به گزارش خبرنگار ایرنا، فرش به عنوان کف پوشی مناسب و نرم به عنوان یکی از لوازم اصلی در هر خانه ایرانی بوده و جایگاه آن در فرهنگ ایرانی خاص و غیرقابل جایگزین است.
این کف پوش علاوه بر القای حس آرامش و گرما در منازل از دیرباز از جنبه‌های زیبایی، ارزش هنری، اقتصادی و فرهنگی نیز مورد توجه بوده و دارای جایگاه ویژه ای در جهان است به طوریکه از آن به عنوان هدیه ای ارزشمند نیز استفاده می شود و برای ارج نهادن بسیار به طرف مقابل آن را پیش کش می‌کنند.
در این میان فرشهای دستباف علاوه بر اینکه به کارگیری مواد طبیعی در آن مانند پشم، پنبه، ابریشم و سایر الیاف طبیعی، آن را از ابعاد مختلف دارای اهمیت کرده به دلیل آمیختگی با هنر، خلاقیت و هنر دست ارزشی صدچندان یافته است.
این فرش‌ها که مانند شعری موزون با طرح های پرپیچ و خم بافته می شوند، نمادی از هنر و فرهنگ ایرانی بوده و در سراسر جهان شناخته شده‌اند و سرشار از تاریخ و سخن هستند.
فرش دستباف ایران از نظر اقتصادی، یکی از مهم‌ترین کالاهای صادراتی غیرنفتی است و باعث ایجاد اشتغال و درآمدزایی می‌شود. از نظر سلامتی، فرش دستباف به دلیل استفاده از الیاف طبیعی، عایق حرارتی خوبی است و در فصل سرد گرما را حفظ و در فصل گرم خنکی را ایجاد می‌کند.
زنجان در تقسیم جغرافیایی فرش، رتبه پنجم کشور را دارد
زنجان از قطبهای فعال در زمنیه فرش و قالیبافی است که شهرتی جهانی دارد. فرش دستباف زنجان یکی از صنایع دستی مهم و پرسابقه در استان است. این فرش‌ها با توجه به طراحی‌های متنوع، رنگ‌های خاص و کیفیت بالا، در داخل و خارج کشور طرفداران زیادی دارند. فرش زنجان معمولاً با الگوهای هندسی و طرح‌های سنتی بافته می‌شود و در رنگ‌های روشن و پخته، مانند قرمز تیره، قهوه‌ای و آبی روشن دیده می‌شود.
فرشهای قلتوق، بیدگینه، ابریشم، خمسه و فرش پشمی با طرح های لچک ترنج و تراکم بالا در رج‌ها از جمله فرش های زنجان است که فرش بیدگینه معروف به فرش آهنی بوده که طرح قدیمی آن حاجی اورنگی و طرح جدید آن چهارقد و ریزماهی افشار است.
یکی از فروشندگان فرش در زنجان گفت: زنجان یکی از استانهای فرش‌خیز کشور بوده و از نظر تقسیم جغرافیایی فرش، رتبه پنجم کشور را دارد.
محمد عباسی با بیان اینکه فرشهای متنوعی در این استان بافته می شود، افزود: از نظر بافندگان، سرمایه های بسیاری در استان داریم، فرش های درشت بافت و فرش های ابریشم بافت ریز ۸۰ رج هم با رنگ ها و طرح های متنوع در مناطق مختلف زنجان بافته می شود.
وی اظهار داشت: فرش های استان به ترتیبِ سرمایه ای شامل فرش ابریشم، بیدگینه و قلتوق که ثبت جهانی هم شده است، فرش های ماهی زنجان، لچک ترنج، پنج متنها و فرش های تک پود و یک سری فرشهای محلی درشت بافت است که خمسه بافت نام دارد و بیشتر در منطقه خدابنده بافته می‌شود.
عباسی گفت: جدیدا در تعدادی از روستاهای استان نیز یکسری تابلو فرش ها بافته می شود، فرشهایی نیز هنری و مخصوص تجار است، مانند تجار قم و تبریز که در زنجان توسط بافنده های بسیار ارزشمند، هنرمند و زحمتکش بافته می شود.
وی تاکید کرد: به طور کلی در کشور فرشهای متنوعی بافته می شود و فرش ایرانی به لحاظ کیفیت و زیبایی در کل جهان بی نظیر و شاخص است.
۳۰ هزار نفر در زنجان فرشباف هستند
یک استاد و مربی فرشبافی در زنجان گفت: در استان زنجان ۳۰ هزار نفر بافنده داریم که اگر سه مورد مهم را رعایت کنند، دسترنج آنها به نتیجه مطلوب رسیده و با قیمت مناسبی به فروش می رود.
فاطمه خانی افزود: این موارد شامل طرح و نقشه، رنگ آمیزی، مواد اولیه و بافت است که در مرحله آخر نیز هنر پرداخت فرش، گره، شیرازه و برجسته سازی است که اگر بافندها به این سه مورد توجه و نکات را رعایت کنند هنر دست آنها بسیار با کیفیت و ارزشمندتر خواهد بود.
وی با بیان اینکه فرشبافان باید از طراحان کمک بگیرند و بهتر است از طرح های جدید استفاده کنند، اظهار داشت: استقبال از این هنر از سوی نسل جدید افزایش یافته است و بیشتر به چشم هنر به آن نگاه می شود.
خانی تصریح کرد: دانش آموزان و مهارت آموزان و حتی برخی مشاغل مانند کادر درمان به سوی این هنر و صنعت دستی سوق داده می شوند تا دست‌ورزی کنند.
وی ادامه داد: استقبال از فرشبافی افزایش یافته و ابعاد فرش ها کوچکتر شده است و در قسمت تابلو فرش به صورت کامپیوتری بافته می‌شود و این ذوق بیشتری برای بافندگان دارد.
از ۳۰ هزار بافنده در استان تنها پنج هزار نفر بیمه هستند و این نیازمند حمایت اداره کل صنعت و معدن است.خانی آموزش صحیح به نسل جدید برای بافت اصولی فرش را بسیار مهم دانست و گفت: روش های جدید و کدبافی کارها را آسانتر کرده است و کسی که هیچ سررشته ای از بافت فرش ندارد با یک هفته آموزش صفر تا ۱۰۰ بافت فرش را می آموزد و اگر نیاز به چله کشی باشد آموزش های دیگری نیز ارایه می شود.
وی با بیان اینکه بافندگان فرش آینده روشن و آرزوهای خود را بر آن نقش می زنند، خاطرنشان کرد: افرادیکه از دوران بچگی فرش بافته اند خاطرات بسیار خوبی از این صنعت هنر دارند و حتی اگر سالها آن را کنار گذاشته باشند باز هم علاقه مند هستند به آن دوران بازگردند.
خانی با اشاره به آرامش و احساس خوبی که در بافت فرش به انسان دست می دهد، افزود: متخصصان اعصاب و روان در برخی کشورها آموزش و بافت فرش را به عنوان آرامش دهنده تجویز می کنند.
وی گفت: در استان زنجان ۳۰ هزار بافنده داریم که ۲۱ هزار نفر آن مربوط به خود زنجان است و تنها پنج هزار نفر آنها بیمه شده هستند از این رو از اداره کل صنعت و معدن استان انتظار می رود فرشبافان را حمایت کنند تا آنها با دلگرمی و انگیزه بیشتر این هنر را زنده نگه داشته و ترویج دهند.
سالانه بیش از یک میلیون قطعه فرش دستباف در زنجان تولید می‌شود
معاون بازرگانی و توسعه تجارت خارجی اداره کل صنعت معدن و تجارت استان زنجان با بیان اینکه سالانه بیش از یک میلیون قطعه انواع فرش دستباف در این استان تولید می شود، گفت: استان زنجان به دنبال شناسنامه دار و بین المللی کردن نشان های تجاری فرش زنجان است که این امر برای نخستین بار در کشور در استان زنجان اجرایی خواهد شد.
هادی تقیلو افزود: حوزه فرش ۱۰ درصد مشمول رفع تعهد ارزی است که امیدواریم با ایجاد ساختارهای تجاری شاهد توسعه صادرات این محصول باشیم.
وی اظهار داشت: در راستای تجارت فرش زنجان با نام استان، زمینه مناسب جهت حمایت از تعاونی های فرش فراهم شده و برندسازی، تجاری سازی و ثبت جهانی فرش زنجان صورت گرفته است.
زنجان یکی از قطب های مهم تولید فرش دستباف در کشور و دارای جایگاه ویژه در بازارهای جهانی است.تقیلو تصریح کرد: ۸۵ میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال تسهیلات به فرشبافان استان پرداخت شده است.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان نیز گفت: هنر صنعت فرش دستباف نمادی از تلفیق هنر و صنعت است که نه تنها به عنوان یک صنعت اقتصادی بلکه به عنوان بخشی از تاریخ و فرهنگ یک جامعه شناخته می‌شود.
امیرعلی مسیبی گفت: فرش ایرانی نمادی از هنر و خلاقیت است که بخشی از هویت اصیل ایرانی اسلامی بوده و پیام رسان خوبی از تاریخ گرانمایه ایران زمین در سایر ملل و کشورهاست.
وی اظهار داشت: این فرش از دیر باز شهرت جهانی دارد و این شهرت مرهون تلاش قالیبافان بی نام و نشان و هنرپردازانی است که با عشق و علاقه تابلویی را به تصویر می کشند و موزه های مطرح جهان از داشتن فرش ایرانی افتخار می کنند.
مسیبی گفت: استان زنجان به عنوان یکی از قطبهای مهم تولید فرش دستباف در کشور، از دیرباز جایگاه ویژه‌ای در بازارهای جهانی داشته است.
فرش سه منطقه جغرافیایی در زنجان ثبت ملی شده است
وی افزود: قدمت، سبقه تاریخی و نقش های منحصر به فرد فرشهای بیدگینه، قولتوق، افشار و خمسه در سطح ملی و جهانی حاکی از آن است که می توان صنعت فرش را در استان به عنوان یکی از محورهای مهم توسعه اقتصادی ، فرهنگی و اجتماعی دانست که توسعه آن مستلزم توجه ویژه به آن در برنامه های توسعه ای و راهبردی استان است.
مسیبی خاطرنشان کرد: نامگذاری بیستم خرداد ماه به عنوان روز ملی فرش فرصت مغتنمی برای به تصویر کشیدن جایگاه واقعی این هنر صنعت و ارج نهادن به تلاش های هنرمندان و جهادگران در این عرصه اقتصادی است تا یکبار دیگر جهت ارتقا و احیای این هنر صنعت دیرینه متحد شویم و بتوانیم گامی راسخ در جهت رونق آن برداریم.
وی به ثبت ملی سه منطقه جغرافیایی فرش دستباف زنجان اشاره کرد و گفت: فرش زنجان در مناطق قلتوق، بیدگینه و خمسه نیز در سال ۱۳۹۶ ثبت ملی شده است.
