به گزارش ایرنا، بامداد روز جمعه ۲۳ خردادماه و در پی حمله تروریستی رژیم صهیونی به تهران و تعدادی از شهرهای کشور، شماری از فرماندهان نظامی، دانشمندان و مردم غیرنظامی به شهادت رسیدند.
جمهوری اسلامی ایران در پاسخ به حمله وحشیانه رژیم صهیونیستی، عملیات وعده صادق ۳ را (شامگاه جمعه) با شلیک ده‌ها فروند موشک به سمت سرزمین‌های اشغالی آغاز کرد. مرحله دوم این عملیات نیز روز شنبه اجرا شد که گزارش‌های میدانی، تصاویرماهواره‌ای و شنود اطلاعاتی حاکی از اصابت مؤثر ده‌ها موشک به اهداف راهبردی است.
به منظور اطلاع بیشتر در ارتباط با نقض تمامیت ارضی کشور توسط رژیم صهیونیستی و قانون و مقررات بین المللی با «امیر ضیاءالدینی» دانش‌آموخته حقوق بینالملل عمومی و رئیس کانون وکلای دادگستری کردستان گفت و گویی انجام دادیم که شرح آن در ذیل می آید.
ایرنا: نقض تمامیت ارضی و حمله به خاک ایران از سوی رژیم صهیونیستی که با ادعای پیشدستانه انجام شد، آیا جایگاهی در قوانین بین‌المللی دارد؟
ضیاءالدینی: در نظام حقوق بینالملل، براساس ماده ۵۱ منشور ملل متحد، دفاع از خود (Self Defense) به معنای حق ذاتی دفاع فردی یا جمعی در صورت وقوع حمله مسلحانه به یک کشور، تا زمانی که شورای امنیت سازمان ملل متحد، اقدمات لازم را برای اعاده و حفظ صلح و امنیت بین المللی اتخاذ ننموده، مجاز است و هیچگونه تردیدی در مشروعیت آن نیست؛ اما در دفاع پیشدستانه یا پیشگیرانه از خود (Preventive Self-Defence) تعدادی از دولت‌ها از جمله ایالات متحده آمریکا به ویژه پس از حادثه 11 سپتامبر، با ارایه تفسیری موسع و فراقانونی از ماده ۵۱ منشور، این نظریه را مطرح کردند که دولت‌ها در صورت مشاهده شکل‌گیری تهدید ورای مرزهای سرزمینی خود، مجاز هستند از خود دفاع کرده و به مرکز تهدید تهاجم کنند.
با وجود این، به زعم بسیاری از صاحبنظران حقوق بینالملل، استناد به دفاع مشروع پیشدستانه، متاسفانه توجیهی برای کاربرد زور تلقی شده و از نظر منشور ملل متحد، اقدامی غیرقانونی و غیرقابل پذیرش محسوب می‌شود؛ بنابراین، حمله مسلحانه رژیم اسراییل به جمهوری اسلامی ایران و استناد این رژیم به تئوری دفاع مشروع پیشدستانه، با توجه به اینکه اساسا هیچگونه تهدید فوری یا قطعی توسط دولت ایران علیه این رژیم وجود نداشته و در مقابل، دولت ایران در حال انجام مذاکرات دو جانبه در خصوص مسایل هسته‌ای خود بوده و اینکه اصولا ماده ۵۱ منشور به هیچ وجه، به حق حمله به دولت دیگر به دلیل ترس از اینکه آن دولت در حال ساخت یا طراحی سلاح‌های قابل استفاده در حمله آتی است، اشاره‌ای ندارد.
در مجموع، استناد رژیم اسراییل به دفاع مشروع پیشدستانه، غیرقابل پذیرش تلقی می‌شود و بدون تردید، حمله مسلحانه رژیم اسراییل به تمامیت سرزمینی ایران، به موجب قطعنامه ۳۳۱۴ مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال ۱۹۷۴، مصداق بارز تجاوز نظامی تلقی و نقض صریح قاعده آمره منع توسل به زور در حقوق بینالملل طبق بند چهار ماده ۲ منشور ملل متحد محسوب می‌شود.
ایرنا: حمله به تاسیسات هسته‌ای کشورها چه خطرهای انسانی و محیط زیستی می تواند به دنبال داشته باشد؟
ضیاءالدینی: تاسیسات هسته‌ای نباید تحت هیچ شرایطی هدف حمله قرار گیرد چرا که می‌تواند به انسان‌ها و محیط زیست آسیب جدی برساند. چنین حملاتی پیامدهای جدی برای ایمنی، امنیت و پادمان‌های هسته‌ای، همچنین صلح و امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی دارد. تاسیسات هسته‌ای معمولا حاوی مواد خطرناک و رادیو اکتیو است و حمله به این تاسیسات می‌تواند منجر به نشت مواد رادیواکتیو شود که برای محیط زیست و سلامت انسان‌ها بسیار خطرناک است.
نکته مهم آنکه با توجه به پراکندگی و گستردگی تاسیسات هسته‌ای ایران حمله به آنها خطر و فاجعه‌ای زیست محیطی از منظر تشعشعات رادیو اکتیو در پی خواهد داشت. فاجعه چرنوبیل در ۲۶ آوریل ۱۹۸۶ در نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل در شمال اکراین، مثال بارزی در مورد خطرهای فاجعه‌بار انتشار مواد رادیواکتیو در جو برای محیط زیست، سلامت جسمی و روانی انسان‌هاست؛ در مجموع، مطابق مقررات آمره حقوق بینالملل، حمله به تاسیسات هسته‌ای صلح‌آمیز یک کشور طبق حقوق بینالملل مطلقا ممنوع است.
ایرنا: مبنای حقوقی پاسخ ایران و دفاع مشروع چیست؟
ضیاءالدینی: دولت جمهوری اسلامی ایران طبق ماده ۵۱ منشور ملل متحد، از حق ذاتی دفاع از خود (دفاع مشروع) برخوردار است. بطور قطع، حملات ایران، با رعایت شرط تناسب در دفاع به هدف بازدارندگی و دفع حمله طرف مقابل انجام شده است. از سوی دیگر، ایران با توجه به عدم مداخله سازمان ملل متحد، چاره‌ای جز حملات نظامی متقابل و دفاع از خود ندارد و این موضوع یعنی توسل به دفاع مشروع توسط دولت ایران به اطلاع شورای امنیت سازمان ملل متحد رسیده است. بنابراین، کمترین تردیدی در مشروعیت دفاع و حملات موشکی و پهپادی قوای مسلح جمهوری اسلامی ایران در پاسخ تجاوز نظامی رژیم اسراییل به تمامیت سرزمینی ایران وجود ندارد.
ایرنا: مسوولیت نهادهایی مانند سازمان ملل و شورای امنیت و حتی آژانس بین‌المللی در قبال حمله رژیم صهیونی به ایران چیست؟
ضیاءالدینی: شورای امنیت سازمان ملل متحد مطابق ماده ۲۴ منشور ملل متحد، مسوول اصلی حفظ صلح و امنیت بین‌المللی است و در این رابطه تکالیف ذاتی برای تصمیم‌گیری دارد. مسوولیتی که در مواردی شورا در کوتاه‌ترین زمان ممکن با احراز ماده ۳۹ منشور یعنی تحقق «تهدید علیه صلح، نقض صلح یا عمل تجاوز»، به سایر مواد فصل هفتم برای «اعاده صلح» باید بدان متوسل شود. اما متاسفانه عملکرد سال‌های اخیر شورای امنیت سازمان ملل، تحت تاثیر مداخله قدرت‌های بزرگ از جمله ایالت متحده آمریکا و در پرتو وجود حق وتو، ناکارآمدی این نهاد را در انجام وظیفه ذاتی خود که همانا حفظ و اعاده صلح و امنیت بین المللی است، بیش از پیش آشکار ساخت.
در مورد اخیر، نشست اضطراری شورای امنیت سازمان ملل ساعاتی پس از حمله رژیم اسرائیل به خاک ایران با عنوان «تهدیدات علیه صلح و امنیت بین‌المللی» به درخواست جمهوری اسلامی ایران برگزار شد، اما فاقد نتیجه و بدون صدور بیانیه‌ایی در محکومیت تجاوز نظامی رژیم اسراییل به پایان رسید.
بنابراین بدون تردید سازمان ملل متحد از انجام مسوولیت‌های قانونی خود در واکنش به حمله مسلحانه نامشروع رژیم اسرائیل به ایران اخیر قصور ورزیده است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به عنوان یک ناظر و تسهیل‌کننده در زمینه انرژی هسته‌ای فعالیت می‌کند و هدف اصلی آن، اطمینان از این است که انرژی هسته‌ای در راستای صلح و توسعه به کار گرفته شود. بدون تردید حمله به تاسیسات هسته‌ای، نقض مقررات حقوق بینالملل و اساسنامه آژانس تلقی می شود.
آژانس در راستای انجام وظایف خود باید ضمن محکومیت رسمی اقدام نامشروع رژیم اسراییل در حمله به نیروگاه هسته‌ایی نطنز، در راستای انجام وظایف خود در زمینه نظارت بر ایمنی هسته ایی، باید اقدامات عاجل و موثری را در این خصوص به عمل آورد.
