خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها: خشکسالی بی‌امان بر فراز لرستان گسترده شده است. رودخانه‌ها یکی پس از دیگری خشک شده‌اند. چشمه‌های افسانه‌ای به خاطره‌ها پیوسته‌اند و زمین تشنه و بی‌پناه مانده است. اینجا در سرزمینی که روزی زمزمهٔ آب از هر کوه و دره‌اش به گوش می‌رسید، امروز تنها صدای خش‌خش برگ‌های پژمرده به گوش می‌رسد.
خرم‌آباد، بروجرد، کوهدشت، دورود، ازنا و الیگودرز؛ شش شهری که نامشان اکنون با بحران آب گره‌خورده است. از چشمهٔ «کیو» که روزی نماد زندگی بود تا رود خروشان «کشکان» که امروز به آبراهی نحیف تبدیل شده است. گویی طبیعت لرستان نفس‌های آخر را می‌کشد. آمارها هشدار می‌دهند که ۴۸ درصد مساحت لرستان درگیر خشکسالی بسیار شدید است و آب دهی رودخانه‌ها ۸۷ درصد کاهش‌یافته و سفره‌های زیرزمینی هر روز تهی‌تر می‌شوند.
اما این فقط یک بحران زیست‌محیطی نیست؛ این زنگ خطر برای آینده‌ای است که در آن حتی یک قطره آب نیز به اندازهٔ یک گنج ارزشمند خواهد بود. آیا زمان آن نرسیده که فریاد زمین را بشنویم؟
۴۸ درصد از مساحت لرستان دچار خشکسالی بسیار شدید شده است
بهروز مرادپور، مدیرکل هواشناسی لرستان شامگاه سه‌شنبه در جلسه شورای حفاظت از منابع آب لرستان گفت: در لرستان امسال به لحاظ بارشی وضعیت خوبی نداشتیم، به‌طوری‌که هم نسبت به سال گذشته و هم نسبت به بلندمدت کاهش بارش را داشتیم.
وی عنوان کرد: بیشترین کاهش بارش مربوط به شهرستان‌های پلدختر با ۶۵ درصد کاهش نسبت به سال گذشته و چگنی با ۶۲ درصد نسبت به سال گذشته بوده است. این در حالی است که میزان بارش‌های خرم‌آباد نیز نسبت به سال گذشته ۵۷ درصد کاهش‌یافته است.
مدیرکل هواشناسی لرستان، ادامه داد: فقط «شول آباد» در استان لرستان، شش درصد نسبت به سال گذشته افزایش بارش داشته است.
مرادپور ادامه داد: متوسط بارش‌ها در لرستان طی امسال نسبت به سال گذشته ۴۱ درصد کاهش‌یافته و نسبت به بلندمدت نیز ۳۸ درصد کاهش‌یافته است.
وی با اشاره به اینکه از ابتدای مهرماه ۱۴۰۳ تا پایان خردادماه ۱۴۰۴، یک درصد از مساحت لرستان به لحاظ خشکسالی وضعیت نرمالی داشته است؛ گفت: همچنین ۷ درصد از مساحت استان دچار خشکسالی خفیف و ۱۲ درصد مساحت استان خشکسالی متوسط، ۳۱ درصد از مساحت استان دچار خشکسالی شدید و ۴۸ درصد از مساحت لرستان نیز دچار خشکسالی بسیار شدید شده است.
مدیرکل هواشناسی لرستان افزود: آن یک درصد نرمال نیز مربوط به شهرستان‌های الیگودرز و دورود است.
مرادپور یادآور شد: همچنین میزان بارش‌های لرستان طی امسال نسبت به بلندمدت در تمام شهرستان‌ها کاهشی بوده است.
کاهش ۸۷ درصدی آب دهی رودخانه‌های لرستان
احمد گودرزی، معاون شرکت آب منطقه‌ای لرستان نیز در این جلسه اظهار داشت: کاهش بارندگی‌ها تأثیر شدیدی روی آب‌دهی رودخانه‌های لرستان گذشته است.
وی عنوان کرد: الان متوسط آب‌دهی کل رودخانه‌های لرستان حدود چهار دهم مترمکعب در ثانیه است که این عدد یعنی حدود ۴۰۰ لیتر بر ثانیه است.
معاون شرکت آب منطقه‌ای لرستان با بیان اینکه این عدد در سال گذشته و در همین موقع دو هزار و ۳۰۰ لیتر بر ثانیه بوده است؛ افزود: الان شاهد کاهش ۸۷ درصدی آب دهی رودخانه‌های استان نسبت به سال گذشته و کاهش ۹۱ درصدی نسبت به بلندمدت هستیم.
گودرزی ادامه داد: اکثر رودخانه‌های استان با افت آب‌دهی بالای ۸۰ درصد مواجه هستند.
«کشکان» تا چند روز دیگر کامل خشک می‌شود
وی با بیان اینکه میزان آب دهی رودخانه «کشکان» در پلدختر تنها ۱۵۰ لیتر بر ثانیه است؛ گفت: به‌احتمال خیلی زیاد این ۱۵۰ لیتر را هم در چند روز آینده نخواهیم داشت.
معاون شرکت آب منطقه‌ای لرستان گفت: اکثر رودخانه‌های لرستان در آستانه خشک‌شدن هستند.
گودرزی با بیان اینکه منابع آب زیرزمینی استان هم متأسفانه تحت‌تأثیر کاهش بارندگی‌ها قرار گرفته‌اند؛ ادامه داد: در پایان اردیبهشت‌ماه امسال ۸۰ سانتی‌متر افت سطح سفره‌های آب زیرزمینی را نسبت به مدت مشابه سال قبل شاهد بودیم.
وی گفت: این عدد معادل ۶۴ میلیون مترمکعب است.
کاهش شدید دبی آب چشمه‌ها و سفره‌های زیرزمینی
معاون شرکت آب منطقه‌ای لرستان با تأکید بر اینکه بیشترین مقدار افت سطح آب‌های زیرزمینی را در دشت‌های کوهدشت و رومشکان شاهد هستیم؛ گفت: این عدد در کوهدشت یک متر و ۲۳ سانتی‌متر و در رومشکان ۸۵ سانتی‌متر است. در دشت خرم‌آباد هم شاهد کاهش یک‌متری سطح آب‌های زیرزمینی بوده‌ایم. در دشت «چغلوندی» نیز حدود یک متر کاهش سطح آب‌های زیرزمینی را داشته‌ایم.
گودرزی بیان داشت: در بلندمدت هم حدود ۵۰۰ میلیون مترمکعب کسری آبخوان داریم و بیشترین مقدار افت هم مربوط به دشت کوهدشت به میزان ۲۰.۵ و دشت ازنا و الیگودرز به میزان ۱۰.۱ متر است، یعنی حدود ۳۱۱ میلیون مترمکعب از این ۵۰۰ میلیون مترمکعب در این دو دشت کسری آبخوان داریم.
وی با اشاره به افت شدید آب دهی چشمه‌های سطح استان لرستان گفت: میانگین دبی آب سه چشمه سطح شهر خرم‌آباد شامل «گلستان»، «سراب دارایی» و «مطهری» که حدود ۵۰ درصد آب شرب این شهر را تأمین می‌کنند، حدود ۲۶۸ لیتر بر ثانیه است که نسبت به سال گذشته و همین موقع، ۴۶ درصد و نسبت به بلندمدت ۵۲ درصد کاهش‌یافته است.
معاون شرکت آب منطقه‌ای لرستان، افزود: چشمه «کیو» و «گرداب سنگی» متأسفانه کامل خشک شده‌اند.
۶ شهر لرستان در وضعیت فوق بحرانی
یزدان نوری یزدان، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب لرستان نیز در این جلسه اظهار داشت: در حوزه تولید آب شرب در لرستان مدیریت نداریم، منابع آبی که قابل‌اتکا و برنامه‌ریزی باشد برای حوزه شرب در استان وجود ندارد و تأمین آب شهرها و روستاهای استان متکی به چشمه چاه و قنات است.
وی گفت: ۴۳ شهر کشور در مجموعه وزارت نیرو به‌عنوان شهرهای فوق‌بحرانی در بحث آب شرب معرفی شده‌اند که از این تعداد، شش شهر در استان لرستان قرار دارند.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب لرستان گفت: این شش شهر شامل خرم‌آباد، بروجرد، کوهدشت، دورود، ازنا و الیگودرز هستند.
نوری یزدان، گفت: بقیه شهرها نیز شرایط بحرانی دارند و پیش‌بینی ما این است که در شش شهر یاد شده نیز با تنش و بحران شدید آب مواجه می‌شویم.
متولیان دست‌به‌دامن حفر چاه‌های جدید شدند
وی با بیان اینکه هزار و ۵۰۰ لیتر کمبود آب در سطح شهرهای استان داریم؛ گفت: علی‌رغم تلاش صورت‌گرفته متأسفانه تنش آبی شهریورماه به اوایل تیرماه طی امسال منتقل شده است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب لرستان بیان داشت: در حال حاضر ۲۱ حلقه چاه در شهرهای استان در حال حفر و تجهیز هستند و در اواسط مردادماه وارد مدار می‌شوند.
نوری یزدان ادامه داد: همچنین حدود ۴۱ کیلومتر خط انتقال آب داریم و اگر شهرداری‌ها و فرمانداری‌ها همکاری کنند، می‌توانیم این خطوط انتقال را احداث کنیم. حدود ۱۶ هزار مترمکعب مخزن برای افزایش آب آوری برای شهرهای بحرانی در حال احداث هستند و امیدواریم در موعد مقرر به مدار بهره‌برداری برسند.
وی گفت: امیدواریم با حفظ وضع موجود، بهسازی و بازسازی تأسیسات و اجرای پروژه‌های جدید، بتوانیم حداقل تنش‌ها را داشته باشیم.
