اژدهای هفت سری به‌نام نیروگاه زباله سوز

به گزارش ایرنا، در حال حاضر در استان مازندران یک اتفاق نظر درستی وجود دارد مبنی بر این که پسماند به عنوان بزرگترین چالش این خطه از شمال محسوب می شود و باید برای حل ریشه ای این بحران هر چه سریعتر اقدام جدی صورت گیرد.

کارشناسان ممتاز دانشگاهی ضمن ابراز خرسندی از این امر که قرار است برای حل این چالش چندین ساله اقدام موثری انجام شودتاکید دارند این امر باید به صورت فنی و درست باشد.

راه اندازی کارخانه زباله سوز یکی از گزینه های است که برای این استان مطرح می شود اما کارشناسان اجرای این طرح را منسوخ دانسته و به جزء هدر رفت سرمایه ملی دستاورد ارزشمندی نخواهد داشت.

این کارشناسان با بررسی های دقیق نحوه حل مشکل پسماند در کشورهای مختلف به این جمع بندی رسیدند که استفاده از کارخانه زباله سوز در برخی از کشورها حدود ۳۵ سال است که از گردونه خارج شد و روش های جدیدی را برای مدیریت پسماند در نظر گرفتند.

هزینه های بسیار سنگین ساخت زباله سوزها از یک طرف و هزینه های بالای نگهداری این کارخانه ها به همراه آلودگی های زیست محیطی آن سبب شد که این روش برای حل مشکل پسماند برای بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا از دستور کار خارج شود و روش های جدیدی را به کار گیرند.

زباله زخم عمیق پیکر نحیف طبیعت شمال کشور است. زخمی که در ۲ دهه اخیر عمیق‌تر شده و مساحت آن نیز در نقاط مختلف شمال و به ویژه مازندران افزایش یافته است.

جانمایی نامطلوب مکان‌های دفن زباله مازندران در سه دهه اخیر سبب شده که اکنون مساحت عرصه‌های دپوی زباله در مازندران که عمدتا نیز در دل جنگل‌ها قرار دارند به حدود ۲۰۰ هکتار برسد.

دپوی این زباله‌ها و آلوده شدن خاک محیط تنها چالش ناشی از این روش دفع پسماند نیستند. نفوذ شیرابه‌ها به عمق زمین و آب‌های زیرزمینی تهدید بزرگی است که بر سلامت ساکنان اطراف این سایت‌های دپوی زباله تاثیر مستقیم می‌گذارد. زباله‌دان‌های تحمیل شده به طبیعت مازندران نبسیاری از زمین‌های باغی، شالیزاری و مراتع استان را به درجه‌ای از آلودگی رساندند که در سلامت محصولات تولیدی در این عرصه‌ها ابهام وجود دارد.

شهرهای مازندران به گونه‌ای گسترده شده که جنگل، کوه، دشت و مرتع بخشی از شهرها و روستاهای این استان را تشکیل می‌دهند و همه این اراضی هم در معرض تهدید زباله‌ها قرار دارند.

معضل پسماند سال‌های طولانی است که گریبان‌ مازندران سرسبز را گرفته و در برهه‌های مختلف سه دهه گذشته در برخی مناطق تبدیل به بحران چندوجهی شد. در این فرایند بیشترین آسیب به جنگل‌های مازندران وارد شد. محل دپوی زباله‌ها در آمل، بابل، بابلسر، نوشهر، نور و بسیاری از شهرهای این استان از گلوگاه تا رامسر تهدیدی جدی برای عرصه‌های طبیعی محسوب می‌شوند.

هر چند قصه تلخ معضل زباله برای بومیان مازندران تکراری است و بسیاری از مازندرانی‌ها درد و رنج و جان‌سختی آن در برابر راه‌حل‌های متنوع را با گوشت و استخوان‌شان لمس کرده‌اند، ولی برای غیربومیان هم ناآشنا نیست. چون اگر حتی پیشینه یک بار سفر زمینی به مازندران را داشته باشند، بوی تعفن زباله‌های انباشته در جای‌جای استان بدون تردید مشام‌شان را آزرده است.

بیراه نیست اگر گفته شود در مسیرهای منتهی به جنگل، دریا یا کوه‌های همه شهرستان‌های مازندران می‌توان نقاطی را یافت که بوی تعفن زباله احساس شود و محل دپوی زباله‌ها به چشم آید.

با این که طی سال‌های اخیر گام‌های مثبتی برای ساماندهی زباله در مازندران برداشته شد، اما به جز موارد معدودی از جمله بهره‌برداری از نیروگاه زباله‌سوز نوشهر که آن هم البته با چالش و تعطیلی مواجه شد و کارخانه کمپوست تنکابن، بقیه طرح‌ها به سرانجامی اثرگذار نرسیدند و فرآیند تخریب اراضی طبیعی همچنان ادامه دارد.

توقف انتقال زباله به سایت‌های دپوی زباله در مازندران هم عمدتا ناکام ماند و به نتیجه‌ای نرسید. در این زمینه تنها نقطه امیدبخش که اخیرا مشاهده شد مربوط به سایت زباله انجیل‌سی بابل بود که بالاخره پس از سال‌ها با پیگیری دوستداران محیط زیست و حکم قطعی دادگاه تجدید نظر استان ورود زباله به این سایت ممنوع شد و اقداماتی برای بهبود وضعیت در این منطقه جنگلی در حال انجام است.

هزینه های سنگین و نگرانی های زیست محیطی

فوق دکتری مهندسی عمران- محیط زیست از آمریکا در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: ساخت زباله سوزها به خاطر هزینه های سنگین و نگرانی های زیست محیطی آن در جهان منسوخ شده است.

دکتر عزیر عابسی گفت: کشوری مانند ایالات متحده از دهه ۱۹۹۰ میلادی به بعد روند کاهش ساخت زباله‌سوزهای جدید را آغاز کرد که دلایل اصلی این کاهش، هزینه‌های سنگین ساخت، نگرانی‌های زیست‌محیطی به خاطرتولید گازهای سمی مانند «دیوکسین‌ها و فلزات سنگین» که باعث مخالفت‌های مردمی و قانونی شد.

این کارشناس محیط زیست افزود: سیاست‌های بازیافت و کاهش زباله در این دوره تمرکز روی بازیافت، کمپوست‌سازی و کاهش تولید زباله در مبداء مورد تاکید است.

این دانش آموخته رشته محیط زیست از آمریکا ضمن بیان این مطلب که قوانین سختگیرانه‌تر "EPA" (سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا) در مورد انتشار آلاینده‌ها امروزه در آمریکا بیشتر به سمت بازیافت و دفن بهداشتی "landfilling" پیش رفته به همراه کم توجهی به زباله سوزها است، اظهار کرد: قبل از اجرای هر طرحی در مازندران عواقب آن به درستی سنجیده شود تا با صرف هزینه های سنگین نه تنها مشکلی حل نخواهد شد بلکه بر چالش های زیست محیطی این خطه از شمال افزوده می شود.

عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل تصریح کرد: اقدامات اخیر در جذب سرمایه گذار چینی برای ساختن زباله سوز در استان جای سوال و نگرانی دارد.

انجیلسی زباله سوز نمی خواهد

فوق دکتری مهندسی عمران- محیط زیست از آمریکا در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: راهکار حل میلیون ها تن زباله دپو شده در انجیلسی بابل کارخانه زباله سوز نیست.

عزیر عابسی تصریح کرد: سایت زباله اجیلسی تا کنون چندین مرحله فرو نشست کرد که پایداری این سایت از جمله اولویت های مهم محسوب می شود.

وی افزود: با توجه به این که میلیون ها تن زباله در این سایت بر روی هم دپو شده و کوهی از زباله را تشکیل داد باید سازه ای تعریف شود تا پایداری این سایت حفظ شود.

وی با بیان این مطلب که بارش سالانه در منطقه انجیلسی ۸۰۰ میلی متر است و این بارش سنگین حجم زیادی از شیرابه را روانه مناطق پایین دست می کند، اظهار کرد: به هر شکل ممکن این کوه زباله باید با بکارگیری سازه های مانع نفوذ آب باران به آن شد.

این کارشناس محیط زیست افزود: با توجه به این که بیش از چند ده زباله های دپو شده در این سایت در فضای باز رها شده است، ادامه داد: برای پایداری این مجموعه روی این زباله ها باید پوشیده شود تا پایداری سایت حفظ شود.

این دانش آموخته رشته محیط زیست از آمریکا ضمن بیان این مطلب که در صورت سر پوشیده کردن زباله های سایت انجیلسی میزان شیرابه های موجود ۹۰ درصد کاهش می یابد، ادامه داد: اگر این نکات فنی در انجیلسی رعایت نشود تا یک هزار سال دیگر بحران زباله انجیلسی ادامه دار خواهد بود.

عابسی گفت: اگر روی این زباله ها چند لایه خاک ریخته و روی آن درخت کاری شود تحت هیچ شرایطی کارشناسی نخواهد بود و گازهای موجود در این کوه زباله زمینه آتش سوزی ها گسترده و انفجار را فراهم می کند.

عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل اظهار کرد: تنها راه حل مشکل پسماند مازندران آن است که چند شهر به صورت مشترک مکانی را برای مدیریت پسماند در نظر گرفته و بعد از فراهم سازی زیرساخت های اصلی در آن سایت مشکل زباله این خطه از شمال را برای همیشه حل کنند.

این چهره دانشگاهی گفت: با توجه به محدودیت زمین در مازندران هر شهری بخواهد جدا گانه برای خود سرمایه گذاری کند و مشکل پسماند را حل کند این سریال تلخ سالها ادامه دار خواهد بود.

به گزارش ایرنا، بنا بر آمارها ۲۷ سایت زباله در جنگل‌های مازندران وجود دارد که روزانه صدها تن وارد این مناطق جنگلی می‌شود.

میزان تولید زباله در مازندران روزانه دست‌کم سه هزار تن است که این میزان در روزهای تعطیل و با حضور مسافران و گردشگران به بیش از ۲ برابر افزایش می‌یابد.