر اینکه بناست تا پیاده راه سلامت در همه شهرهای استان اجرایی شود، گفت: پل چوبی کیاشهر در همین راستا با کمک شهرداری مرمت شد و به اتمام رسید؛ پله‌های آبشار دودوزن سیاهمزگی بازسازی شد در لولمان در کنار سپیدرود ۸۰۰ متر راه سلامت به انجام رسید و ردیف اعتباری پیاده راه سلامت در بندرانزلی اخذ شده و منتظر اعتبار هستیم.
جهانی افزود: با توجه به استقبال گردشگران خارجی از خدمات درمان بیمارستان‌های استان در این راستا موافقت اصولی چندین پروژه گردشگری سلامت در جاده رشت به انزلی و سیاهکل صادر شده و سرمایه‌گذار ورود کرده و کارهایش در حال انجام است.
وی ادامه داد: پروژه‌های خوبی در خصوص گردشگری سلامت در دست اقدام است که نیازمند همکاری استانداری است؛ بیش از ۱۵۰ مورد تاسیسات گردشگری در کنار ساحل داریم که پیشنهاد کردیم محوطه ورودی آنها به سمت دریا باز شود و دستگاه‌های اجرایی اعم از منابع طبیعی، بنیاد مسکن و راه و شهرسازی محوطه‌های ساحلی دراختیار را به بخش خصوصی واگذار نمایند تا آنها بر اساس ضوابط میراث فرهنگی طرح سالم‌سازی دریا ایجاد کنند و به گردشگران خدمات دهند.
بر اساس پژوهش های انجام شده درآمد ناشی از هر گردشگر سلامت سه برابر گردشگر عادی است و می تواند در اشتغالزایی پایدار نقش اساسی ایفا نماید؛ توسعه گردشگری سلامت در گیلان استان را متحول و پایه ریز یک اقتصاد بدون وابستگی به نفت در کشور خواهد بود.
بررسی‌ها نشان می دهد که هر توریسم سلامت سه برابر توریسم عادی ارزآوری دارد؛ به طور دقیق تر پولی که در ایران از سوی بیماران خارجی هزینه می شود تنها ۳۰ درصد در بخش درمان است و مابقی صرف اقامت و گردشگری می‌شود.
امید که توجه بیش از پیش به صنعت گردشگری بویژه توریسم درمانی و نیز ورود بخش خصوصی در این حوزه زمینه ساز راهی برای وابستگی کمتر به نفت را فراهم آورد.
