به گزارش خبرنگار ایرنا، علیرضا نصرآبادی روز دوشنبه در نشست خبری به مناسبت روز جهانی مقابله با بیابان‌زایی و خشکسالی افزود: این کانون‌ها در همه شهرستان‌ها پراکنده است و سالانه خسارتی بیش از ۸۴۵ میلیارد ریال به زیرساخت‌ها وارد می‌کند.
وی افزود: خراسان جنوبی با مساحت ۱۵ میلیون و ۷۹ هزار هکتار، حدود ۹ درصد مساحت کل کشور را به خود اختصاص داده که بیش از ۹۶ درصد آن شامل عرصه‌های طبیعی است و به‌صورت حوزه‌های آبخیز تحت مدیریت جامع و سیستمیک قرار دارد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی با بیان اینکه ۳۶ درصد از این عرصه‌ها بیابانی و ۵۰ درصد دیگر مراتع کم‌تراکم بیابانی است، گفت: این استان به‌دلیل قرار گرفتن در کمربند خشک و نیمه‌خشک نیم‌کره شمالی، از منابع آبی بسیار محدود، نزولات جوی اندک، تبخیر سالانه بالا و پوشش گیاهی ضعیف برخوردار است.
تغییر اقلیم و تشدید بیابان‌زایی
وی با اشاره به تأثیر تغییرات اقلیمی بر وضعیت بیابان‌زایی افزود: تغییر اقلیم یک پدیده خزنده اما تأثیرگذار است که امروز نه‌فقط در کشور ما، بلکه در بسیاری از کشورهای خشک دنیا به یک تهدید زیست‌محیطی تبدیل شده و منجر به افزایش خشکسالی، تشدید بیابان‌زایی و بروز طوفان‌های گرد و غبار شده است.
نصرآبادی ادامه داد: بیابان‌زایی به معنای تخریب سرزمین در مناطق خشک، نیمه‌خشک و خشک نیمه‌مرطوب است که به کاهش تولید بیولوژیک اراضی منجر می‌شود و ناشی از عوامل انسانی و اقلیمی است.
وی بیان کرد: برای مقابله با آن ابتدا باید شناخت دقیقی از نوع خاک، شدت فرسایش و شرایط باد منطقه داشته باشیم تا بتوانیم اقدامات مؤثر برای کنترل فرسایش بادی و کاهش خسارات انجام دهیم.
اقدامات اجرایی برای مقابله با بیابان‌زایی
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی گفت: از سال ۱۳۵۸ تاکنون اقدامات متعددی برای مقابله با بیابان‌زایی در استان انجام شده و این روند پس از تأسیس استان خراسان جنوبی در سال ۱۳۸۳ با شتاب بیشتری ادامه یافته است.
وی ادامه داد: تاکنون در اکثر کانون‌های بحرانی فرسایش بادی استان پروژه‌های بیابان‌زدایی در حال اجراست.
نصرآبادی یادآور شد: در سال ۱۴۰۳، بیش از ۴۰۸ هزار هکتار نهال‌کاری، ۵۵۰ هزار هکتار مدیریت روان‌آب، ۵۵۰ هزار هکتار بذرکاری، ۱۸ میلیون و ۵۴۰ هزار هکتار تهیه طرح مقابله با بیابان‌زایی و پنج هزار و ۵۶۶ هزار هکتار تهیه طرح مدیریت جنگل‌های دست‌کاشت انجام شده است.
وی افزود: سیاست ما انتخاب گونه‌های بومی مقاوم به خشکی، احیای دانش بومی، توسعه بیمه‌های خشکسالی و جلوگیری از اجرای پروژه‌های پرمصرف آبی در مناطق خشک است.
هدف‌گذاری اجرای طرح جهادی احیای بیابان در یک میلیون و ۱۰۰ هزار هکتار
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی گفت: سال گذشته طرح جهادی توسعه و احیای سه میلیون هکتار از اراضی بیابانی مصوب شد که این طرح در ۱۸ استان با وضعیت بیابانی آغاز و اکنون در ۲۲ استان پیگیری می‌شود.
وی اضافه کرد: اعتبارات مصوب برای این طرح بالغ بر ۲ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان تعیین شده و هدف آن احیای یک میلیون و ۱۰۰ هکتار از اراضی بیابانی در استان است.
نصرآبادی ادامه داد: اعتبار این طرح از محل فروش اموال دیده شده و از زمان تخصیص اعتبار این طرح اجرا و به مدت سه سال با مشارکت دهیاری‌ها، بخشداری‌ها و فرمانداران برنامه‌ریزی و اجرا خواهد شد.
گردوغبار؛ چالش جدی برای سلامت و کشاورزی
وی با اشاره به آثار مخرب پدیده گرد و غبار تصریح کرد: ذرات گرد و غبار تا ارتفاع ۶ کیلومتری در جو صعود کرده و تا شعاع ۶ هزار کیلومتری منتقل می‌شوند و دید افقی را کاهش می‌دهد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی بیان کرد: تولیدات کشاورزی را بین پنج تا ۳۰ درصد کاهش داده و خطر بیماری‌هایی مانند آسم، مننژیت و آسیب‌های ریوی و پوستی را افزایش می‌دهد.
وی افزود: با افزایش هر ۱۰ میکروگرم بر متر مکعب در ذرات معلق کوچکتر از ۱۰ میکرون، میزان مرگ و میر تا یک درصد افزایش می‌یابد. این یک زنگ خطر جدی برای سلامت عمومی مردم است.
منشأ گرد و غبار؛ داخلی و خارجی
نصرآبادی در ادامه منشأ گرد و غبار را ترکیبی از عوامل داخلی و خارجی دانست و گفت: در داخل کشور، بادهای ۱۲۰ روزه در شرق و جنوب شرق، وجود دو کویر بزرگ و اراضی بیابانی از جمله عوامل اصلی هستند.
وی عنوان کرد: از سوی دیگر، عمده منشأهای خارجی مربوط به کشورهای عراق، سوریه، افغانستان و ترکمنستان است که از سال ۱۳۸۵ تاکنون تأثیر بیشتری بر کشور داشته‌اند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی افزود: از طریق پایش ماهواره‌ای و داده‌های هواشناسی، کانون‌های گرد و غبار شناسایی و مدل‌سازی مسیر حرکت ذرات معلق انجام شده که این داده‌ها برای طراحی راهکارهای مقابله ضروری هستند.
راهکارهای مقابله با گرد و غبار
وی با تأکید بر اهمیت مدیریت ریسک پیش از وقوع بحران گفت: در چرخه مدیریت ریسک، تمرکز بر اقداماتی است که پیش از بروز پدیده گرد و غبار قابل انجام است.
نصرآبادی بیان کرد: ایجاد کمربند سبز در اطراف شهرها، افزایش فضای سبز شهری، توسعه مراکز درمانی، کنترل منابع ساکن گرد و غبار، مدیریت صحیح منابع آب و خاک و ارتقای آگاهی عمومی از جمله راهکارهای مقابله با گرد و غبار است.
