به گزارش روز سه‌شنبه ایرنا از سازمان جهاد دانشگاهی تهران؛ سیدضیا هاشمی در نخستین همایش ملی «تجارب مسئولیت اجتماعی در ایران» در تالار علامه امینی دانشگاه تهران و نمایشگاه جانبی آن در بخش سخنرانی علمی اظهار کرد: در عصر جدید مسئولیت گریزی به یک بحران در دنیا تبدیل شده است.
وی خاطرنشان کرد: بنگاه‌ها نباید تصور کنند که مسئولیت اجتماعی تنها اختصاص بخشی از منابع به موضوع محیط زیست است مسئولیت اجتماعی موضوع مهمی است یک راهبرد برای بقا، سودآوری شرکت‌ها در درازمدت است.
معاون اجتماعی و فرهنگی معاون اول رئیس‌جمهور تصریح کرد: جامعه نیازمند مسئولیت اجتماعی است و نهادها برای این‌که مورد قبول جامعه باشند باید مسئولیت اجتماعی را به‌طور دقیق رعایت کنند.
هاشمی در ادامه خاطرنشان کرد: اکنون باید نسبت به بحران آب و خشکسالی توجه جدی داشته باشیم و این موضوع یک مسئولیت اجتماعی در راستای مدیریت مصرف آب محسوب می‌شود.
استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران گفت: عدم بی‌تفاوتی نسبت به مسائل مختلف جامعه به نوعی مسئولیت‌پذیری اجتماعی یا همان امر به معروف و نهی از منکر محسوب می‌شود، صنعت باید مورد امر و نهی قرار بگیرد و مسئولیت اجتماعی در جامعه یک موضوع مهمی قلمداد شود.
هاشمی ادامه داد: ما به‌عنوان دانشگاه نهاد پیشگام مسئولیت اجتماعی در جامعه محسوب می‌شویم. معتقدم که مسئولیت اجتماعی باید به یک گفتمان تبدیل شود.
وی با بیان این‌که شفافیت یک رکن در تحقق مسئولیت اجتماعی است که در جامعه موضوع مهمی است، یادآور شد: در مدارس کشور مسئولیت اجتماعی را به خوبی تبیین نمی‌کنند. شرکت‌هایی که به مسئولیت اجتماعی توجه داشته‌اند حدود ۴۰ درصد درآمدشان بیشتر از سایر شرکت‌هاست.
نقش موثر مسئولیت اجتماعی در کاهش فساد اداری؛ شفافیت در تصمیم‌گیری و توجه به حقوق شهروندان
مریم زارعیان رئیس بخش مطالعات اجتماعی و توسعه پایدار مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی در نشست تخصصی بازاندیشی و ایضاح «مفهومی- نظری» مسئولیت اجتماعی، در تالار علامه امینی دانشگاه تهران با بیان این‌که فساد اداری، نداشتن شفافیت در تصمیم‌گیری‌ها، بی‌توجهی به حقوق شهروندان از علل افول اعتماد است، گفت: مسئولیت اجتماعی نقش خاصی در بروز چارچوبی قانونمند در ارائه گزارشی شفاف و پاسخگو خواهد داشت.
وی اظهار کرد: اعتماد عمومی رکن اساسی حکمرانی مطلوب و توسعه اجتماعی است و امروزه اعتماد کاهش چشمگیری پیدا کرده است.
وی تصریح کرد: پیوندهای عینی با جامعه مانند پروژه‌های آموزش و زیرساختی، شفافیت و پاسخگویی، مشارکت ذی‌نفعان، افزایش احساس تعلق و مالکیت، همسویی منافع اقتصادی و اجتماعی سبب افزایش اعتماد در جامعه خواهد شد.
در خصوص مقاله دکتر زارعیان، حسین ایمانی جاجرمی، عضو هیأت علمی دانشگاه گفت: معتقدم که باید کارهای انجام گرفته شده مستندسازی شود و این برنامه‌ها را به جهان معرفی کنیم.
رئیس بخش مطالعات اجتماعی و توسعه پایدار مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهر سازی، با اشاره به این‌که پروژه‌های نمایشی در خصوص مسئولیت اجتماعی اثری معکوس در پی خواهد داشت، گفت: شفافیت در گزارش‌دهی، گفت‌وگوی مستقیم شرکت‌ها با جامعه ایجاد سرمایه اعتباری و در نهایت افزایش اعتماد خواهد شد.
مسئولیت اجتماعی در سطح بین‌المللی از موضوعات مهم سیاست عمومی
در ادامه این نشست تخصصی، حمیده دباغی عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی خاطرنشان کرد: مفهوم مسئولیت اجتماعی دغدغه کشورهای جهان محسوب می‌شود. در اواخر قرن ۱۹ و ۲۰ میلادی برنامه‌های رفاهی با هدف بهبود کیفیت زندگی کارکنان مد نظر قرار گرفته شد.
به گفته وی، مسئولیت اجتماعی در شرکت‌ها متأثر از برنامه‌ریزی و تولیدات است و منافع کوتاه‌مدت مسئولیت اجتماعی باید به اثرگذاری در بلندمدت تبدیل شود.
دباغی خاطرنشان کرد: امروزه مسئولیت اجتماعی در سطح بین‌المللی به یکی از موضوعات مهم سیاست عمومی تبدیل شده است و به‌عنوان مسأله تجاری قرن ۲۱ قلمداد می‌شود.
وی ادامه داد: مسئولیت اجتماعی می‌تواند معطوف به مسائل مختلفی از جمله محیط زیست، سلامت اجتماعی و رفاه باشد. پایداری، پاسخگویی و شفافیت سه اصل مهم در مقوله مسئولیت اجتماعی است.
عضو هیأت علمی دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: مسئولیت زیست محیطی، اخلاقی، اقتصادی و خیریه‌ای از جمله ابعاد مسئولیت اجتماعی محسوب می‌شوند. مسئولیت اجتماعی سبب ایجاد مزیت رقابتی، رشد پایدار و ارتقای کیفیت منابع انسانی می‌شود.
مسئولیت اجتماعی سبب خلق ثروت خواهد شد
حمید هاشمی پژوهشگر اظهار کرد: مسئولیت اجتماعی سبب بروز ابزاری نوآورانه برای تسهیل طراحی در طرح‌های مختلف شده است.
به گفته وی، مسئولیت اجتماعی سبب خلق ثروت خواهد شد، شرکت‌ها تنها نباید در حوزه‌ای فعالیت کنند که سوددهی داشته باشد. شرکت‌ها در برابر همه ذی‌نفعان از جمله جامعه، نهادهای دولتی مسئولیت دارند و این به گونه‌ای مسئولیت اجتماعی است.
هاشمی تصریح کرد: مسئولیت‌های اقتصادی، قانونی، اخلاقی و بشردوستانه از جمله ابعاد مختلف مسئولیت اجتماعی است. ارتباط عمودی لایه‌ها به‌ویژه برای ارزیابی و پیاده‌سازی مسئولیت اجتماعی شرکتی بسیار مهم است.
به گفته وی، افزایش نیاز به آموزش و توانمندسازی، دشواری جمع‌آوری داده‌های دقیق پراکنده، مقاومت سازمانی در برابر هر تغییر از جمله چالش‌های مدل کسب و کار سه لایه است.
با برنامه‌ریزی‌های غلط دائماً محلات را از میان می‌بریم و هویت‌های جمعی را متلاشی می‌کنیم
سعید معیدفر رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران گفت: زمانی که نتوانیم در عرصه ملی زمینه گفت‌وگو و تعامل را در میان مردم، اقوام و گروه‌های مختلف ایجاد کنیم یا با برنامه‌ریزی‌های غلط دائماً محلات را از میان می‌بریم و هویت‌های جمعی را متلاشی می‌کنیم، چگونه می‌توانیم به‌سمت مسئولیت اجتماعی سوق پیدا کنیم.
وی با بیان این‌که ما در جهانی زندگی می‌کنیم که مسائل اجتماعی و آسیب‌های اجتماعی به اوج خود رسیده، هر روز شاهد افزایش شمار کارتن‌خواب‌ها، معتادان و بزه‌کاران اجتماعی هستیم.
رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران ادامه داد: در این چنین جهانی که شکاف‌های اجتماعی به اوج خود رسیده، آسیب‌ها و مسائل اجتماعی، شکاف‌های قومی وجود دارد و اقوامی که ما نتوانستیم به‌خوبی زمینه مشارکت مدنی در عرصه ملی را برای آن‌ها فراهم کنیم، چگونه می‌توانیم از مسئولیت اجتماعی سخن به میان آوریم.
معیدفر افزود: ما مغرور شده‌ایم، در جهان گذشته بیشتر متوجه مسئولیت‌هایمان بودیم، اما امروز به‌علت غرور قادر به حل مسائل نیستیم یا نمی‌توانیم آن‌گونه که لازم است مداخله کنیم و مشکلات را برطرف کنیم و به‌راحتی از کنار آن‌ها عبور می‌کنیم.
وی با اظهار تأسف از این‌که فن‌آوری ما را به‌سمتی برده که حتی اگر قصد برقراری ارتباط با دیگران را داشته باشیم در فضا و بستر مجازی انجام می‌گیرد، خاطرنشان کرد: آیا مجازی شدن ارتباطات، می‌تواند مشکل ما را برطرف کند؟ در جهانی که عرصه واقعی زیست اجتماعی محدود است، فضای مجازی بیشتر رونق دارد.
رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران گفت: متأسفانه یکی دیگر از مشکلاتی که در عرصه مسئولیت اجتماعی می‌توان به آن توجه کرد ابتلاء شدید نخبگان ما به فردیت است.
معیدفر یادآور شد: به‌جای این‌که با یدیگر مشارکت و همکاری و به توسعه کمک و خدمات اجتماعی ارائه کنند، درگیر همدیگر شده‌اند و متأسفانه همدیگر را کنار می‌زنند.
موضوع مسئولیت اجتماعی در ایران رو به زوال نیست
ابوتراب طالبی دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی، نیز اظهار کرد: در حال‌حاضر ایران با از دست دادن مسئولیت اجتماعی مواجه نشده است. در زمینه موضوع مسئولیت اجتماعی هنوز فعالان عرصه اجتماعی و بنگاه‌ها درگیر هستند.
به گفته وی، هم‌اکنون سمن‌های مختلفی در زمینه مسئولیت اجتماعی فعالیت می‌کنند. اکنون با وجود مسائل مختلف، حیات اجتماعی در ایران دچار زوال نیست.
دکتر طالبی ادامه داد: شرکت‌ها بر اساس مدیربت ریسک بر اساس منافع آزاد و تعیین منافع خودشان موضوع مسئولیت اجتماعی را در برنامه‌ریزی‌های خود مدنظر قرار می‌دهند؛ زندگی اجتماعی مسأله مهمی است که موضوع محیط زیست در این زمینه دخیل است.
وی با اشاره به فاجعه‌هایی که شرکت‌های نفتی انگلیسی و فرانسوی حیات اجتماعی مردم را تحت‌تأثیر منفی قرار داد، در ادامه خاطرنشان کرد: مسئولیت اجتماعی در شرکت‌ها مسأله مهمی است که با رعایت این موضوع از تخریب محیط زیست یا ضررهای مادی در حوزه فعالیت شرکت جلوگیری می‌شود.
دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه علامه طباطبایی تصریح کرد: اگر مسئولیت اجتماعی رعایت نشود با تخریب زندگی اجتماعی مردم سبب افزایش ابتلای آن‌ها به انواع بیماری‌ها نظیر سرطان در منطقه به‌علت تخریب محیط زیست خواهیم بود.
طالبی افزود: مسئولیت اجتماعی دارای ارکان مختلفی از جمله اخلاقی، فرهنگی، محلی، زیست محیطی، حاکمیت شرکتی است. شفافیت و نظارت اصل مهم در موضوع مسئولیت اجتماعی است.
پرهیز از کلیشه‌ای شدن مسئولیت اجتماعی
در ادامه مراسم مسعود فراستخواه استاد موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش‌عالی گفت: باید بکوشیم تا موضوع مسئولیت اجتماعی به یک مسأله کلیشه‌ای تبدیل نشود.
به گفته وی، مسئولیت اجتماعی در ایران در حال تبدیل شدن به یک موضوع تبلیغاتی و ملزومات تکراری است. مسئولیت اجتماعی زمانی معنادار می‌شود که سازمان‌ها بتوانند کارهای برنامه‌ریزی‌شده خود را انجام بدهند.
این استاد موسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش‌عالی افزود: اگر در کشور مازاد خصولتی، کاسبان تحریم یا مازاد رانت شود موضوع مسئولیت اجتماعی تحت‌تأثیر قرار خواهد گرفت.
فراستخواه یادآور شد: سازمان‌ها باید انحصار و رانت‌ها را کنار بگذارند تا مسئولیت اجتماعی به‌خوبی و روشنی نمایان شود. مسئولیت اجتماعی باید با برنامه‌ریزی دقیق‌تر نسبت به گذشته نمایان‌تر شود.
