به گزارش ایرنا، به گفته کارشناسان این وضعیت و شرایط بغرنج کمبود منابع آبی و خشکسالی نیازمند تدابیر و تمهیدات لازم از جمله اعمال تغییراتی در الگوی کشت و آبیاری های نوین برای سازگاری با این روزهای سخت را بیش از پیش ضروری ساخته است.
اگرچه سالانه بخش قابل توجهی از زمین های کشاورزی در کهگیلویه و بویراحمد به کشت محصولات پرآب‌بر، به‌ویژه برنج، اختصاص می یابد امسال اما با هشدار مبنی بر ضرورت تغییر الگوی کشت مواجه شده‌اند.
شرکت آب منطقه ای اعلام کرد که «کشاورزان باید از کشت محصولات آب‌بر همچون برنج خودداری کنند، زیرا منابع آبی استان توان تأمین نیازهای این نوع از کشت را به ویژه با بهره گیری از منابع آبی زیرزمینی ندارد.»
این توصیه در حالی مطرح می‌شود که بسیاری از کشاورزان به دلیل وابستگی اقتصادی به این نوع از محصولات، تغییر الگوی کشت را امری دشوار می‌دانند. از سوی دیگر، محدودیت منابع آبی می‌تواند علاوه بر کاهش تولیدات کشاورزی، بر قیمت محصولات نیز تأثیر گذاشته و مشکلاتی برای تأمین مواد غذایی ایجاد کند.
کارشناسان بر این باورند که تنها راه جلوگیری از تشدید بحران آب در کهگیلویه و بویراحمد، مدیریت صحیح منابع آبی و اصلاح الگوی مصرف است. یکی از مهمترین اقداماتی که می‌تواند در این زمینه مؤثر باشد، کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی از طریق به‌کارگیری سیستم‌های نوین آبیاری است. این روش می‌تواند موجب بهره‌وری بیشتر در استفاده از منابع محدود آبی شده و از هدررفت آب جلوگیری کند.
از آنجا که کشاورزی از بخش‌های مهم اقتصادی و درآمدزا برای ساکنان کهگیلویه وبویراحمد محسوب می شود به طور قطع اصلاح الگوی کشت اقدامی مهم برای حفظ منابع آبی و خاکی، خودکفایی و تامین امنیت غذایی است و می‌تواند نجات دهنده مزارع بحران زده از کم‌آبی باشد.
آن طور که کارشناسان بهبود تولیدات گیاهی در کهگیلویه و بویراحمد تاکید می کنند:استفاده از کودهایی که کمترین میزان مصرف آب را داشته باشند،خودداری از کشت محصولات آب دوست و آبیاری های متناسب با وضعیت کم آبی از نیازهای دوران خشکسالی در کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد به شمار می رود.
محدودیت در کشت محصولات آب دوست مانند برنج، هندوانه، بونجه و لوبیا و کاشت محصولاتی که به آب کمتری برای تولید نیاز دارند از دیگر ضرورت های این روزهای خشکسالی و کم آبی در استان به شمار می رود.
توصیه های کارشناسان برای کشاورزان در روزگار خشکسالی
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهادکشاورزی کهگیلویه و بویراحمد گفت:آبیاری درختان هنگام غروب و شب یکی از مهمترین اقدام های روزگار خشکسالی به ویژه در مناطق گرمسیری استان است.
شهرام عسکری با اشاره به اینکه بخش زیادی از آبی که در هنگام روز و آفتاب پیش از رسیدن به ریشه گباه تبخیر می شود افزود: غروب بهترین زمان برای آبیاری درختان و مزارع است.
وی بیان کرد: استفاده از آبیاری قطره ای به جای غرق آبی موضوع دیگری است که ضرورت دارد بهره برداران به آن توجه و اقدام کنند.
در روش آبیاری قطره‌ای، آب به صورت قطرات کوچک و مستقیم به ریشه گیاهان وارد می‌شود در این روش به دلیل راندمان بالای آبیاری، کاهش تبخیر ، بهبود کیفیت محصول و امکان کوددهی همزمان با آبیاری، بسیار اثرگذار است در این روش با کاهش تبخیر و توزیع دقیق آب به منطقه ریشه، مصرف آب را بهینه می‌کند و موجب صرفه‌جویی قابل توجهی در منابع آبی می‌شود.
این روش با کنترل دقیق توزیع آب، به حفظ تعادل شیمیایی خاک کمک کرده و مانع از تجمع نمک‌های مضر در ناحیه ریشه می‌شود که به بهبود شرایط رشد گیاهان کمک می‌کند همچنین در آبیاری قطره‌ای، آب تنها به ریشه گیاه اصلی می‌رسد و سطح وسیع خاک مرطوب نمی‌شود، بنابراین شرایط برای جوانه‌زنی و رشد علف‌های هرز کاهش می‌یابد.
در روش آبیاری غرقابی، سطح گسترده‌ای از زمین با آب پوشانده می‌شود که منجر به تبخیر زیاد آب می شود و افزون بر این، آب به عمق خاک نفوذ می‌کند و به ریشه‌های گیاهان نمی‌رسد، که منجر به هدررفت منابع آبی می‌شود. این روش در مناطق کم آب مناسب نیست.
در این روش تجمع نمک‌های محلول در سطح خاک می‌شود. با تبخیر آب از سطح زمین، نمک‌ها و املاح محلول در آب در خاک باقی می‌مانند و به مرور زمان در سطح خاک تجمع می‌کنند. این تجمع نمک‌ها می‌تواند منجر به شور شدن خاک شود که برای بسیاری از گیاهان مضر است.
وی بیان کرد: هرس شاخه های اضافی از دیگر اقدام هایی است که نیاز روزهای خشکسالی است.
هرس (Pruning) یک فرایند باغبانی است که در آن بخش‌های غیرضروری یا آسیب دیده از یک گیاه درخت بریده می‌شود. این فرایند به منظور بهبود سلامت و شکل ظاهری گیاهان، افزایش نور رسیدن به بخش‌های دیگر، کنترل درهم‌تنیدگی شاخه‌ها و بهبود تهویه هوای بین شاخه‌ها انجام می‌شود. این فعالیت می‌تواند به صورت دوره‌ای و یا به صورت برنامه‌ریزی شده انجام شود. در نظر داشته باشید انتخاب شیوه آن بسته به نوع گیاه و هدف مورد نظر متفاوت است.
استفاده از کود پتاس
مدیرشرکت حمایتی کشاورزی کهگیلویه وبویراحمد می گوید: کودهای پتاس که در انواع پتاسیم کلرید، پتاسیم سولفات، پتاسیم نیترات،پتاسیم فسفات و پتاسیم منیزیم به صورت یارانه ای در اختیار کشاورزان قرار می گیرد به علت خاصیت آن در حفظ رطوبت خاک گزینه بسیار مناسبی برای استفاده در دوران کم بارانی است.
علی لاهوتی با اشاره به اینک تمامی کود های پتاس به صورت محلول در آب استفاده می شوند افزود:در مواردی که سطح مورد استفاده بزرگ باشد از روش پاشیدن بر روی سطح استفاده می شود که در این روش کود را قبل از شخم زمین بر روی آن پاشیده و سپس زمین را شخم می زنند.
لاهوتی عنوان کرد:شخم باعث می شود که کود در لایه های مختلف خاک قرار گرفته و ریشه گیاه به آن دسترسی داشته باشد.
بیشتر بخوانید:
سایه سنگین خشکسالی بر مزارع کهگیلویه و بویراحمد
خشکسالی و سال سخت عشایر کهگیلویه وبویراحمد
سازگاری با کم آبی، راهکار مقابله با خشکسالی در کهگیلویه وبویراحمد
کشت محصولات کم آب بر
سرپرست امور باغبانی جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد می گوید که توسعه کشت محصولاتی که آب کمتری نیاز دارند مانند گیاهان دارویی یکی از اولویت ها و برنامه های دولت چهاردهم در امور باغبانی برای اجرا در دوران خشکسالی استان قرار دارد.
نیرومند صیادی با اشاره به اینکه میزان کشت گیاهان دارویی در کهگیلویه و بویراحمد اکنون بسیار کمتر از ظرفیت هاست عنوان کرد:آموزش بهره برداران و تاکید بر اهمیت کشت گونه های ارزشمند در استان در دستور کار قرار دارد.
وی با اشاره به نقش تناوب کشت در حفظ حاصلخیزی خاک و همچنین کاهش آفت و بیماری های گیاهی تاکید کرد: کشت گیاهان دارویی یک ساله می تواند در تناوب با محصولاتی مانند غلات کاشته شود که این موضوع در استان مغفول مانده است.
محدودیت های کشت محصولات آب دوست
معاون بهبود تولیدات گیاهی کهگیلویه و بویراحمد گفت: محدودیت در کشت محصولاتی مانند لوبیا،هندوانه یونجه و برنج اقدام های مهم برای مدیریت آب در روزهای کم آبی است.
شهرام عسکری به علت کم بارشی ها و خشکسالی امسال کشت محصولات آب دوست با محدودیت های ویژه در استان انجام می شود.
معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: کشاورزانی که امسال اقدام به محصول آب دوست کنند هیچ گونه خدماتی دریافت نمی کنند.
عسکری تاکید کرد: در صورتی که محصولات کشاورزانی که اقدام به کشت محصولات آب دوست می کنند دچار حوادثی مانند آتش سوزی شود جهادکشاورزی استان موظف به حمایت از بهره برداران نیست.
بارندگی های امسال کمتر از ۵۰ درصد پارسال
رییس مرکز پیش‌بینی اداره کل هواشناسی کهگیلویه و بویراحمد گفت:میانگین بارندگی های سال آبی جاری در استان ۲۹۸ میلیمتر گزارش شده که بررسی آمارها نشان می دهد ۴۹.۶درصد از بارندگی های سالانه محقق شده است.
ولی بهره مند با اشاره به اینکه یک سال آبی در ایران از اول مهر شروع می‌شود و تا ۳۱ شهریور سال بعد ادامه می یابد افزود: میانگین بارش های بلند مدت کهگیلویه و بویراحمد ۵۸۹ میلیمتر است.
وی با بیان اینکه میانگین بلندمدت بارندگی های استان تا به این وقت از سال (اردیبهشت ماه) ۵۵۶میلیمتر است ،تاکید کرد: میزان بارندگی های امسال ۲۵۹ میلیمتر از میانگین بلند مدت کمتر برآورد شده است.
کهگیلویه و بویراحمد با مساحتی حدود ۱۶ هزار و ۲۴۹ کیلومترمربع، سرزمینی مرتفع و کوهستانی با اقلیم سردسیری و گرمسیری در جنوب غربی ایران قرار دارداین استان با ۷۲۶ هزار نفر جمعیت یک درصد مساحت کشور را در اختیار دارد.
