ایرنابازار، در حالی که اخبار مربوط به واگذاری گروه خودروسازی سایپا این روزها بار دیگر در صدر توجهات قرار گرفته، گمانه‌زنی‌ها درباره ارزش واقعی این شرکت قدیمی و پرنفوذ در صنعت خودرو نیز افزایش یافته است. برای ارزش بلوک ۴۲ درصدی سهام شرکت سایپا رقم هایی در محافل مختلف شنیده می شود که به باور برخی کارشناسان، ممکن است همه ابعاد ارزش این مجموعه بزرگ را شامل نشود.
ارزش‌گذاری چنین شرکتی پیچیده‌تر از محاسبه ساده دارایی‌های فیزیکی یا صورت‌های مالی جاری است. سایپا با بیش از نیم قرن سابقه، نه‌تنها یکی از شناخته‌شده‌ترین برندهای صنعتی کشور است، بلکه در دل خود شرکت‌های زیادی را جا داده است. از زامیاد، سایپا دیزل، بن رو، پارس خودرو گرفته تا سایپا یدک و شرکت‌های تأمین قطعه مانند سایپا گام، مالیبل، سایپا پرس، ایدکوپرس، ایران کاوه و حتی نهادهایی مانند باشگاه فرهنگی و ورزشی سایپا و امدادخودرو و ... در تملک یا کنترل گروه سایپا هستند.
علاوه بر دارایی‌های فیزیکی، زمین‌ها و کارخانه‌های استراتژیک سایپا در نقاطی چون تهران، ساوه، کاشان، از ارزش‌گذاری‌های بالایی برخوردارند. در شرایط تحریم، بسیاری از تجهیزات موجود در خطوط تولید سایپا غیرقابل جایگزینی یا واردات هستند و همین موضوع به مفهوم ارزش جایگزینی اهمیت دوچندانی می‌دهد، رویکردی که از اواخر سال ۱۳۹۹ وارد فرآیندهای کارشناسی ارزش‌گذاری شد.
از دیگر مزیت‌های پنهان اما اثرگذار سایپا، سرمایه انسانی باتجربه و متخصص آن است؛ بدنه‌ای فنی و مدیریتی که در طول دهه‌ها فعالیت، دانش عملیاتی و زیرساختی انباشته‌ای را شکل داده که برای هر خریدار بالقوه، ارزشمند و زمان‌بر برای تکرار خواهد بود.
نکته قابل تأمل آن است که در اغلب فرآیندهای ارزش‌گذاری رسمی، دارایی‌های نامشهود مانند ارزش نشان تجاری، شهرت تجاری و جایگاه ذهنی در بازار به‌درستی محاسبه نمی‌شود. سایپا با همه نقدهایی که بعضا بر کیفیت و تنوع محصولاتش وارد است، همچنان یکی از شناخته شده‌ترین برندهای ایرانی محسوب می شود که رسیدن به این جایگاه برای رقبای جدید بسیار پرهزینه و گاه ناممکن خواهد بود.
با همه این اوصاف، خصوصی‌سازی سایپا اگرچه روی کاغذ واگذاری یک خودروساز است، اما در واقع، واگذاری یکی از مهم‌ترین دارایی‌های استراتژیک صنعتی کشور است؛ دارایی‌ای که قیمت‌گذاری آن باید بسیار فراتر از ترازنامه‌های رسمی و با در نظر گرفتن ارزش جایگزینی، ارزش برند، دارایی‌های نامشهود و موقعیت استراتژیک در صنعت خودرو انجام شود.
