پزشکان خانواده چگونه تاب‌آوری ذهنی را به جامعه هدیه می‌دهند؟

به گزارش خبرنگار مهر، ابراهیم نوری گوشکی متخصص پزشکی خانواده و عضو سازمان جهانی پزشکان خانواده (WONCA)، در یادداشتی که در اختیار خبرگزاری مهر گذاشت، نوشت:

انسان‌ها در کلیه مراحل زندگی خود با فشارها و شرایط ناگوار روبرو می‌شوند که این فشارها می‌تواند سلامت روانی و جسمانی آنان را تهدید نماید؛ هرچند، انسان توانایی مقابله با این فشارها را داشته و به زندگی خود ادامه می‌دهد.

تاب‌آوری، از ضروریات زندگی در دنیای کنونی است. مشکلات و فشارهای مختلف ناشی از محیط کار، زندگی شخصی و تغییرات سریع اجتماعی و بلایای طبیعی و … از جمله مسائلی هستند که فشارهای زیادی را بر افراد تحمیل می‌کنند. تاب‌آوری، مهارت مناسبی است جهت گذراندن مشکلات زندگی، حتی زمانی که شرایط نامطلوب و سخت وجود دارد. می‌تواند به انسان کمک کند تا خود را در این وضعیت دشوار حفظ نماید. رفتارهای تاب‌آورانه به انسان‌ها کمک می‌کند تا بر تجارب منفی چیره شده و آنها را به تجارب مثبت تبدیل کنند.

از آنجایی که پزشکی خانواده نوعی از طبابت است که در آن پزشکان خانواده به صورت مستقیم با خانواده‌ها در تماس هستند و مسئولیت مراقبت‌های پیشگیرانه را بر عهده دارند و پزشک سلامت‌نگر هستند، یعنی علاوه بر درمان بیماری، به بهداشت جسم و روان و محیط و تمامی عوامل مؤثر بر سلامتی افراد تحت پوشش خود نیز توجه دارند، به عبارتی به تمامی ابعاد سلامتی خانواده و جمعیت و عوامل تأثیر گذار بر سلامت افراد همچون آب، هوا، محیط و.. به خوبی آشنا هستند، احساسات و رفتارهای اطرافیان خود را درک می‌کنند و بر خود، اطرافیان و محیط خود اثر مثبتی دارند.

با ارتباط تنگاتنگ و نزدیک با افراد تحت پوشش خود، بیماران درباره نگرانی‌ها و چالش‌های خود با وی صحبت می‌کنند. بنا به مسئولیت فردی و اجتماعی، به جمعیت خود آموزش می‌دهند که موانع بخشی از زندگی هر انسان است و لذا بایستی با مشکلات کاملاً منعطف برخورد نمایند. آموزش می‌دهند که هر فرد مسئولیت شرایط خویش را به عهده دارد و منابع بیرونی را نبایستی سرزنش کند، هر چند برخی موانع از دست انسان خارج است مانند بلایای طبیعی، سیل، زلزله، از دست دادن عزیزان و....

پزشکان خانواده به افراد و خانواده‌ها آموزش می‌دهند که با پیدا کردن راه حل مؤثر، بر موقعیت و آینده خود تأثیر مثبت بگذارند. مهارت حل مسئله را به جمعیت خود آمورش می‌دهند، خود آگاهی و تصمیم‌گیری هشیارانه را آموزش می‌دهند و این آگاهی را به جمعیت خود انتقال می‌دهند. به جمعیت خود آموزش می‌دهند که وقتی با یک بحران دست به گریبان هستند، همواره خود را فردی نجات یافته تصور کنند تا بتوانند بر شرایط فائق آیند. آموزش می‌دهند تا هر موقع لازم است از مشاور یا اطرافیان کمک بگیرند.

لذا پزشکان خانواده، افراد تاب‌آوری در نظام سلامت دنیا هستند که هوشیارانه و آگاهانه عمل می‌کنند، دارای منبع کنترل درونی هستند، از مهارت‌های حل مسئله برخوردارند، ارتباط اجتماعی محکم دارند، مسئولیت اقدامات و تصمیمات خود را به عهده می‌گیرند و می‌توانند تاب‌آوری را به جامعه آموزش دهند.

شعار روز جهانی پزشکی خانواده در ۱۹ مه ۲۰۲۵ "ایجاد تاب‌آوری ذهنی در جهان در حال تغییر با پزشک خانواده" است. به همین دلیل نقش محوری پزشک خانواده در حمایت از سلامت روان، به این نام تعلق گرفته است.

در پایان شعری از شاعر بزرگ ایران، حکیم عمر خیام نیشابوری به شما تقدیم می‌شود:

تا دست به اتفاق بر هم نزنیم پایی زنشاط، بر سر غم نزنیم

خیزیم و دمی زنیم پیش از دم صبح کاین صبح بسی دمد، که ما دم نزنیم