به گزارش ایرنا، احمد الشرع، رئیس موقت حکومت سوریه که زمانی با نام مستعار نظامی خود «ابومحمد الجولانی» شناخته می‌شد، شش ماه پس از رهبری شورشی مسلحانه علیه دولت بشار اسد، حکومت نیم قرنی خاندان اسد را سرنگون وخود را رهبر سوریه معرفی کرد.
شبکه سی ان ان آمریکا درباره احمد الشرع و دیدارش با ترامپ می گوید: الشرع در سال ۲۰۱۳ به دلیل رهبری شاخه القاعده در سوریه، معروف به جبهه النصره و ظاهراً سازماندهی بمب‌گذاری‌های انتحاری در سراسر سوریه، در فهرست ویژه تروریست‌های جهانی آمریکا قرار گرفت.
این افراطی سابق و متولد عربستان سعودی، سال‌ها پیش از عزیمت به سوریه برای رهبری یک شورش مسلحانه که بشار اسد را سرنگون کرد، با نیروهای آمریکایی در عراق جنگیده بود.
این دیدار که سوریه آن را «تاریخی» توصیف کرد، اولین دیدار میان یک رئیس جمهوری آمریکا و سوریه در ۲۵ سال گذشته بود که در سفر ترامپ به خاورمیانه، اولین مجموعه از سفرهای رسمی خارجی او در دوره دوم ریاست جمهوری‌اش، انجام شد.
در تصاویری که کاخ سفید و وزارت امور خارجه عربستان سعودی منتشر کردند، هر دو رهبر در حال لبخند زدن دیده می‌شوند. وزارت امور خارجه سوریه اعلام کرد که ترامپ متعهد به «حمایت از سوریه در این برهه حساس» است.
یک روز پیش از آن، ترامپ لغو تحریم‌های چند دهه‌ای علیه سوریه را اعلام کرد؛ اقدامی که باعث تشویق ۴۰ ثانیه‌ای حضار، از جمله تشویق ایستاده محمد بن سلمان ولیعهد عربستان سعودی، شد.
ترامپ روز سه‌شنبه در این جلسه سخنرانی کرد و از ولیعهد عربستان سعودی به خاطر رهبری تلاش برای لغو آنچه رئیس جمهوری آمریکا تحریم‌های «بی‌رحمانه و فلج‌کننده» نامید، قدردانی کرد. سوریه از دسامبر ۱۹۷۹ توسط آمریکا به عنوان حامی تروریسم دولتی تحریم شده است.
اقتصاد سوریه سال‌ها است که توسط تحریم‌های غرب فلج شده است. از جمله شدیدترین آنها، قانون سزار آمریکا در سال ۲۰۱۹ است که تحریم‌های گسترده‌ای را اعمال کرد و افراد، شرکت‌ها یا دولت‌ها را از فعالیت‌های اقتصادی که به حکومت اسد در طول جنگ داخلی کمک می‌کردند، محدود می‌کرد. این قانون، کل اقتصاد سوریه را غیرقابل نفوذ کرد.
طبق گزارش بانک جهانی، اقتصاد سوریه بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ بیش از نصف کاهش یافته است.
بر اساس گزارش بانک جهانی، تا سال ۲۰۲۲، فقر ۶۹ درصد از جمعیت سوریه را تحت تأثیر قرار داده است. این بانک اعلام کرد که فقر شدید در سال ۲۰۲۲ بیش از یک چهارم سوری‌ها را تحت تأثیر قرار داده است و این تعداد احتمالاً پس از زلزله ویرانگر فوریه ۲۰۲۳ بدتر شده است.
کشورهای حوزه خلیج فارس مشتاق سرمایه‌گذاری در سوریه و تقویت اقتصاد آن بوده‌اند، اما در عین حال نگران نقض تحریم‌های آمریکا نیز بوده‌اند. اقدام ترامپ احتمالاً چنین موانعی را از بین می‌برد و راه را برای میلیاردها دلار سرمایه‌گذاری هموار می‌کند.
خواسته‌های ترامپ از جولانی
به گفته کاخ سفید، در این دیدار، ترامپ پیشنهاد داد که الشرع مجموعه‌ای از اقدامات از جمله عادی‌سازی روابط با اسرائیل، اخراج «تروریست‌های» خارجی و فلسطینی و کمک به آمریکا برای جلوگیری از ظهور مجدد داعش، را انجام دهد.
خارج کردن سوریه از انزوا، به حکومت نوپای این کشور و رئیس آن جان تازه ای می بخشد. الشرع سال گذشته در مصاحبه‌ای با سی‌ان‌ان متعهد شد که مخالفان مسلح سوریه در نهایت قصد دارند دولتی را که توسط نهادها و «شورای منتخب مردم» تعریف شده است، تشکیل دهند.
خروج سوریه از انزوا همچنین فرصتی را برای کشورهای عربی خلیج فارس و ترکیه که برای لغو تحریم‌ها نیز تلاش کردند، فراهم می‌کند تا نفوذ خود را در سوریه گسترش دهند و پس از دهه‌ها در حاشیه بودن، از آن سود ببرند.
«ناتاشا هال» از برنامه خاورمیانه در مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (CSIS) به شبکه سی ان ان می گوید: «به نظر من، این واقعیت که (ترامپ) این کار را علنی و از ریاض انجام داد، نوعی تایید ضمنی برای کسانی است که به دنبال سرمایه‌گذاری در سوریه نیز هستند. این بدان معنی است که او به محمد بن سلمان پیروزی می‌دهد.»
خوش‌بینی محتاطانه در میان سوری‌ها
به گزارش سی ان ان، پس از اعلام لغو تحریم‌ها توسط ترامپ، آسمان برخی از بزرگترین شهرهای سوریه با آتش‌بازی روشن شد. بیلبوردهایی با تشکر از ترامپ و ولیعهد عربستان نصب شد.
رانیم ساخال که می‌گوید از زمان تولدش در دهه ۱۹۷۰ تحت تحریم زندگی کرده است، گفت: «نمی‌دانم زندگی بدون تحریم‌ها چگونه خواهد بود. کشور در حال خفگی بوده است.»
ساخال افزود: «مردم خوش‌بین هستند و رویای ما این است که کشورهای عربی کمک کنند، چیزی که سال‌هاست به دلیل رقابت بشار با رهبران عرب ما شاهد آن نبوده ایم.»
پس از اعلام خبر لغو تحریم ها، ارزش لیر، واحد پول سوریه، تا ۲۷ درصد در برابر دلار آمریکا افزایش یافت. محمد نضال الشعار، وزیر اقتصاد و تجارت سوریه، در برنامه زنده تلویزیونی با شبکه سعودی العربیه اشک ریخت و تأکید کرد که سوریه «اکنون وارد مرحله جدیدی می‌شود.»
اما این خوش‌بینی فراگیر نیست. لغو تحریم‌ها به حکومت جدید الشرع مشروعیت می‌بخشد و برخی در سوریه نگران نحوه برخورد افراطی های سابق با اقلیت‌های سوریه هستند.
جورج، ساکن دمشق که از افشای نام خانوادگی خود خودداری کرد، به سی‌ان‌ان گفت: «ما از این بابت خوشحالیم. خدا را شکر. پس از این همه سال، اقتصاد می‌تواند احیا شود. قیمت‌ها بسیار بالاست، محصولات در دسترس نیستند، بنابراین، به خواست خدا، این آغاز بهبود اقتصادی در کشور خواهد بود. با این حال، لغو تحریم‌ها نباید به عنوان تأیید ضمنی حکومت و عدم محاکمه کسانی که در کشتار اقلیت‌ها دست داشته‌اند، تعبیر شود.»
او گفت: «ما با تعدادی از گروه‌های افراطی مواجه هستیم که آزادی‌ها را محدود می‌کنند...این یک نقض شدید آزادی‌های شخصی است.»
در ماه مارس، مردان مسلح وفادار به حکومت جدید سوریه پس از سرکوب نیروهای وفادار به حکومت سابق که به قتل‌های دسته‌جمعی علیه اقلیت علوی منجر شد، اعدام‌های میدانی انجام دادند و از پاکسازی کشور سخن گفتند. سازمان ملل در آن زمان اعلام کرد که تمام اعضای خانواده ها از جمله زنان و کودکان، در جریان این خشونت‌ها کشته شده‌اند.
فرصتی برای عربستان سعودی
شبکه سی ان ان در ادامه تحلیل خود آورده است: «برای دهه‌ها، کشورهای عربی خلیج فارس از سوریه کنار گذاشته شدند، زیرا رقیب آنها ایران از طریق اتحاد با حکومت اسد نفوذ خود را در این کشور گسترش می‌داد.»
جنگ یک دهه‌ای در سوریه روابط میان دمشق و اکثر کشورهای عربی را به شدت تیره کرد و در نهایت به اخراج سوریه از اتحادیه عرب منجر شد. در طول چند سال گذشته، کشورهای خلیج فارس شروع به ترمیم روابط با حکومت اسد کردند و رهبری تلاش‌ها برای احیای او را بر عهده داشتند تا اینکه او در ماه دسامبر به طور ناگهانی از قدرت برکنار شد. از آن زمان، عربستان سعودی و قطر تلاش‌های خود را برای ادغام مجدد حکومت جدید دمشق در جامعه بین‌المللی دو چندان کردند.
فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی، روز چهارشنبه اعلام کرد که ریاض در "خط مقدم" احیای اقتصادی سوریه خواهد بود. تلاش‌های ریاض می‌تواند به این کشور اجازه دهد تا به یک بازیگر مهم در این کشور تبدیل شود و برای اولین بار نفوذ خود را در سوریه گسترش دهد.
بن فرحان روز چهارشنبه در یک کنفرانس خبری گفت: «سوریه تنها نخواهد بود. عربستان سعودی در خط مقدم حامیان بیداری اقتصادی این کشور خواهد بود. سوریه به یک تشویق نیاز دارد و این تشویق را از برادران خود در منطقه دریافت خواهد کرد.»
حسن الحسن عضو ارشد موسسه بین‌المللی مطالعات راهبردی به سی ان ان گفت که عربستان سعودی «منافع ژئواستراتژیکی در خاورمیانه» دارد که می‌تواند از طریق حمایت از حکومت فعلی سوریه آنها را به دست آید.
او تصریح کرد: «عربستان سعودی می‌خواهد سوریه باثبات باشد، این کشور می‌داند که تنها راه رسیدن به یک سوریه باثبات، ارائه منابع و ابزارهای اقتصادی به دولت فعلی برای تحقق پیروزی است.»
بی اعتنایی ترامپ به خواسته‌های اسرائیل در قبال سوریه
در دوران دولت جو بایدن رئیس جمهور سابق دموکرات آمریکا، واشنگتن و ریاض در آستانه دستیابی به توافق جامع امنیتی و اقتصادی بودند که می‌توانست منجر به عادی‌سازی روابط میان عربستان و اسرائیل شود.
با وجود تمایل ترامپ برای به رسمیت شناختن اسرائیل توسط عربستان سعودی، چنین عادی‌سازی در طول سفر او به ریاض محقق نشد. در عوض، رئیس جمهوری آمریکا گفت که با الشرع روابط برقرار خواهد کرد؛ اقدامی که اسرائیل را که از زمان سقوط اسد، بارها سوریه را بمباران کرده و بخش‌های بیشتری از خاک آن را تصرف کرده است، به چالش می‌کشد.
یک مقام اسرائیلی به سی‌ان‌ان گفت: وقتی بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، در ماه آوریل با ترامپ در واشنگتن دیدار کرد، از رئیس جمهوری آمریکا خواست که تحریم‌های سوریه را لغو نکند و گفت که نگران است که این امر منجر به تکرار وقایع ۷ اکتبر ۲۰۲۳ شود، زمانی که مقاومت فلسطین به رهبری حماس به اسرائیل حمله کرد.
نتانیاهو در قبال الشرع و دولت جدیدش موضع تهاجمی گرفته است. در روزهای پس از برکناری بشار اسد، او دستور حمله زمینی بی‌سابقه‌ای به سوریه را صادر کرد و نیروهای اسرائیلی را بیش از هر زمان دیگری به عمق این کشور هدایت کرد و به تنش‌زدایی ضمنی ۵۰ ساله تل آویو با خاندان اسد پایان داد.
این تشدید تنش‌ها به سرعت تعهد اولیه نتانیاهو مبنی بر رعایت «حسن همجواری» با سوریه جدید را کنار گذاشت. صدها حمله هوایی، بقایای تسلیحات حکومت سابق و سلاح‌های ادعایی آن را هدف قرار داد تا از افتادن آنها به دست گروه‌های شبه‌نظامی جلوگیری کند و نیروهای اسرائیلی کوه هرمون، بلندترین قله سوریه و یک موقعیت استراتژیک حیاتی مشرف به اسرائیل، لبنان و سوریه را تصرف کردند.
نتانیاهو هفته گذشته در یک بیانیه ویدئویی اعتراف کرد: «ما حکومت اسد را که اساساً به عنوان پل ارتباطی زمینی میان ایران و حزب‌الله در لبنان استفاده می‌شد، سرنگون کردیم.»
ترامپ پس از دیدار با الشرع در روز چهارشنبه، از او تمجید کرد و او را «مردی جوان، جذاب و عالی» با «گذشته‌ای بسیار قوی» و «جنگجو» خواند. او گفت، رئیس جمهور جدید سوریه «شانس واقعی برای سر و سامان دادن به اوضاع دارد.»
