مهدی نصیری زاده روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: در نمایشگاه کتاب تهران، حدود ۵۰ تا ۶۰ ناشر از سه استان خراسان به ویژه از شهر مشهد مرکز استان خراسان رضوی در بخش‌های مختلف حضور دارند. اما این در حالی است که در خراسان رضوی هزار و ۷۰۰ پروانه انتشاراتی وجود دارد، واقعیت این است که تنها یک سوم یا یک چهارم این ناشران فعال هستند و برخی از آنها مدتهاست کتاب چاپ نمی‌کنند، از سوی دیگر عمده ناشران سه استان خراسان در مشهد متمرکز هستند و کمتر ناشری در شهرستانها فعالیت دارد.
وی اظهار کرد: نمایشگاه امسال خوب بود. برگزاری همزمان نمایشگاه مجازی، هزینه‌های رفت و آمد برای بازدیدکنندگان از شهرستانها و حتی تهران را کاهش داد و به گستره انتخاب‌ها افزود. حدود ۷۰ درصد از ناشران فعال خراسان رضوی به صورت مجازی در نمایشگاه شرکت کردند. شرایط شرکت در نمایشگاه مجازی هم مطلوب بود و ناشر با داشتن حداقل پنج عنوان کتاب می‌تواند غرفه مجازی داشته باشد.
عرضه کتاب بیشتر از تقاضاست
مدیرعامل تعاونی ناشران خراسان گفت: قیمت کتاب به نسبت سایر اقلام، گران نشده است. مشکل اصلی، کمبود تقاضاست. عرضه کتاب بیشتر از تقاضاست. اگر قیمت کنونی کتاب را با دهه ۹۰ مقایسه کنیم، می‌بینیم که افزایش قیمت کتاب خیلی کمتر از افزایش قیمت سایر کالاها بوده است.
نصیری زاده افزود: بسیاری از ناشران با مشکلات اقتصادی مواجه هستند و هزینه‌هایشان جواب نمی‌دهد. به ویژه ناشران با تیراژ کم، عملا سودی نمی‌کنند. در کشورهای پیشرفته، نشر یک تجارت پرسود است، اما در ایران این‌طور نیست. حتی به جایی رسیده‌ایم که مولف مجبور است هزینه چاپ کتاب خود را نیز پرداخت کند.
وی ادامه داد: ما مشکل فرهنگی داریم و مردم به اندازه کافی کتاب نمی‌خوانند. یکی از دلایل اصلی این موضوع، نظام آموزشی ماست که بر مهارت تست‌زنی و حفظ کردن تمرکز کرده و در عمل لذت خواندن را از بین برده است. این نظام آموزشی، دید منفی نسبت به مطالعه ایجاد کرده است.
او اضافه کرد: تا زمانی که نظام آموزشی ما به این موضوع توجه جدی نکند، سرانه مطالعه در جامعه کم خواهد ماند. زیرا تکالیف درسی که خارج از مدرسه انجام می‌شود، وقت آزاد دانش‌آموزان و حتی والدین را نیز می‌گیرد. رشد کتاب‌های کمک آموزشی هم نشان از همین مشکل دارد.
مشکل اصلی کتابخوانی ریشه در نظام آموزشی دارد
مدیرعامل تعاونی ناشران خراسان گفت: بخش مهمی از مشکل پایین بودن سرانه کتابخوانی به اقتصاد بازمی‌گردد. گاه ناشران آمار بالایی از تولید کتاب دارند، اما از سود و کسب و کار خوبی برخوردار نیستند. ناشرانی هستند که با چاپ تنها پنج عنوان کتاب، هیچ توجیه اقتصادی ندارند. برای سودآوری، تیراژ کتاب باید بالا باشد.
نصیری زاده افزود: همچنین، کمبود نویسندگان حرفه‌ای نیز در این موضوع تاثیرگذار است. کسانی که کتاب پرفروش دارند معمولا استاد دانشگاه بوده یا شغل دیگری دارند. نویسندگی در این کشور شغل محسوب نمی‌شود زیرا تولید و چاپ کتاب هزینه‌های نویسنده را تامین نمی‌کند.
وی اضافه کرد: ساده‌سازی مساله با گفتن این که «کتاب گران است» درست نیست. بسیاری از کالاها ۱۰ برابر بیشتر از کتاب گران شده‌اند، اما مردم همچنان آنها را خریداری می‌کنند. اگر به مسیر وکیل آباد مشهد نگاه کنید، پر شده از انواع غذاخوری‌ها و رستوران‌ها و کافی شاپ‌ها و مردم با هر قیمتی غذاها و خوردنی‌ها را خریداری می‌کنند زیرا نسبت به آن احساس نیاز دارند اما کتاب این طور نیست.
مدیرعامل تعاونی ناشران خراسان گفت: مردم، نیاز به کتاب خواندن را احساس نمی‌کنند. نسل جوان ما با ادبیات کلاسیک و حتی ادبیات معاصر ما آشنا نیست و به سمت فضای مجازی کشیده شده است. بازگرداندن این نسل به کتابخوانی، کار بسیار دشواری است و همین موضوع سرانه کتابخوانی را کاهش می‌دهد، کتابخوان کردن دانش آموزان باید از دوره ابتدایی آغاز شود در غیر این صورت در سنین بالاتر کتابخوان کردن دانش آموز و دانشجو کاری دشوار یا ناممکن است.
نصیری زاده افزود: کشورهایی که به لحاظ فضای مجازی رشد بیشتری از ایران داشته‌اند، مصرف کاغذ در آنها بیشتر شده است و نشان می‌دهد خواندن کتاب در آن کشورها رو به افزایش است.
به گزارش ایرنا، سی و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران از ۱۷ تا ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۴ با شعار «بخوانیم برای ایران» در محل مصلای امام خمینی (ره) تهران در حال برگزاری است.
این دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در فضای مسقف نزدیک به ۷۵ هزار متر مربع در مصلای امام خمینی (ره) برگزار می‌شود.
همزمان با برگزاری بخش حضوری نمایشگاه کتاب ۱۴۰۴ تهران، بخش مجازی نمایشگاه نیز در سامانه book.icfi.ir امکان خرید غیرحضوری کتاب را برای علاقه‌مندان مهیا کرده است.
تعاونی ناشران خراسان ناشران سه استان خراسان رضوی، خراسان شمالی و خراسان جنوبی را زیر پوشش دارد.
