به گزارش ایرنا، استان فارس، با وجود سابقه درخشان در کشاورزی و منابع طبیعی، در سال‌های اخیر با بحرانی گسترده در زمینه منابع آبی مواجه شده است. تنش‌های آبی مکرر، خشک شدن چاه‌ها، افت کیفیت آب آشامیدنی و بحران تامین آب در برخی مناطق شهری و روستایی، زنگ خطر را برای آینده این استان به صدا درآورده است.
در این میان، کارشناسان بر نقش مهم مصرف بی‌رویه آب، توسعه ناپایدار کشاورزی سنتی و نبود فرهنگ صحیح مصرف آب تاکید دارند.
کشور ایران در منطقه‌ای خشک و نیمه‌خشک واقع شده و همواره با چالش کم‌آبی دست به گریبان بوده است. طی دو دهه گذشته، الگوی بارندگی در کشور دچار تغییرات جدی شده و میانگین سالانه بارش به کمتر از ۲۵۰ میلی‌متر کاهش یافته است. این کاهش بارندگی در کنار افزایش دما، تبخیر بالا و بهره‌برداری بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، باعث افت شدید ذخایر آبی کشور شده است.
استان فارس، که از دیرباز به عنوان یکی از قطب‌های کشاورزی کشور شناخته می‌شود، به شدت تحت تاثیر این خشکسالی قرار گرفته است. کاهش روان‌آب‌ها، خشک شدن تالاب‌ها، کاهش ذخایر سدها و اُفت محسوس سطح آب‌های زیرزمینی از جمله آثار مشهود این بحران در فارس است.
این شرایط پیامدهایی همچون کاهش تولیدات کشاورزی، مهاجرت روستاییان، افزایش هزینه‌های آبرسانی و تامین آب آشامیدنی را به دنبال داشته است.
خشکسالی پدیده‌ای طبیعی است، اما شدت و تداوم آن، تحت تاثیر عوامل انسانی تشدید می‌شود. در ایران، یکی از مهمترین دلایل افزایش تنش آبی، الگوی مصرف ناپایدار و توسعه بدون توجه به منابع طبیعی است.
بیش از ۹۰ درصد آب مصرفی کشور در بخش کشاورزی استفاده می‌شود که بیشتر آن با روش‌های سنتی و کم‌بازده صورت می‌گیرد.
در کنار آن در بسیاری از مناطق بویژه در فارس، چاه‌های غیرمجاز و برداشت‌های بیش از ظرفیت آبخوان‌ها منجر به افت سطح آب‌های زیرزمینی و فرونشست زمین شده است.
نبود هماهنگی بین دستگاه‌های متولی آب، ضعف در سیاست‌گذاری و نبود برنامه‌های بلندمدت نیز از دیگر دلایل تشدید بحران آب است.
استفاده نامناسب از آب در بخش‌های خانگی، صنعتی و تجاری بدون توجه به محدودیت منابع نیز به افزایش تنش آبی دامن زده است.
اقدامات اجرایی برای عبور از تنش آبی در فارس
در راستای مقابله با بحران آب در استان فارس، اقدامات مختلفی در حال انجام است. معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری فارس، با اشاره به اجرای ۹۹ پروژه مهم برای عبور از تنش آبی در سطح استان گفت: شرکت آب و فاضلاب فارس در امسال ۹۹ پروژه حیاتی را در ۳۳ شهرستان استان شامل ۴۱ شهر و ۳۷۳ روستا به اجرا درآورده که هدف آن بهره‌مندی یک میلیون و ۲۲۰ هزار نفر جمعیت تحت پوشش از خدمات پایدار آبرسانی است.
محمود رضایی کوچی افزود: این پروژه‌ها شامل احداث ۱۵ هزارو ۸۵۰ مترمکعب مخزن ذخیره آب، ۶۸۰ کیلومتر لوله‌گذاری، حفر و تجهیز ۴۶ حلقه چاه آب، اجرای ۲۹ کیلومتر برق‌رسانی، احداث و تجهیز ۱۲ باب ایستگاه پمپاژ و راه‌اندازی یک واحد آب‌شیرین‌کن هزار مترمکعبی با اعتباری بیش از ۱۴ هزار میلیارد ریال است.
او ادامه داد: از مجموع ۹۹ پروژه مذکور، ۵۳ پروژه در هفته دولت و مابقی در تابستان پیش رو و دهه مبارک فجر به بهره‌برداری خواهند رسید.
معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری فارس گفت: شرکت آب و فاضلاب شیراز نیز طرح‌هایی مشابه را برای کاهش تنش آبی در شهرستان شیراز دنبال می‌کند.
رضایی کوچی، با اشاره به وضعیت بحرانی منابع زیرزمینی افزود: باید صرفه‌جویی در بخش‌های خانگی، کشاورزی و صنعت به جد مدنظر قرار گیرد و به فرهنگ‌سازی برای مصرف اصولی و بهینه منابع آبی به عنوان یک امر مهم توجه شود.
استان فارس در یکی از بحرانی‌ترین دوره‌های خشکسالی خود به سر می‌برد. با این حال، اقدامات زیرساختی و پروژه‌های وسیع آبرسانی می‌توانند در کاهش اثرات این بحران مؤثر باشند، به شرط آن‌که همزمان با توسعه زیرساخت‌ها، فرهنگ مصرف بهینه آب نیز به‌طور جدی ترویج شود.
بحران آب، تنها یک مساله فنی یا اقلیمی نیست، بلکه ریشه در الگوهای نادرست توسعه و بهره‌برداری ناپایدار از منابع طبیعی دارد. بنابراین، مشارکت همه‌جانبه مردم، نهادها و دستگاه‌های دولتی در بازاندیشی و اصلاح رفتارهای مصرفی، در کنار تلاش‌های عمرانی، تنها راه عبور پایدار از بحران آب در فارس و دیگر استان‌های کشور خواهد بود.
