به گزارش روز سه شنبه ایرنا به نقل از نشریه آنلاین «کردل»، از زمان خروج ایالات متحده و ناتو از کابل در سال ۲۰۲۱، افغانستان به هسته فعالیت‌های شدید منطقه‌ای تبدیل شده است. دولت تحت رهبری طالبان از میلیاردها سرمایه‌گذاری خارجی در معدن و ارتباطات استقبال کرده است، در حالی که روابط آن با چین و روسیه عمیق‌تر شده است و تلاش‌های دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، برای قطع دسترسی پکن به مواد معدنی حیاتی افغانستان، آغاز شده است.
چین تاکنون ۱۴ میلیارد دلار در بخش‌های معدنی، نفتی و کشاورزی افغانستان سرمایه‌گذاری کرده است. همچنین مرز واخان با افغانستان را به عنوان بخشی از یک استراتژی گسترده‌تر بازسازی کرده است. نفوذ فزاینده پکن و مسکو بر طالبان به نظر نتیجه داده است؛ افغانستان در ماه مه اعلام کرد که قصد دارد به طرح حذف دلار بپیوندد و سازوکارهای تجارت با ارزهای محلی را با هر دو قدرت اوراسیایی توسعه دهد.
از سوی دیگر با اوج گرفتن تنش‌ها بین پاکستان و افغانستان، چین به سرعت برای ایجاد تعادل در معادله منطقه‌ای مداخله کرد. تنها چند روز پس از درگیری‌های مرزی پاکستان و هند بود که پکن مقام‌های کابل و اسلام آباد را برای مذاکره احضار کرد.
روز ۲۱ مه (۳۱ اردیبهشت)، وانگ یی، وزیر امور خارجه چین، میزبان گفتگوی غیررسمی در پکن بین اسحاق دار، معاون نخست وزیر پاکستان، و امیرخان متقی، وزیر امور خارجه موقت افغانستان بود. طبق بیانیه وزارت امور خارجه چین، هر دو طرف به طور کلی توافق کردند که روابط دیپلماتیک خود را از سر بگیرند و روابط دوجانبه خود را ارتقا دهند.
چرا افغانستان برای چین اهمیت دارد؟
اول، افغانستان برای گسترش طرح کمربند و جاده (BRI) چین به سمت غرب بسیار مهم است. دوم، ذخایر عظیم لیتیوم، مس و آهن این کشور برای صنعت فناوری چین کلیدی است. سوم، پکن با هرگونه جای پای هند در افغانستان مخالف است. در نهایت، منافع امنیتی، چین را مجبور می‌کند تا مستقیماً با طالبان وارد تعامل شود.
هنگامی که واشنگتن در ماه فوریه اعلام کرد که قصد دارد نفوذ خود را در افغانستان احیا کند، تلاش‌های پکن برای تثبیت خود در کابل شدت یافت. این تلاش پس از آن تشدید شد که رئیس جمهور آمریکا در ماه مه (اردیبهشت ماه) اشاره کرد که پایگاه هوایی بگرام در افغانستان تنها یک ساعت با تاسیسات تولید موشک‌های هسته‌ای چین فاصله دارد.
ترامپ با بیان اینکه برنامه‌هایش برای مهار کنترل عملیاتی چین بر این پایگاه است، تصریح کرد: این پایگاه را باید حفظ می‌کردیم. چین دقیقاً در همسایگی آن، زرادخانه‌های خود را توسعه می‌دهد و ما بگرام را ترک کردیم.
اما طالبان حضور چین در بگرام را تکذیب کرده است و ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان نیز در این باره گفته بود: ادعاها در مورد کنترل این پایگاه هوایی توسط چین «مبتنی بر اطلاعات بی‌اساس» است و بگرام توسط طالبان کنترل می‌شود، نه چین. نیروهای چینی در اینجا حضور ندارند و ما چنین پیمانی با هیچ کشوری نداریم.
بازسازی پایگاه هوایی بگرام و بازی بزرگ جدید
با وجود درگیری‌های فرسایشی آمریکا در دو جبهه اصلی درگیری (در اوکراین و غزه) واشنگتن همچنان به طور فعال اقدامات خود را برای هدف قرار دادن زنجیره‌های تأمین منابع چین و بازپس‌گیری جایگاه‌های استراتژیک از دست رفته در سال ۲۰۲۱ پیش می‌برد.
بر اساس گزارش‌ها، بهبود روابط آمریکا و طالبان پس از انتخابات ۲۰۲۴ و روی کار آمدن ترامپ آغاز شد. در ماه مارس، هیئتی به رهبری آدام بوهلر، فرستاده آمریکا، و زلمی خلیل‌زاد، دیپلمات کهنه‌کار، برای مذاکره در مورد آزادی جورج گلزمن، گردشگر آمریکایی بازداشت شده، به کابل سفر کردند.
نماینده افغانستان به هیئت آمریکایی اطلاع داد که گلزمن به دلایل بشردوستانه و به عنوان نشانه‌ای از حسن نیت آزاد می‌شود.
تمرکز مجدد واشنگتن بر کشوری است که ۲۰ سال آن را اشغال و ویران کرده است. بنابراین چین در حال تسریع روابط با جناح‌های افغان است تا ثبات را به شیوه خود تقویت کند که هدف کلیدی کنار زدن آمریکا و متحدانش در جدیدترین رقابت ژئوپلیتیکی منطقه است.
