به گزارش ایرنا، عشایر همواره نقش مهمی در معادلات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی و حتی سیاسی در مقاطع مختلف تاریخ پر فراز و نشیب کشور ایفا کرده اند و با پیروزی انقلاب اسلامی، این قشر موثر و سازنده در کانون توجه قرار گرفتند تا آنجا که امام راحل از آنان به عنوان ذخایر انقلاب یاد کرده و همواره در مرکز توجه خدمات دولتمردان نیز قرار داشته اند.
عشایر یکی از پر منفعت‌ترین گروه های اجتماعی و اقتصادی در کشور به شمار می روند که این قشر کم هزینه و خودکفا علاوه بر تولید لبنیات، پروتئین، پشم و چرم، نقش انکارناپذیری در توسعه اقتصادی کشور در زمینه های مختلف از جمله عرضه مواد غذایی، تولید صنایع دستی و مواد خام صنعتی، مساعدت به ایجاد ارزش افزوده در کشور و کمک به بازار از طریق تولید مواد لبنی و گوشت قرمز دارند.
استان زنجان حدود سه هزار نفر از جمعیت عشایری کشور را در خود جای داده است.
خبرنگار ایرنا درباره جمعیت عشایری استان با محمدرضا امین ارفع رئیس اداره امور عشایر زنجان گفت و گو کرده است.
ایرنا. جامعه عشایری چه تعریفی دارد و مولفه های آن چیست؟
جامعه عشایری تعریف خاص خود را دارد و هر دامداری کوچرو به معنی عشایر نیست، عشایر به افرادی اطلاق می شود که شغلشان دامپروری باشد، دامداریشان هم از نوع کوچرو (ییلاق، قشلاق) باشد و شرط سوم و مولفه اصلی هم اینکه این افراد نسبت ایلی و طایفه ای با هم داشته باشند و این شرط سوم اگر نباشد آن اجتماع، عشایر نیست بلکه فقط دامداران متحرک و کوچرو خواهند بود.
سازمان عشایری هم که سابقه طولانی در کشور دارد برای حمایت از جامعه عشایری شکل گرفته است.
ایرنا. جمعیت عشایر استان چند نفر است؟
جمعیت عشایری استان شامل ۲ هزار و ۸۲۰ نفر در قالب حدود ۸۲۰ خانوار است.
عشایر زنجان عمدتا از ایل شاهسون و قریب به اتفاق از طایفه مقانلو هستند. قورتلار، شیخلو، افشارلو، علیمردان، چاریخلی، مردای، هادیلو، میرزایی، دویران و نجاری هم از سایر زیر طایفه ها در جامعه عشایری استان هستند.
ایرنا. عشایر استان چه نقشی در تولید استان دارند؟
جامعه عشایری از محورهای عمده تولید به ویژه تولید گوشت قرمز و فرآوردهای لبنی در کشور هستند. تکیه عمده جامعه عشایری هم بر دام سبک است.
آمار دام سبک عشایر استان زنجان بین ۵۰ تا ۷۰ هزار رأس است.
ایرنا. ییلاقات و کانون های قشلاقی استان چه تعداد است و آیا همه آنها درون استان قرار دارد؟
ییلاق در زندگی عشایری به معنای حضور در مرتع و کوهستان است که عشایر زنجان از ۱۵ خرداد محور ورود به مرتع دارند و از ۱۵ شهریور هم باید از مرتع خارج شوند.
قشلاق هم محل اسکان عشایر در پاییز و زمستان است، به کانون های قشلاقی عنوان روستا و ده اطلاق نمی شود.
در استان زنجان ۲۵ مورد کانون قشلاقی داریم که ۱۳ مورد آن در شهرستان زنجان و هشت مورد هم در شهرستان ماهنشان واقع شده است.
عمده ییلاقات استان هم به تعداد ۳۰ فقره در ارتفاعات پری و علم کندی در ماهنشان (مرز بین زنجان و آذربایجان غربی) واقع است که از گذشته تقسیم بندی شده و هر کانون قشلاقی به ییلاق خود می رود.
ییلاق پنج کانون قشلاقی هم در خارج از استان و در محدوده شهرستان میانه استان آذربایجان شرقی واقع شده است.
ایرنا. اولویت های شما در حمایت از جامعه عشایری استان چیست؟
اولویت سازمان عشایر و به تبع آن اداره امور عشایر استان در کنار حمایت های تولیدی از قبیل تامین نهاده های دامی و خدمات دامپزشکی، حمایت های اقتصادی در قالب پرداخت تسهیلات، خدمات آموزشی و بهداشتی، توسعه و رونق صنایع دستی، گردشگری و کشت گیاهان دارویی در جامعه هدف عشایری است تا در شرایط کاهش بارش ها و ضعیف شدن مراتع، با متنوع بودن سبد درآمدی عشایر، آسیبی از نظر اقتصادی متوجه آنان نشود.
ایرنا. در راستای در دسترس قرار گرفتن تولیدات جامعه عشایر چه اقدامی در استان انجام شده است؟
ایجاد بازارچه عرضه محصولات عشایر در مرکز استان از دیگر برنامه در دست پیگیری است تا محصولات عشایر بدون واسطه به مصرف کنندگان برسد تا با حذف دلالان و واسطه ها هم تولیدکنندگان و هم مصرف کنندگان از آن منتفع شوند.
در این خصوص با همکاری شهرداری زنجان مقدمات کار انجام شده و محدوده مناسبی هم برای این منظور در شهر در نظر گرفته شده است.
ایرنا. چه حمایت های دیگری از جامعه عشایری استان انجام شده است؟
سال گذشته تامین ۱۰۰ عدد آبشخور، تحویل تعدادی پنل خورشیدی و بهسازی و تیغ زنی حدود ۷۰ کیلومتر راههای ییلاقی را در استان داشتیم.
سال ۱۴۰۲ نزدیک ۸۰ میلیارد ریال، سال گذشته هم حدود ۲۰۰ میلیارد ریال تسهیلات کم بهره برای حمایت از تولید به متقاضیان در جامعه عشایری استان پرداخت شد.
همچنین افزایش بهره وری در تولید را هم از طریق اقداماتی مثل تکثیر ژن چند قلوزایی دام ها، ارتقای بهداشت محل نگهداری دام ها و تغذیه مناسب و علمی و واکسیناسیون دام ها را به طور مستمر در برنامه داریم.
