امام خمینی (ره) همیشه بازگشت به اسلام و وحدت را پیش‌شرط نجات فلسطین و جلوگیری از برنامه‌های توسعه‌طلبانه صهیونیسم می‌دانست. از این رو، در حالی که ایشان تأکید می‌کرد هدف اصلی اسرائیل نابودی اسلام است، بارها از مسلمانان خواست تا همه اختلافات خود، از جمله اختلافات مذهبی را کنار بگذارند.
او همه مسلمانان را تشویق می‌کرد تا به فلسطینیان کمک کنند. امام خمینی (ره) حکومت تعداد کمی صهیونیست بر بیش از یک میلیارد مسلمان جهان را شرم‌آور می‌دانست و می‌گفت که چگونه ممکن است اسرائیل با این تعداد کم مردم، بر این کشورها که همه چیز را دارند و انواع قدرت‌ها را دارا هستند، به این شکل تسلط یابد؟ چرا باید اینطور باشد؟ آیا این به خاطر آن نیست که ملت‌ها متفرق شده‌اند و از حکومت‌هایشان جدا ایستاده‌اند و حکومت‌ها متحد نیستند، که جمعیتی بیش از یک میلیارد مسلمان با تمام امکاناتی که در اختیار دارند، بی‌تفاوت نشسته‌اند، حال آنکه اسرائیل این جنایات را در لبنان و فلسطین مرتکب می‌شود؟
به گفته امام خمینی(ره)، رهبر بزرگ انقلاب اسلامی، اگر همه مسلمانان متحد شوند و هر کدام یک سطل آب روی اسرائیل بریزند، اسرائیل را آب خواهد برد . او می‌گفت چیزی که مرا متحیر می‌کند این است که همه دولت‌ها و ملت‌های مسلمان می‌دانند مشکل چیست، می‌دانند که دست بیگانگان برای تفرقه میان آن‌ها دخیل است، می‌بینند که این تفرقه آن‌ها را ضعیف و نابود خواهد کرد، می‌بینند چگونه رژیم شکننده اسرائیل در برابر مسلمانان ایستاده است، و می‌دانند که اگر متحد شوند و هر کدام یک سطل آب روی اسرائیل بریزند اسراییل را آب خواهد برد، اما هنوز در برابر آن ناتوان هستند.
روز قدس و مساله فلسطین
یکی از برجسته‌ترین اقدامات آیت‌الله خمینی(ره) برای وحدت مسلمانان، نامگذاری «روز قدس» (یوم‌القدس) در سال ۱۳۵۹ بود. این روز که با آخرین جمعه ماه رمضان هر سال مصادف می‌شود، برای ابراز همبستگی با مردم فلسطین و مخالفت با اشغال و سلطه اسرائیل بر بیت‌المقدس (که در عربی به آن القدس گفته می‌شود) ایجاد شد. برای امام خمینی(ره)، مبارزه در قضیه فلسطین فقط یک مساله ملی یا عربی نبود، بلکه یک مساله اساسی اسلامی بود. او از مسلمانان همه مذاهب خواست تا در دفاع از مردم فلسطین و حرمت بیت‌المقدس به عنوان یکی از مقدس‌ترین مکان‌های اسلام، متحد شوند.
امام خمینی(ره) از این طریق بر نیاز به وحدت مسلمانان در مقابل دشمن مشترک – یعنی نیروهای صهیونیستی – تأکید کرد. مساله فلسطین فراتر از مرزهای فرقه‌ای بود و فراخوان امام خمینی(ره) برای همبستگی جهانی مسلمانان علیه تجاوزات صهیونیستی، در میان جوامع شیعه و سنی به طور گسترده‌ای طنین‌انداز شد.
موضع او درباره فلسطین جایگاه او را به عنوان رهبری که برای وحدت امت اسلامی تلاش می‌کرد، مستحکم‌تر کرد و مسلمانان را حول مساله‌ای که به دلشان نزدیک بود، گرد هم آورد.
هفته وحدت، میراث ماندگار امام خمینی
یکی دیگر از کارهای مهم امام خمینی(ره) در راستای تقویت وحدت، حمایت از ایده معرفی عید میلاد النبی (عید تولد پیامبر اسلام) به عنوان «هفته وحدت» بود. به طور سنتی، جوامع شیعه و سنی روزهای متفاوتی را برای تولد پیامبر جشن می‌گیرند؛ اهل سنت در دوازدهم ربیع‌الاول و شیعیان در هفدهم این ماه. آیت‌الله خمینی(ره) این مساله را فرصتی برای پل زدن بر شکاف‌های فرقه‌ای دید و پیشنهاد داد که به جای تمرکز بر تفاوت‌ها، مسلمانان کل هفته را به عنوان فرصتی برای وحدت و برادری برگزار کنند و بر عشق و احترام مشترک به پیامبر محمد(ص) تأکید کنند.
هفته وحدت به بستری برای گردهمایی شیعه و سنی تبدیل شد تا گفت‌وگو کنند و تعهد خود را به اصول اصلی اسلام تجدید نمایند. تلاش‌های امام خمینی(ره) در ایجاد این سنت تأثیر ماندگاری داشته است، زیرا هفته وحدت همچنان در ایران و دیگر نقاط جهان اسلام جشن گرفته می‌شود و یادآور اهمیت همکاری و احترام متقابل شیعه و سنی است.
میراث امام در ترویج وحدت شیعه و سنی همچنان امروز نیز طنین‌انداز است. تلاش‌های او برای پل زدن بین این دو گروه مسلمان ناشی از درک او از این امر بود که تفرقه بین مسلمانان شیعه و سنی منشاء ضعف جهان اسلام است که توسط نیروهای خارجی از آن بهره‌برداری می‌شود. امام معتقد بود که جبهه متحد مسلمانان برای مقابله با چالش‌های پیش روی امت، از جمله استعمار، امپریالیسم، صهیونیسم و دخالت‌های غربی، ضروری است.
دیدگاه او درباره وحدت، پاک کردن تفاوت‌های اعتقادی شیعه و سنی نبود، بلکه پذیرش تنوع درون اسلام و تمرکز بر ارزش‌های مشترکی بود که همه مسلمانان دارند — ایمان به خدا، عشق به پیامبر اسلام و تعهد به عدالت و اخلاق.
ایشان با ترویج ابتکاراتی مانند روز قدس و هفته وحدت و با وارد کردن علما و شخصیت‌های اهل سنت در چارچوب سیاسی ایران، زمینه را برای جامعه اسلامی فراگیرتر و متحدتر فراهم کرد.
امام خمینی(ره) به عنوان یکی از برجسته‌ترین مدافعان وحدت شیعه و سنی در تاریخ معاصر اسلام شناخته می‌شود. اقدامات و سیاست‌های او درباره فلسطین یا دفاع از پیامبر، همه ریشه در این ایده داشت که مسلمانان باید کنار هم بایستند.
در دنیایی که درگیری‌های فرقه‌ای همچنان باعث تفرقه می‌شود، دیدگاه وحدت امام خمینی(ره) یادآور قدرت و پتانسیل امت متحد اسلامی است.
*روزنامه نگار و تحلیلگر ساکن لندن
